Respublikasi oliy

Hazm qilish organlari og'iz bo'shlig'idan boshlanadi. Og'iz bo'shlig'ining oldingi tomonida go'shtdor lablari bo'ladi. Og'iz bo'shlig'i bilan lablar orasida jag'ning tashqi tomonida lunj bo'ladi. Jag' suyaklaridagi maxsus chuqurchalar—alveollarda tishlar joylashadi. Tishlar bajarayotgan funksiyalariga qarab kurak, qoziq, soxta oziq va chin oziq tishlariga bo'linadi. Yoshlik davrida sut tishlari bo'lib, keyin ular doimiy tishlar bilan almashinadi. Og'iz to'rida go'shtdor til joylashgan. Og'iz bo'shlig'iga so'lak bezlarining chiqarish yo'li ochiladi. So'lak bezlarining suyuqligi og'iz bo'shlig'ida ovqatga birinchi marta kimyoviy ta'sir ko'rsatadi, ya'ni kraxmalni shakarga aylantiradi. Tishlar yordamida maydalangan, so'lak bilan qisman parchalangan va ho'llangan ovqat luqmasi qizilo'ngachga va undan oshqozonga o'tadi. Ovqat xarakteriga qarab oshqozon turlicha tuzilgan. Dag'al ovqatlar bilan oziqlanuvchi kavsh qaytaruvchining oshqozoni murakkab tuzilishga ega bo'lib, katta qorin, to'rqorin, qatqorin va shirdon deb ataladigan bo'limlardan iborat. Kattaqorindan ovqat luqmasi to'rqoringa va undan yana og'ziga tushadi. Og'zidan ovqat tishlar bilan maydalanadi va so'lak bilan ho'llanib, ikkinchi marta yutilganda to¹ g¹ ridan — to¹ g¹ ri to' rqoringa tushadi.
Oshqozon ingichka ichak orqali yo'g'on va to'g'ri ichak bilan bog'langan. Ingichka va yo'g'on ichak chegarasidan ko'richak chiqadi. Dag'al o'simlik bilan ovqatlanuvchi hayvonlaming ichagi gavdasiga nisbatan juda uzun bo'ladi. Masalan, ko'rshapalaklarda 2,5 barobar, qo'ylarda esa 29 barobar uzun bo'ladi. Jigar diafragma tagida joylashadi. O't yo'li va oshqozon osti bezining chiqarish yo'li ingichka ichakning oldingi qismiga ochiladi.


159


www.ziyouz.com kutubxonasi