Respublikasi oliy va

ERIning amal qilayotgan yoki amal qilmayotganligini qanday bilish mumkin?

Siz kompyuterga ERI joylashgan elektron tashuvchi – flesh-moslamani o’rnatgan vaqtingizda, asosiy katalogda to’rtta fayl – yopiq va ochiq ERI kaliti, ERIning o’zi va ERI kaliti sertifikati joylashganligiga ishonch hosil qilishingiz kerak. Bunda ushbu fayllarni flesh moslamasining asosiy katalogidan aynan shu elektron moslamaning boshqa papkasiga joylashtirish mumkin emas. Mazkur harakat DSQ interaktiv xizmatlari tizimida xatolikka olib keladi va Siz ERI topilmaganligi to’g’risidagi xabarni olasiz. Shuningdek, har qanday foydalanuvchi ERI reestrida ERI kalitining faolligi, bekor qilinganligi yoki to’xtatib qo’yilganligi to’g’risidagi axborotlarni tekshirib ko’rishi mumkin. Buning uchun www.hisobot.uz saytining
«ERI reestri»ga kirib, kerakli viloyat, shahar, tuman, STIRni tanlash va axborotni ko’rib chiqish lozim.

Siz ERIni olib, kerakli kalitga ega bo’ldingiz. Endi mazkur kalitning qulfini topish kerak. Soliq inspektsiyasiga elektron hisobotni jo’natish uchun Davlat soliq qo’mitasining www.hisobot.uz, www.e-hisobot.uz va www.otchet.uz maxsus saytlaridan biriga kirish zarur. Amalda qaysi saytdan foydalanish unchalik katta ahamiyatga ega emas, ammo, shuni ta’kidlash lozimki, «Soliq to’lovchilarga interaktiv xizmatlar» tizimida faqat www.hisobot.uz saytida ishlash uchun Internet Explorer brauzeridan foydalanish lozim. Aynan shu erda o’zbek va rus tillarida brauzerni sozlash bo’yicha qadam-baqadam yo’riqnoma mavjud. Yuqorida qayd etilgan boshqa saytlar istalgan brauzerlar, masalan, Opera, Mozilla Firefox va hokazolardan foydalangan holda ishlaydi.

105

Sizning chap tomoningizda – xabarlar oynasi bo’lib, unda STIR va parolni (dastlab tashkilotning STIRi parol hisoblanadi va keyinroq uni o’zgartirishingiz mumkin) ko’rsatish kerak. Shuningdek, ERIdan oydalangan holda tizimda ishlash vaqtida zaruriy komponent hisoblangan «JAVA» ( «JRE») ilovasini ko’chirib (yuklab) olish kerak. Siz «JAVA» («JRE») ilovasiniko’chirib (yuklab) olish, STIRvaparolniko’rsatganingizdanso’ng,«Kirish» tugmasinibosasiz. ShutariqaSizning
«Shaxsiykabinet»ingizgakirdikvao’shaerdansoliqhisobotlarinijo’natamiz. ¹⁴

Ko’p odamlar elektron tijorat terminini eshitganda, internetdagi elektron kataloglarni ko’rib chiqish yoki internetdagi virtual savdo markazlariga kirishni tushunadi. Elektron tijorat internetning eng asosiy tarkibiy qismi bo’lib hisoblanadi. Elektron tijorat elektron ma’lumotlarni qayda ishlash va uzatishni o’z ichiga oladi. Bu keng tushuncha bo’lib turli faoliyatlarni o’z ichiga oladi, shu jumladan ularga tovarlar va xizmatlarni elektron sotib olish va sotish, raqamli mahsulotlarni onlayn etkazib berish, elektron pul o’tkazmalari, aksiyalarning elektron savdolari va to’g’ridan- to’g’ri iste’mol bozorlari kiradi. Elektron tijorat yangi tushuncha emas; bir qancha kompaniyalar o’n yillar davomida xususiy tarmoqlar orqali elektron ma’lumotlar almashinuvi bilan shug’ullangan.Internet inqilob davom etayotgan bir paytda ,

¹⁴www.e-hisobot.uz va www.otchet.uz
so’nggi yillarda elektron tijorat tizimi keskin kengaydi va tub o’zgarishlar ro’y berdi. Tez rivojlanayotgan zamonda bir qator innovatsion bozorlar va savdo birlashmalari paydo bo’ldi. Elektron tijorat iste’molchilar va sotuvchilarga ulkan imkoniyatlar va’da qiladi, muhim muammolarni samarali amalga oshirish va nazorat qilish uchun malakali menejer va hisobchilar kerak bo’ladi. Tashqi ta`sir va risklarni to’g’ri baholash uchun, bizga elektron tijoratga oid texnika va texnologiyalar bilan tanish bo’lgan zamonaviy hisobchilar kerak. Uskunadagi uzilishlar, dasturiy ta’minotdagi xatolar va ta`qiqlangan joylardan ruxsatsiz foydalanishlar tashkilotning buxgalteriya tizimiga yagona tahdid bo`lib hisoblanadi. Misol uchun, operatsiya raqamlarining o’zgarishi, uzatish liniyalaridan o’tayotgan signallarning buzilishi yoki boshqa tomonga o’zgarishi va hech qachon qayda tiklanmasligi mumkin. Uning ilovasida, biz elektron tijoratning uch xil jihatlarini ko’rib chiqamiz: (1) ma’lumot tarqatishda ichki tarmoqlardan foydalanish, (2) biznes uchun biznes operatsiyalarini elektronik axborot almashish bilan boshqarish, (3) shu jumladan, internetga asoslangan tijorat, biznes xaridor uchun, biznes biznes uchun aloqalarini o’z ichiga oladi. Biz bu sohalarda elektron tijorat texnologiyalari, topologiyalar va takliflarni tekshirib chiqdik. Biz elektron tijorat bilan bog’liq risklarni ko’rib chiqishimiz, xavfsiz va ishonchli texnikalardan riskni qisqartirib ishonchlilikni oshirish uchun foydalanishimiz va elektron tijoratning oqibatlarini buxgalterlar bilan
maslahatlashimiz kerak¹⁵.