Insonlar” iste’molchilar segmentlari bu Marketing faoliyatining asosiy yo'nalishlaridan biri bu segmentatsiya sayyohlik bozori Korxonaning mablag'larini sizning biznesingizning ma'lum bir yo'nalishda to'plashga imkon beradi. Bugungi kunga kelib maqsad bozori va maqsadli segmentning tushunchalari va bozor segmentatsiyasining asosiy maqsadi, iqtisodiy adabiyotda aniq belgilangan. Bozor tadqiqotining birinchi bosqichi, uning imkoniyatlarini aniqlash va kompaniyaning bozor faolligini qo'llashning ustuvor yo'nalishlarini tanlash bozor segmentatsiyasini.
Bozor segmentatsiyasi sizga talabni aniqlashtirish va differentsiallashtirishga, uning tuzilishi va oxir-oqibat, eng aniqligini aniqlashga imkon beradi kerakli shartlar Selektsiya uchun (mintaqalar chegaralari) maqbul variant Marketing strategiyalari va taktikasi.
Bozor segmenti, tovarlar (xizmatlarning) xususiyatlariga, marketingni rag'batlantiruvchi rag'batlantirishni rag'batlantiruvchi (xizmatlarning va'da qilingan) xususiyatlariga bir xil ta'sir ko'rsatadigan iste'molchilarning kombinatsiyasi. Bozor segmentlari iste'molchilarning turlariga qarab, ehtiyojlar, xususiyatlar, xatti-harakatlar va iste'molchilarning tafakkuridagi farqlarga mos ravishda farqlanadi.
Ushbu ishning maqsadi bozor segmentatsiyasining asosiy printsiplarini o'rganishdir. Buning uchun quyidagi vazifalarni hal qilish kerak:
a) segmentatsiyaning asosiy tushunchalarini o'rganish;
b) segmentatsiya mezonlarini tekshirish;
c) segmentatsiyaning usullarini ko'rib chiqish.
Bu borada tadqiqot mavzusiga muddatli qog'oz Sayyohlik bozori, turli turistik xizmatlarning ko'lami, turistik xizmatlar bozorini, shakllantirish va joylashtirish jarayoni savdo belgilari turistik bozorda.
“Narx” tur mahsulotlari narxini belgilashga quyidagi omillar ta’sir qiladi:
1. Tannarxlar. Ishlab chiqarish tannarxi sotish narxini belgilashda asosiy rol o‘ynaydi. Tannarxlar 2 shaklda hisoblanadi: barqaror va o‘zgaruvchan. Barqaror tannarxning to‘g‘ri bir shaklda hisoblanishi oson bo‘lganligi uchun turistik korxonalardagi o‘zgaruvchan tannarxlar ahamiyatli o‘rin tutadi va hisoblanishi ham qiyindir.
2. Korxonaning o‘rni va joylashgan yeri. Turistik mahsulot joylashgan yerning bozorgacha bo‘lgan masofasi, tabiiy va ijtimoiy muhiti, tarixiy va madaniy yaqinligi korxonaning narxlariga ta’sir qilmoqda. Samarqand, Buxoro va Xivadagi mehmonxonalar bilan Toshkentdagi mehmonxonalar orasida farqli narxlar qo‘llaniladi.
3. Bozordagi raqiblarning narxlari. Bir turistik mahsulotning narxi, bozordagi mavjud bo‘lgan o‘xshash mahsulot va xizmatlarning narxlariga mos bo‘lishi kerakdir. Ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarning xususiyatiga va farqlariga ko‘ra korxonalar bozor narxidan past yoki yuqori narxni tavsiya qiladilar. Yangi bir mahsulotning bozorga ilk kirishida asosan boshqa mahsulotlarga qaraganda past narx qo‘yadilar. Bozor narxidan yuqori narx belgilagan korxonalar, mahsulotlarning o‘xshash mahsulotlardan farqli sifati va xususiyatlarga ega bo‘lishini yaratishga majburdir.
4. Iste’molchining xususiyatlari - talabning xususiyatlari. Iste’molchilar turizm xizmatlaridan faqat o‘z budjetlariga mos bo‘lgan miqdorda foydalanadilar. Agar narx yuqori bo‘lsa u mahsulotlarga bo‘lgan talab kamayadi, shu sababli talab belgilangan tartibga kelguncha narxlarni tanishtirish kerak. Turizm talabi milliy va xalqaro darajada bo‘lmoqda. Ba’zan korxonalar narxlarni xalqaro talablariga moslab tashkil qilmoqda.
5. Ishlab chiqarish hajmi. Narx, ishlab chiqarish tannarxlariga, korxonalarning hajmiga, o‘lchovlariga bog‘liq bo‘lib, turli shakllarda tavsiya qilinadi. Korxonaning to‘liqlik nisbatlariga ko‘ra tannarxlarni kamaytirish maqsadida, ma’lum bir miqdorda narxlarni tushirish hollari bo‘lmoqda. Xususan katta hajmdagi tunash korxonalarida, jami tannarxlarning ostida narx tavsiyasi qilinib korxonaning barqaror chiqimlari ko‘riladi.
6. Huquqiy tartiblar. Marketing boshqaruvchilari narx tavsiyasini o‘rganar ekanlar, narxning davlat boshqaruv organlarining mavjud qonun va qoidalariga mosligini diqqatga olishlari kerak. Mamlakat iqtisodini va iste’molchilarni yaratish maqsadida davlat boshqaruv organlari kerak bo‘lgan taqdirda narxlarga aralashmoqda. Narxlarga aralashishda asosan davlat narxlarning turizm sektori tomonidan qo‘yilishini ta’minlamoqda.
Rivojlangan davlatlarda mehmonxonalar va turistik mahsulotlarning narxini har bir korxonaning o‘zi belgilaydi. Agar o‘zi belgilamasa, eng kamida boshqaruv va nazorat ostida tutmoqdalar. Shunday qilib rasmiy turizm tashkilotlari turistik mahsulot tannarxini eng past darajada tutib, keng miqdorda turizm talabini yaratish va turistik guruhlarni o‘z mintaqasiga jalb qilishni istamoqtalar. Ba’zan davlat ijobiy tomondan narxlarga aralasha oladi. Ya’ni davlat boshqaruvchi bo‘lib, turizm bozoriga kirib sarmoya ajratadi va narxlarning boshqa korxonalar darajasida tartibli tutilishini tashkil qiladi. Boshqa tomondan davlat marketing jarayonida tannarxlarni pasaytiruvchi tashqi raqobat potensialini orttiruvchi qoidani qo‘llab-quvvatlab narxlarni boshqa davlatlar bilan raqobat qila olishni yaratadi.
“
