Releli himoyaning tarkibiy qismlari va asosiy elementlari fan nomi: releli himoya va avtomatika

MAVZU №3
RELELI HIMOYANING TARKIBIY QISMLARI VA ASOSIY ELEMENTLARI
FAN NOMI: RELELI HIMOYA VA AVTOMATIKA
Ma’ruza mashg’ulotini olib boradi: kat.o’qit.M.V.Meliqo’ziyev Lavozimi: ToshTDU “Elektr ta’minoti” kafedrasi katta o’qituvchisi
Telefon raqami: [phone] E-mail: [e-mail]

REJA:

3.1. Himoya elementlari, rele va ularning turlari.
3.2. Releni tarmoqning toki va kuchlanishiga ulash usullari.
3.3. Himoyaning o’chirgichga ta'sir qilish usullari.
3.1. Himoya elementlari, rele va ularning turlari
Releli himoyaning tuzilish sxemasi
Rele uchta tarkibiy qismdan iborat: o'lchov (sezgir), mantiqiy (operatsion) va boshqaruv (ijro).
O'lchov qismi (O’Q) himoya qilinadigan obyektning holatini doimiy ravishda nazorat qilib boradi va undagi shikastlanishga ta’siran javob berib, uni faollashtiradigan mantiqiy qism (MQ) kirishiga diskret signallarni yuboradi va ishlatadi.
1000 V dan yuqori ish kuchlanishiga ega qurilmalarda ushbu qiymatlar himoya qismiga tok (TA) va kuchlanish (TV) transformatorlari yordamida o'lchash orqali beriladi.
Mantiqiy qism (MQ) O’Q ning diskret signallarini qabul qiladi, berilgan dasturga muvofiq mantiqiy elementlar (rele) yordamida mantiqiy operatsiyalarni amalga oshiradi va rele ishlashi to'g'risida chiqish signalini boshqaruv qismiga (BQ) yuboradi.
Boshqaruv (ijro etuvchi) qismi (BQ) MQ signalini o’chirgichni o'chirish va boshqa qurilmalarni ishlatish uchun talab qilinadigan qiymatga oshirish uchun xizmat qiladi, chunki MQ signallari (ayniqsa, yarimo'tkazgich elementlarida bajarilganda) odatda kuchsiz bo'ladi va MQ signalini ko'paytiradi.
Zamonaviy rele qurilishi amaliyotida uch xil element bazalari qo'llaniladi:

• elektromexanik, rele himoyaning barcha funksional qismlari va organlarini elektromexanik rele shaklida amalga oshirish uchun ishlatilishi mumkin;
• yarimo'tkazgich, analog va raqamli mikrosxemalar shaklida barcha funksional qismlar va rele himoya organlarini amalga oshirish uchun ishlatiladigan yarimo'tkazgich;
• mikroprosessorlar, mikrokompyuterlar yoki ko'p prosessor tizimlari asosida rele o'lchash va mantiqiy qismlarini amalga oshirish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan mikroprosessor.