"Respublikamizda yoshlar o'rtasidagi ishsizlik muammosi” Mavzusida sotsiologik tadqiqot
DASTURI
Tanlangan tadqiqot mavzusining dolzarbligi: Ishsizlikning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari qashshoqlik va ijtimoiy beqarorlik muammolari bilan bir qatorda eng dolzarb global va milliy muammolardan biri sifatida qaralmoqda. Darhaqiqat, o'tish davri mobaynida bandlik tarkibini yanada samarali shakllantirish uchun katta miqdordagi odamlarni harakatga undashning yagona usuli ularni samarasiz tarmoqlardan chetlashtirishdir. Shu bilan birga, o'ta qattiq choralarni amalga oshirish korxonalarning katta bankrotligini keltirib chiqarishi va ishsizlikning bunday to'lqinining paydo bo'lishi mumkinligi aniq, bu muqarrar ravishda ijtimoiy portlashga olib keladi. Qattiqlikning "oqilona o'lchovi" ga rioya qilish kerak. Ko'pincha, faqat ishsizlikning iqtisodiy samarasi ishdan bo'shatilgan ishchilar soni va to'lanadigan nafaqalar miqdori shaklida baholanadi.Biroq, ishsizlikning mamlakatdagi vaziyatga salbiy ta'sir darajasi ijtimoiy vaziyatning o'ziga xos parametrlariga bog'liq. Shunday qilib, ruslar va xususan ishsizlarning moddiy xavfsizligi pastligi, shuningdek, jamiyatdagi beqiyos darajada yuqori ijtimoiy keskinlik tufayli, ijtimoiy g'alayonlarni keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan ishsizlik darajasi Rossiyada G'arbga qaraganda ancha past. Shu munosabat bilan ishsizlikning iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlarini batafsil ko'rib chiqish, shuningdek chet elda qo'llanilgan ishsizlik oqibatlarini o'rganish va baholash usullarini ko'rib o'rganib chiqilishi lozim. Ishsizlikning ijtimoiy oqibatlari, Salbiy: 1. Jinoyat vaziyatining og'irlashishi 2. Ijtimoiy taranglikning kuchayishi 3. Jismoniy va ruhiy kasalliklar sonining ko'payishi 4. Ijtimoiy farqlanishning kuchayishi 5. Mehnat faoliyatining pasayishi Ijobiy: 1. Ish joyining ijtimoiy qiymatini oshirish 2. Shaxsiy bo'sh vaqtni ko'paytirish 3. Ish joyini tanlash erkinligini oshirish 4. Mehnatning ijtimoiy ahamiyati va qiymatining oshishi II. Ishsizlikning iqtisodiy oqibatlari: Salbiy: 1. Ta'lim natijalarining qadrsizlanishi 2. Kesish ishlabs chiqarish 3. Ishsizlarga yordam berish xarajatlari 4. Malakalarni yo'qotish 5. Turmush darajasining pasayishi 6. Milliy daromadning kam ishlab chiqarilishi 7. Soliq tushumlarini qisqartirish Ijobiy: 1. Iqtisodiyotni qayta qurish uchun ishchi kuchi zaxirasini yaratish 2. Ish qobiliyatini rivojlantirish uchun rag'bat sifatida ishchilar o'rtasidagi raqobat 3. Qayta o'qitish va ta'lim darajasini oshirish uchun ishdagi tanaffus 4. Mehnat zichligi va unumdorligining o'sishini rag'batlantirish. Respublikamizda yoshlar o’rtasidagi ishsizlik muammosini o’rganishda ushbu tadqiqot muayyan darajada xizmat qiladi.
Tadqiqotning maqsadi: Ishsizlik muammosi,aholini ish bilan ta'minlash masalalarini hal qilish, ishchi kuchiga talab va taklifni tartibga solish, ishsiz fuqarolarga ish bilan ta'minlashda ko'maklashish, ularning kasbiy tayyorgarligini tashkil etish uchun ishlab chiqilgan maxsus davlat organlari tuzilmasini ifodalovchi ishsiz aholining Davlat bandlik xizmati bilan o'zaro aloqasi. ishsizlarni ijtimoiy qo'llab-quvvatlash.
Tadqiqotning vazifalari: 1. Tadqiqot dasturini ishlab chiqish;
2. Tadqiqot savolnomasini ishlab chiqish;
3. Anketa so’rovnomasini dala tadqiqotida o’tkazishni rejalashtirish;
4. So’rovnoma natijalarini tahlil qilish;
5. Respublikamizda yoshlar o'rtasidagi ishsizlik muammolarini aniqlash ,va ularni hal qilish masalalarini amaliyotda qo'llash.
Tadqiqot obyekti:talaba va pedagog kadrlar.
Tadqiqot predmeti: Respublikamizda yoshlar o’rtasidagi ishlislik muammosi, ish bilan taminlash masalalarini hal qilish, ishchi kuchiga talab va taklifni tartibga solish ish bilan taminlashda ko’maklashish.
Tadqiqot gipotezasi: Ishsizlik mamlakatning iqtisodiy va siyosiy barqarorligini jiddiy ravishda yomonlashtirishi, shuningdek, uning ichidagi tinchlikka ta'sir qilishi va jinoyatchilik to'lqinini keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun bu muammoni e'tiborsiz qoldirib bo'lmaydi va uni kechiktirmasdan hal qilish kerak.
Tadqiqotning asosiy metodlari:anketa so’rovnomasi.
Tadqiqot obyektining tanlanishi: Oddiy tasodifiy tanlash.
Geografik joylashuv: Qoraqalpog’iston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahri.
Tadqiqotda jami; 200 dan ortiq respondent ishtiroki kutilmoqda. Tadqiqotga 16-20, 21-25, 26-30, 31-35 va 35dan yuqori yoshdagi respondentlar tanlab olindi.
Bajarish muddati: 3 (uch oy)
Tadqiqot o’tkazish strategiyasi:
1. Dastur va anketa so’rovnomasini ishlab chiqish va ekpertiza qilish.
Yanvar-fevral 2022-yil
2. So’rovnoma respondentlar o’rtasida respublika kesmida o’tkazish: fevral 2022-yil
3. So’rovnomani tahlil qilish : mart 2022-yil
4. Kerakli muassasalarga tadqiqot natijalarini tarqatish: dekabr 2022-yil.
