Respublikasi oliy va o rta maxsus ta’lim

Y etilish davri birlam chi ta rtib li ootsit h u jay ra la r meyoz bo'linishga o'tadilar. Meyozning reduksion bo'linishida bir yirik va bir m ayda (yo'naltiruvchi tana) hujayra xosil bo'ladi. M ey­ ozning ekvatsion bo'linishida esa b itta o'zida sitoplazm adagi
^{RIt ]JIi «I> Bo‘1} Л и * Ь ф у п tip* Hajrottjr janjroa ^{Xroaaaoaalar
fazul} ■cxaatcal ^sod

I

Hoaiili
kotatkUgl rinjhiU
«
Tiruu
a
Ovalyittlya
U


Urag*batak


b arch a ozuqani to 'p lagan yetilgan tuxum h u ja y ra va bitta m ayda hujayra (yo'naltiruvchi tana) hosil bo'ladi. Birlamchi ta n a hujayra ham ikkita tan a hujayraga bo'linadi. Shunday qilib, ovogenezda m eyoz bo'linish oqibatida b itta yirik tu ­ xum hujayra va uchta m ayda hujayra (yo'naltiruvchi tana) rivojlanadi. M ayda h u jayralar (yo'naltiruvchi tana) meyozda reduksiyaga uchraydi.
Meyoz bo'linish natijasida bitta gaploid to'plam li xromo- som alarga ega voyaga yetgan tuxum hujayra va uchta yo'nal­ tiru v ch i ta n a h u ja y ra la ri hosil bo'ladi. Y o 'n a ltiru v ch i ta n a h u jayralari tezda yemiriladi.
Yetilish bosqichi tuxum hujayraga sperm atazoid kirgan- dan so'ng ham davom etadi.
A yollarda ovogenez davriy bo'lib, har 28 k u n d an keyin takrorlanadi. Bu davriy jarayon tuxum don ishlab chiqaradi­ gan gorm onlar-estrogen va progeisteron orqali boshqariladi. Bu gorm onlarning ajralishi esa gipofiz gormoni gonadotropin orqali boshqariladi.
Meyoz. Meyoz jinsiy yo'l bilan ko'payadigan organizm lar- da uchraydi. Meyoz bo'linishda xrom osom alari diploid to'p- lam ga ega hujayralardan gaploid to'plamli xromosomalari bor g am etalar rivojlanadilar. Meyoz gam etogenez — jinsiy hu- jayralarning rivojlanish jarayonida kuzatiladi. Meyoz ketm a- ket keladigan ikki: reduksion va ekvatsion bo'linishdan tash­ kil topadi.
U larning h a r ikkisida ham profaza, m etafaza, anafaza, telofazalar m avjud. Shu sababli reduksion va ekvatsion bo'­ linish fazalarini farq lan tirish m aqsadida reduksion bo'linish fazalari oldiga I rim raqam i, ekvatsion fazalari oldiga esa II raqam i yoziladi.
Meyoz xuddi mitoz singari interfazadan boshlanadi. Me­ yoz bo'linishning I profazasi ayniqsa juda m uhim sanaladi. Chunki u uzoq m uddatli m urakkab jarayonlarni qam rab ola­ di. I profazada ikkita xrom otiddan iborat bo'lgan xrom osom alar h a r biri spirallasha boshlaydi, yo'g'onlashadi va kattalashadi. S o 'ngra bolaga ota va on ad an o 'tg an har bir ju f t xromoso­ m alar uchlari. bilan bir-birlariga yaqinlashadilar, keyin uzu­ nasiga yopishib, yonm a-yon joylashadilar. Bunday holat x ro ­ m osom alar tetradasi deb nom lanadi. Gomologik juflli xro-


m osom alarning o'zaro uzunasiga yopishishi konyugatsiya hodi­ sasi deyiladi. B a’zi vaqtlarda konyugatsiyalashgan xrom osom a­ lar bir-biri bilan o'z xrom atidlarining o'xshash qism lari bilan alm ashinadilar. Bu hodisa 20 -rasm da aniq ko'rsatilgan.
Gomologik ju f t xrom osom alarning ay rim qism lari bilan o'zaro alm ashinuvi xrom osom alar chalkashuvi yoki krossin-