Республика Узбекистан

2.2. Майдалаш схемаси ва ускунасини танлаш ва ҳисоблаш

Руда ўртача йирикликда бўлиб, зичлиги ρ = 2,8 т/м³ , фабрикага 5% намликда келади. Руданинг энг йирик бўлаги D_max=700 мм.

Иш унумдорлиги бўйича фабрика ўртача иш унумдорлигига эга бўлиб, халқаро классификацияга кўра С карегорияга киради.
Бойитиш фабрикасига ўлчами D_max=700 мм бўлган руда «Қорақўтон» конидан келиб тушади.
Йирик майдалаш цехи унумдорлигинт ҳисоблаймиз.
Майдалаш цехи узлуксиз ишлаб, йилига 365 кун, 2 сменада 12 соатдан ҳафтасига 7 кун ишлайди. Маҳсулот хоссасининг бир текисмаслигини ҳисобга олувчи коэффийиент 1 га тенг.

Q ч..ц. др.=	kn · Qф. год	,т/ч
	nсут. · nсм. · tсм · k'

Бу ерда:
Q _{ч..ц. др} – майдалаш цехининг соатлик унумдорлиги, т/соат
k_n - Маҳсулот хоссасининг бир текисмаслигини ҳисобга олувчи коэффийиент,
n_сут – бир йилда ишлаш куни сони,
n_см – бир суткадаги смена сони,
t_см – сменанинг давомийлиги,
k' – руданинг мустаҳкамлигини ҳисобга олувчи коэффициент,

Q ч..ц. др.=	1 · 1500 000	= 190,3 т/соат
	365. · 2. ·12· 0,9

1. Майдаланиш даражасини аниқлаймиз

S1 =	D1	=	700	= 3,5
	d2		200

2. Майдаланиш даражасини қабул қиламиз.
S₁ ≈ 3,5
3. Майдалашдан сўнг энг катта руда бўлаги ўлчамини аниқлаймиз:

D2 =	D1	=	700	= 200 мм
	S1		3,5

4. Майдалагичнинг маҳсулотни бўшатиш тирқиши энини аниқлаймиз. Z – маҳсулотни бўшатиш тирқиши энига нисбатан майдаланган маҳсулотни катталиги.

Z_I = 1,8

I =	D2	=	200	= 111 мм
	ZI		1,8

Р уда
1
Йирик майдалаш
2


Йиғиш
3

5. Танланган майдалаш схемасини чиқариладиган маҳсулотга мос келишини текширамиз. Талаб шундайки, 2.1. жадвалда келтирилган кўрсатгичлар қондирилиши керак.

Жадвал 2.1

Кўрсатгичлар	Майдалаш жараёни
Рудадаги энг йирик бўлак ўлчами, мм Маҳсулотни бўшатиш тирқиши энини, мм Керак бўлган унумдорлик, т/соат	700 111 190,3

Рудани қабул қилиш туйнуги эни ва майдалагичнинг маҳсулотни бўшатиш тирқиши энини созланадиган диапазони бўйича С-110 маркадаги майдалагич мос келади.

Майдалагичнинг сонини аниқлаймиз:
Маҳсулотни бўшатиш тирқиши энини 111 мм бўлганда майдалагичнинг соатлик унумдорлиги

Q_кат. = 300 т /соат

n =	Q ч..ц. др	=	190,3	=0,65  1
	Qдроб. · k н.пит		300 . · 0,98

Ўрнатишга 1 дона С-110 майдалагичини қабул қиламиз.

2.3. Янчиш цехининг унумдорлиги ва ишлаш тартиби

Янчиш цехининг соатлик иш унумдорлигини аниқлаймиз. Рудани қайта ишлашга тайёрлаш бўлинмасининг бош цехи янчиш цехи бўлганлиги учун фабриканинг бош корпуси дейилади:

Бу ерда,
Q_г.к.ч – фабриканинг бош корпусининг соатлик иш унумдорлиги, т/соат;
Q_г.к.ч – фабриканинг бош корпусининг соатлик иш унумдорлиги, т/соат;
k_в = 0,9
k_н – коэффициент; k_н = 1

Qс=	1 500 000	х 1	=190,3 т/соат
	365 · 24 · 0,9

Йирик майдаланган руда омбори янчиш цехини икки суткали руда билан таъминлаши зарур:

V= 48 ∙ 190,3 / 2,8 = 3262 ≈ 3300 м³
Бойитиш схемасини ҳисоблаш
Қуйидаги маҳсулотларнинг чиқишини қабул қиламиз:
γ₁ = γ₂= 100%.
γ₄ = 40%
γ₈ = 60%
γ₁₀ = 30%
γ₁₄ = 20%

Схемадаги колган маҳсулотларнинг чиқишини аниқлаймиз:

γ₂ = γ₁ =100%
γ₃ = γ₂ - γ₄ = 100 – 40 = 60%
γ₆ = γ₄ + γ₁₄ = 40 + 20 = 60%
γ₅ = γ₆ =60%
γ₇ = γ₅ + γ₃ = 60 + 60 = 120%
γ₉ = γ₇ - γ₈ = 120 – 60 = 60%
γ₁₁ = γ₉ - γ₁₀ = 60 – 30 = 30%
γ₁₂ = γ₁₁ = 30%
γ₁₃ = γ₁₂ - γ₁₄ = 30 – 20 = 10%

Махсулотларнинг массасини куйидагича аниклаймиз

Q₁ = Q₂ = 190,3 т/соат;
Q₄ = Q₂ * γ₄ /100 = 190,3 * 40/100 = 76,1 т/соат
Q₃ = Q₂ – Q₄ = 190,3 - 76,1 = 114,2 т/соат.
Q₁₄ = Q₁ * γ₁₄ /100 = 190,3 * 20/100 = 38,1 т/соат
Q₆ = Q₄ – Q₁₄ = 76,1 + 38,1 = 114,2 т/соат
Q₅ = Q₆ = 114,2 т/соат
Q₇ = Q₃ + Q₅ = 114,2 + 114,2 = 228,3 т/соат;
Q₈ = Q₁ * γ₈ /100 = 190,3 * 60/100= 114,2 т/соат.
Q₉ = Q₇ – Q₈ = 228,3 – 114,2 = 114,2 т/соат.
Q₁₀ = Q₁ * γ₁₀ /100 = 190,3 * 30/100 = 57,1 т/соат
Q₁₁ = Q₉ – Q₁₀ = 114,2 - 57,1 = 57,1 т/соат
Q₁₂ = Q₁₁ = 57,1 т/соат;
Q₁₃ = Q₁₂ – Q₁₄ = 57,1 - 38,1 = 19 т/соат
2.4 Асосий ускуналарни танлаш


2.4.1 Янчиш учун ускуналарни танлаш

Лойиҳалашда биринчи босқич янчиш жараёнига ўзи янчар (ММС) тегирмонини ўрнатиш кўзда тутилади. Сўнги вақтларда олтин рудаларини цианлаш орқали қайта ишлашда жаҳон амалиётида узи янчар тегирмонларни қўллаш кенг тус олган. Иккинчи босқич янчиш жараёнига эса янчилган маҳсулотни марказдан бўшатувчи шарли тегирмон (МШЦ) ўрнатиш кузда тутилган. Янчиладиган маҳсулотлар янчилган маҳсулотни марказдан бўшатувчи шарли тегирмонда янчилганда кучли шламланади. Шунинг учун уларни маҳсулотни ўта янчилиб кетиши зарар қилмайдиган ўринларда қўллаш, яъни ўта майда донадор олтин таркибли рудаларни цианлашдан аввал янчишда қўллаш ўринлидир.

Эталон тегирмон сифатида иккинчи босқич янчишда ишловчи МШЦ-45х60 тегирмонини қабул қиламиз. У спиралли классификаторнинг қумини янчишда қўлланидали. Янчилган маҳсулотнинг ўлчами -85% - 0,074 мм синфдаги маҳсулотдир.
Марказий завод лабораторияси маълумотига мувофиқ МШЩ-45х60 тегирмонининг солиштирма ишлаб чиқариш унумдорлиги 0,82 т/м³ • соатни ташкил қилади.
Тегирмоннинг дастлабки руда бўйича ишлаб чиқариш унумдорлиги қуйидагича аниқланади:

Q =

бу ерда,
V — тегирмон барабанининг ҳажми, м³

q - - 0,074 мм синф бўйича солиштирма унумдорлиги, т/м³ • соат
β_k, β_исх – бошланғич ва охирги маҳсулотдаги - 0,074 мм синфнинг миқдори.

Лойиҳаланаётган фабрикада янчилувчанлиги бир хил бўлган рудани янчишдаэталон тегирмон билан бир хил турдаги тегирмон қабул қилинади ва лойиҳаланаётган тегирмоннинг солиштирма иш унумдорлиги қуйидаги формула орқали аниқланади:

q = q_э k_k k_L k_D
бу ерда,
q_э – эталон тегирмоннинг солиштирма иш унумдорлиги (ишлаб чиқаришда ишлаётган)
k_k k_L k_D – дастлабки маҳсулотнинг йириклиги ва тегирмоннинг узунлиги ва диаметрини ҳисобга олувчи коэффициент.
k_L = (Lэ/L)^0,15,
бу ерда,
Lэ – эталон тегирмоннинг диаметри,
L — лойиҳаланаётган тегирмоннинг барабани узунлиги.
k_D = ,
бу ерда,
D, D_э , - лойиҳаланаётган ва эталон тегирмонларининг барабанлари диаметрлари.
0,15 – тегирмон футеровкасининг ўртача қалинлиги, м
k_k =
бу ерда,
m₁ – амалдаги ишлаб чикариш корхонасида ишлаётган эталон тегирмоннинг ўша дастлабки ва оҳирги ўлчамларидаги нисбий унумдорлиги
m₂ – мос ҳолда лойиҳаланаётгандаги маҳсулотнинг ўлчамида