Республика иқтисодиётида монетар сиёсатнинг роли ва аҳамияти. Реал секторни кредитлашни кенгайтириш ҳатари ва мавжуд заҳиралари

Ўзбекистон Марказий банкининг сиёсий мустақиллиги

• 1. Марказий банк Раиси ҳукуматнинг аралашувисиз тайинланади (1 балл).
• 2. Марказий банк Раиси 5 йилга тайинланади (0 балл)
• 3. Бошқарув аъзолари Ҳукуматнинг иштирокисиз тайинланади (1 балл)
• 4. Бошқарув аъзоларининг ваколат муддати белгиланмаган (0 балл)
• 5. Бошқарувда ҳукумат вакиллари иштирок этмайди (1 балл).

Ўзбекистон Марказий банкининг сиёсий мустақиллиги

• 6. Пул-кредит соҳасида қабул қилинган қарорларни Ҳукумат томонидан маҳқулланиши қонун ҳужжатларида белгиланмаган (1 балл)
• 7. Марказий банк тўғрисидаги қонунда баҳолар барқарорлигини таъминлаш мажбурияти Марказий банкка мажбурият сифатида юкланган (1 балл).
• 8. Марказий банк ва Ҳукумат ўртасида қарама-қаршилик юзага келганда, Марказий банкнинг позициясини кучайтириш имконини берадиган қонунчилик меъёрлари мавжуд эмас (0 балл).
• Жами: 5 балл

Марказий банкнинг иқтисодий мустақиллиги

• GMT индекси бўйича Марказий банкнинг иқтисодий мустақиллиги 7 та мезон бўйича баҳоланади:
• 1. Ҳукуматга автоматик тарзда кредитлар бериш жараёнининг мавжуд эмаслиги.
• 2. Марказий банк кредитлари Ҳукуматга бозор ставкаларида берилади.
• 3. Марказий банк кредитлари Ҳукуматга маълум муддатга берилади.
• 4. Кредитлар Ҳукуматга чекланган миқдорда берилади.
• 5. Марказий банк давлат қимматли қоғозларининг бирламчи иштирокчиси ҳисобланади.

Марказий банкнинг иқтисодий мустақиллиги

• 5. Марказий банк давлат қимматли қоғозларининг бирламчи иштирокчиси ҳисобланмайди.
• 6. Марказий банк ўзининг фоиз ставкалари мустақил, Ҳукумат билан келишмасдан, ўрнатади.
• 7. Марказий банк банк секторини назорат қилиш юзасидан жавобгардир.

• Европа Марказий банки, Швейцария Миллий банки, АҚШ ФЗТ иқтисодий мустақиллик даражаси юқори бўлган Марказий банклар ҳисобланади.
• ЕМБ Ҳукуматларга кредит бериш мажбуриятига эга эмас.
• ФЗТ ва Швейцария марказий банклари эса, ҳукуматга чекланган миқдорда ва бозор ставкаларида кредит беради.