Республика илмий-амалий масофавий онлайн конференцияси

Keywords: quest technology, innovations, web-quest, pedagogical technology.
Ta'limini modernizatsiya qilish, o`qituvchining shaxsni o'z-o'zini anglashga qaratilishi, ta’lim oluvchilarning ehtiyojlarini qondirish uchun doimiy ravishda yangi imkoniyatlar yaratish o'qituvchining doimiy kasbiy o'zini -o'zi yaxshilashini talab qiladi. Ta'lim tizimining zamonaviy rivojlanishining yana bir o'ziga xos xususiyati shundaki, uni modernizatsiya qilish butun axborot almashinuviga, ishlatilayotgan kompyuter texnikasi hajmining va interfaol o'quv qo'llanmalarining kengayishiga, barcha maktablarni multimediali vositalaridan keng foydalanishga olib keldi.
Malaka oshirish jarayoni dars mashg`ulotlarini takommillashtirish va bugungi kunda har qanday ta’lim texnologiyalari darhol eskirishi, bu esa uzluksiz innovatsiya­larni hamda yangi metodlar bilan boyitilishi talab etadi.
Dunyoning turli mamlakatlarida ko‘plab tadqiqotchilar tomonidan matematika darslarini loyihalashda pedagogik texnologiyalarni qo‘llash bo‘yicha izlanishlar olib borilgan. Ularda «innovatsiya», «interfaol usullar», «innovatsion texnologiyalar» to‘g‘risida yaxshi axborotlar to‘plangan, biroq axborot texnologiyalarini ta’lim muassa­salarida o‘rgatish samaradorligini oshirish bo‘yicha aniq tavsiyalar yetarli emas. Shuning uchun asosiy maqsad yuqori darajada o‘zlashtirish natijalariga erishishni ta’minlovchi innovatsion texnologiyalardan foydalanishning samarali usullarini ishlab chiqish, xususan, zamon talab etayotgan axborot texnologiyalari bo‘yicha pedagogik innovatsiyalardan foydalanish masalalarini tadbiq etishdan iboratdir. Ta’lim jarayoniga innovatsiyalarni qo‘llash bugungi kunda quyidagi vazifalarni amalga oshirishni talab etadi:

• 
  o‘quv fanining aniq maqsadini aniqlash;
  
• 
  fanning hajmi va mazmunini aniqlash;
  
• 
  zarur bo‘lgan ta’lim texnologiyalarini ishlab chiqish va tavsiya etish;
  
• 
  fanning moddiy va texnik ta’minotini yaratish;
  
• 
  ta’lim oluvchilarning xususiyatlarini o‘rganish;
  
• 
  o‘qituvchining tayyorgarligi va dars mashg‘ulotini loyihalash.
  

Maqsadga erishishning eng to‘g‘ri yo‘li, bu dars mashg‘ulotini loyihalashda integrallashgan ta’lim texnologiyalarini ishlab chiqish va ulardan darsning turli bosqichlarida samarali foydalanish imkoniyatlarini izlashdir. Ta’lim muassasalarida fanini o‘qitishda shaxsga yo‘naltirilgan ta’limning qu­yidagi metodlarini qo‘llash maqsadga muvofiqdir:

• 
  o‘yinli texnologiyalar;
  
• 
  muammoli o‘qitish;
  
• 
  dasturlashtirilgan o‘qitish;
  
• 
  kompyu­terlashtirilgan o‘qitish;
  
• 
  modulli o‘qitish.
  

Bu texnologiyalar o‘quv mavzusi maqsadidan va mavzuning mazmunidan kelib chiqib, darsning turli bosqichlarida turlicha qo‘llanishi mumkin. Maktab o‘qituvchilarining yo`nalishlarini hisobga olib, malaka oshirish jarayoni modullarini o‘qitishda g‘oyat samarali bo‘lgan qator o‘yinli texnologiyalar ishlab chiqilgan.
Mutaxassislarning fikricha, insonning asosiy faoliyat turi uch ko‘rinishi:

• 
  mehnat faoliyati;
  
• 
  o‘yin fao­liyati;
  
• 
  o‘quv faoliyatida shakllanadi.
  

Ularning barchasi o‘zaro bog‘liq holda sodir bo‘ladi. Bu uch faoliyatni mujassamlashtirgan kompyuter o`yinlaridan foydalanish bilan dars jarayonini yaxshi o`zlashtirilishi, dars samaradorligiga erishish bir muncha osonlashishiga erishiladi.
Ta’lim texnologiyasining variantlaridan biri bu "Kvest" deb nomlangan usuldir. Ta'lim kvesti - bu axborot resurslaridan foydalanish mumkin bo'lgan rol o'ynaydigan o'yin elementlari bilan muammoli vazifa.
"Kvest" atamasi birinchi marta ta'lim texnologiyasi sifatida 1995 yil yozida San-Diyego Universitetining (AQSh) ta'lim texnologiyalari professori Berni Dodj tomonidan taklif qilingan.
Kvest texnologiyasidan foydalanishning dolzarbligi ta'limning ustuvor faol usullaridan biri sifatida tan olinadi. Ta'lim kvestlari loyiha faoliyatini o'z ichiga oladi. Bu usul sarguzasht yoki o'yin bilan bog'liq uzoq va maqsadli qidiruvdan iborat. Bu amalga oshirishning turli shakllaridan foydalanish mumkin: ta'lim veb-kvestlari, sarguzasht, o'yin-kvestlar, jonli kvestlar, maxsus kvestlar mavjud bo'lib, unda maqsadga erishish uchun harakat sodir bo'lgan hudud resurslari, axborot resurslari ishlatilishi mumkin bo‘ladi.
Kvest texnologiya loyihasida ishlash jarayonida o‘quvchilar nazariy bilimlarni amaliyot bilan bog‘lab o'rganadilar, muayyan vaziyatlarni boshdan kechiradilar, hodisalarga chuqur kirib, yangi jarayonlarni, ob'ektlarni yaratadilar.
Shunday qilib, Kvest texnologiyasini ta’lim jarayonida qo‘llash quyidagi:
-axborotni qidirish, tahlil qilish va sharhlashni amalga oshirish;
-jamoa va jamoada ishlash, axborot texnologiyalaridan foydalanish;
-vazifalarni bajarish natijasida mas'uliyatni o'z zimmasiga olish bilan bog'liq ishlarni tashkil etish va nazorat qilish;
-bosqichlarni baholash va nostandart vaziyatlarda qaror qabul qilish;
-jamoa jarayoni va natijalarini tahlil qilishda ishtirok etish kabi kompetensiyalarni shakllantirishga yordam beradi. Kvest texnologiya o‘quvchilarda nafaqat o'z ufqlarini kengaytiribgina qolmay, balki o'z bilim va qobiliyatlarini amalda faol qo'llashga imkon beradi, shuningdek, o'z-o'zini hurmat qilish va hissiy va ijobiy munosabatni tarbiyalash uchun umuman o'rganish istagini uyg'otadi.
Foydalanilgan adabiyotlar.
1. Куликова Е.С. Квест - технология как современная интерактивная педагогическая технология в образовательном процессе. Всероссийская научно-практическая конференция «Современные образовательные технологии и педагогические инновации как инструмент управления качеством образования» 2018 г. (265-269 стр.)

2. Осяк, С.А. Образовательный квест – современная интерактивная технология [электронный курс]

3. Научный интернет-журнал «Мир науки» 2016, Том 4, номер 5 (сентябрь-октябрь)
4. Журнал «Современные проблемы науки и образования». – 2015.№1
(часть 2)

6. 
   Косолапова М.А. Технологические подходы в организации профессиональной подготовки к педагогической деятельности в высшей школе /Косолапова М.А.; Томский гос. пед. ун-т. – Томск, 2007. – 177 с. – Библиогр. : с. 104 – 110. Деп. В ИНИОН РАН № 60426