Режа: Ўзбекистонда банк ва молия тизими Молия тушунчаси ва молиявий муносабатлари. Давлат бюджетининг моҳияти ва вазифалари

Солиқлар аҳамиятига кўра иккига бўлинади :

• 
  Умумдавлат солиқлари.
  
• 
  Маҳаллий солиқлар .
  
• 
  Умумдавлат солиқлари марказий ҳокимият органлари бюджетига,
  
• 
  Махаллий солиқлар эса маҳаллий бюджетга туширилади.
  

	Умумдавлат солиқлари		Махаллий солиқ ва йиғимлар
1	Юридик шахслар даромад (фойда) солиғи	1	Мол-мулк солиғи
2	Жисмоний шахслар даромад солиғи	2	Ер солиғи
3	Қўшилган қиймат солиғи	3	Ягона солиқ
4	Акциз солиғи	4	Инфратузилмани ривожлантириш солиғи
5.	Ер ости бойликларидан фойдаланиш солиғи	5	Ж/ш транспорт ёкилғиси учун истеъмол солиғи .
6	Сув ресурсларидан фойдаланиш солиғи	6	Ж/ш четдан товар олиб келганлиги учун ягона бож тўлови
7	Савдо ва умумий овқатланиш ташкилотларидан ягона солиқ тўлови.	7	Алоҳида товарларни турларини сотиш лицензия тўлови.
8	Божхона божи	8	Ишбилармонлик билан шуғулланувчи юридик ва ж/ш рўйҳатдан ўтказиш йиғими.
9	Давлат божи
10	Қимматли қоғозларни рўйҳатдан ўтказиш йиғими.

Солиқка тортиш усули: тушунчаси мавжуд бўлиб, у солиқ базасининг ўзгаришига қараб солиқ ставкаси ўзгариб боради . Хозирда солиқ ставкасини белгилашда тўрт усулдан фойдаланилади.

• 
  Тенг;
  
• 
  Пропорционал;
  
• 
  Прогрессив;
  
• 
  Регрессив.
  

Тенг солиқ усули-ҳамма солиқ тўловчиларга тенг солиқ суммаси белгиланади (ушбу солиқ тури одатда йиғимга тегишли);
Пропорционал-ҳамма солиқ тўловчилар учун тенг солиқ ставкаси қўлланилади (ККС,акциз, даромад(фойда) солиғи.)
Прогрессив-Солиқ базасининг ортиши билан солиқ ставкаси ҳам ортади(жисмоний шахсларнинг даромад солиғи )
Регрессив-солиқ базасининг ортиши билан солиқ ставкаси камаяди.
(Экспортёрларнинг даромадларидан ундириладиган солиқ экспортнинг умумий сотилган махсулотга нисбатан ортиши даромад солиғи ставкасини камайишига олиб келади.)
Солиқларнинг функциялари ва вазифалари
Солиқларнинг иқтисодий моҳияти давлат билан ҳуқуқий ва жисмоний шахслар ўртасида вужудга келувчи объектив мажбурий тўловларга асосланган молиявий муносабатлар орқали характерланади. Бу молиявий муносабатлар махсус ижтимоий характерга эга бўлиб, миллий даромаднинг бир қисми бўлган пул маблағларини давлат ихтиёрига сафарбар қилишга хизмат қилади.