Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti

2-keys stadi:

Ishlab chiqarish korxonasidagi xodimlar ko’pchiligining mehnatiga ishbay haq to’lanadi. Ularning ayrim oylardagi ish haqi boshqa oylardagiga nisbatan ancha farq qiladi. Xodimlar orasida daromaddan EKIHning 4 baravari chegiriladigan imtiyozga ega ayollar ham bor.

Ish haqi bir oyda (650 000 so’m) EKIHning 4 baravaridan ortiq, ikkinchi oyda (400 000 so’m) imtiyoz summasidan kam, uchinchi oyda (473 600 so’m) imtiyoz summasiga teng, to’rtinchi oyda imtiyoz summasi va nolg’ stavkasi bo’yicha soliq solinadigan eng kam ish haqining bir baravariga teng bo’lganda (592 000 so’m), beshinchi oyda esa mukofot puli berilgan va daromad 800 000 so’mni tashkil qilganda imtiyozni qanday qo’llash lozimligi to’g’risida korxona bosh hisobchisi bilan yordamchi hisobchi o’rtasida bahs yuzaga keldi.
Korxona bosh hisobchisi JSHODS bo’yicha soliq solinadigan baza ortib boruvchi yakun bilan hisob-kitob qilinganda har oygi daromad summasidan chegirma qilinishi kerakligini va soliqqa tortiladigan daromad (650 000 – 473 600) + (400 000 – 400 000) + (473 600 – 473 600) + (592 000 – 473 600) + (800 000 – 473 600) = 621 200 so’mga teng bo’lishini va shu summadan 17% soliq undirilishini bildirdi.
Yordamchi hisobchi esa yil boshidan imtiyozlar summasini yil boshidan olingan yalpi daromaddan chegirish orqali soliqqa tortiladigan daromad (2 915 600 – 118 400 x 4 x 5) = 547 600 so’mga teng bo’lishini va shu summadan 8,5% soliq undirilishini bildirdi.

1. 
   Mazkur vaziyatlarning qaysi birida soliqqa tortiladigan daromad to’g’ri aniqlangan? Uni asoslab bering.
   
2. 
   Agar har ikkisida ham soliqqa tortiladigan daromad noto’g’ri aniqlangan bo’lsa nima uchun u noto’g’ri ekanligi to’g’risidagi fikringizni izohlang.
   

3-keys stadi

Korxonada jamoa shartnomasiga muvofiq, 2015 yilda mehnat ta’tiliga chiqish vaqtida barcha xodimlarga ta’til munosabati bilan 500 000 so’m miqdorida moddiy yordam berildi. Yil davomida xodimlarga boshqa moddiy yordamlar berilmadi. Ushbu berilgan moddiy yordam EKIHning 12 barobaridan kam (118 400 x 12 = 1 420 800) bo’lganligi tufayli bosh hisobchi unga JSHODS bo’yicha imtiyozga ega ekanligini inobatga olib, daromad solig’i hisoblamadi. SHuningdek, bosh hisobchi ushu to’lovlarni mehnatga haq to’lash tarzidagi daromad­lar jumlasiga kirmasligidan kelib chiqib, tegishli ravishda ularga YaIT va fuqarolarning sug’urta badallari ham solinmaydi deb o’ylab ushbu to’lovlarni ham hisoblamadi.

Ammo, bosh hisobchi bilan uning yordamchisi o’rtasida munozara yuzaga keldi. Ya’ni, bosh hisobchi yordamchisi ushbu to’lovlar moddiy yordam bo’lib hisoblanmasligi fikrida turib, ularga JSHODS, YaIT va fuqarolarning sug’urta badallari hisoblanishi kerakligini bildirdi.
Sizningcha qaysi biri haq? Nima uchun?
O’z javobingizni SKning 173 (4-band), 178 (16-band), 179 (1-band) va 306-moddalariga asoslangan holda izohlang.