Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Акцияларнинг қиймат баҳоси

Акция қуйидаги кўрсаткичлар билан тавсифланадиган активни ифодалайди:
–жисмоний актив ҳисобланмайди;
–олдиндан белгиланган даромадга эга эмас;
–якуний қайтариш муддати йўқ;
–акциянинг асосида ётадиган активнинг даромад келтириш қобилияти исботланмаган.
Бу кўрсаткичларнинг барчаси шуни кўрсатадики, ушбу активга қўйилмалар рискли ҳисобланади ва инвестор юқори даромад талаб қилади. Бироқ риск даражаси ва даромаднинг эҳтимолий ҳажмини қандай аниқлаш мумкин?
Келажакдаги қиймат ва актив даромадлилиги олдиндан маълум бўлган активлар, масалан, облигациялар бўйича бу актив дисконтлаш жараёнини ўтказган ҳолда бугунги кунда қанча туришини тушуниш анча осон. Оддий акцияларга нисбатан қўллаганда бу ишни бажариш анча қийин, чунки на у бўйича келажакдаги нархни, на дивидендларни ҳеч ким кафолатлай олмайди. Бундан ташқари, акциялар қандайдир жисмоний активларни – ишлаётган ва турли вақтда турли мутахассислар томонидан турлича баҳоланиши мумкин бўлган бизнесни ифодалайди. Шу сабабли акция қийматини аниқлаш ҳар хил актив турларини баҳолашда энг мураккаб масалалардан бири ҳисобланади.
Санаб ўтилган барча тавсифномалар эҳтимолий ҳисобланиши сабабли (масалан, дивиденд тўланиши ҳам, тўланмаслиги ҳам мумкин, бунда компания фойдага эга бўлиши ҳам, зиён кўриши ҳам мумкин), акция қийматини бир маъноли аниқлаб бўлмайди, уни ҳисоб-китоб қилишга ёндашувлар бўлиши мумкин, холос. Лекин, шунга қарамай, бу ёндашувлар жуда муҳим саналади, чунки актив сифатида акциянинг қиймат тавсифномасини маълум даражада аниқлик билан беришга имкон яратади.
Акциялар қиймати турлари

1. Номинал.

Номинал қиймат (N) – акциянинг устига ёзиб қўйилган қиймати – бу акциядорлик жамиятининг низом капиталидаги улуш қиймати, капитал титули қийматидир.
У қуйидаги ҳолларда муҳим аҳамият касб этади:

1. 
   акциядорлик жамиятини ташкил қилишда акциялар таъсисчилар ўртасида фақат номинал бўйича тақсимланади;
   
2. 
   дивиденд тўловларида, чунки дивидендлар номиналга нисбатан фоизларда тўланиши мумкин.
   

2.