Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

66

Aslida bu sanab o‘tilgan har bir taklif o‘qituvchidan izlanishni, har bir dars mashg‘ulotiga puxta tayyorgarlik ko‘rishni talab eta- di. Shuning uchun biz o‘qituvchilarning har bir dars mashg‘ulotiga ijodiy jarayon sifatida qarashini va unga tayyorgarlik jarayonida mavjud usul va vositalardan foydalanish bilangina chegaralanmas- liklarini, balki shu mavzuni o‘quvchilarga yetkazishga yordam beradigan har qanday usul, vosita va shakllardan foydalanishdan qo‘rqmasliklarini aytgan bo‘lar edik. Demak, nostandart fikrlash tarzini barcha faoliyat turlari qatorida dars mashg‘ulotiga ham tat- biq etish maqsadga muvofiq, degan xulosaga kelish mumkin.

Umuman, insondagi nostandart fikrlash tarzining ahamiyati esa talabalarda masalaning mohiyatini anglash, sohada yangilik va kashfiyotlar yaratish, ijodiy fikrlash tarzining rivojlanishi, xato qilishdan qo‘rqmaslik ko‘nikmasining shakllanishi, o‘ziga nisbatan ishonchning ortishi kabi ijobiy oqibatlari bilan xarakterlanadi. Eng asosiysi, nostandart fikrlash ularni o‘qishda hamda ishda kashfiy- otlar va yangiliklar sari etaklaydi.

Nazorat va muhokama uchun savollar

1. 
   Noodatiy fikrlashning mazmun va mohiyati nimalardan ibo- rat?
   
2. 
   Noodatiy fikrlashni shakllantirish usullarini tushuntiring
   
3. 
   Noodatiy fikrlash mohiyati nimalardan iborat?
   

67

«VERTICAL THINKING» (vertikal fikrlash) VA

«LATERAL THINKING» (lateral fikrlash)

1. Vertikal fikrlash (VF) va lateral fikrlash (LF) ta’riflari.

2. VF va LF ning ahamiyati.

3. VF va LF ning xususiyatlari.

Mavzuni o‘zlashtirish jarayonida talaba:

• 
  vertikal fikrlash (VF) va lateral fikrlash (LF), ularning maz- mun-mohiyati, shuningdek, ularning o‘ziga xos xususiyatlari haqi- da tasavvur va bilimga;
  
• 
  vertikal fikrlash (VF) va lateral fikrlash (LF) usullaridan
  

foydalanish va jarayonda faol ishtirok etish, VF va LF ni tashkil
etish qoidalarini tahlil qilish ko‘nikmalariga;

• 
  muammoni hal qilishda VF va LFni samarali qo‘llash, aso- siy qoidalarga rioya qilgan VF va LFni tashkil etish, muammo va vaziyatga qarab VF yoki LFni turini tanlash, samarali usullardan foydalanish malakasiga ega bo‘ladi.
  

1.