Reja: Yatrogeniya bu nima?

YATROGENIYA
REJA:
1.Yatrogeniya - bu nima?
2.Yatrogeniya turlari,
3.sabablari va oldini olish.
4.Yatrogen kasalliklar
Yatrogen kasalliklari (yunoncha iatros doctor + gennaō yaratadi, ishlab chiqaradi; yatrogeniya sinonimi) tibbiyot xodimlarining deontologik xatolari natijasida kelib chiqadigan psixogen buzilishlar - noto'g'ri, beparvo bayonotlar yoki harakatlar
Yatrogeniya - bu nima
Shifokorning so'zlari va xatti-harakatlarining bemorga ta'siri natijasida paydo bo'lgan sog'liqning buzilishi qadimgi shifokorlarga ma'lum bo'lgan. Biroq, "yatrogeniya" atamasi 1925 yilda nemis psixiatr Bumke (OSE Bumke) ning "Doktor ruhiy buzuqlikning sababi sifatida" asari nashr etilgandan keyingina keng tarqaldi. O'sha vaqtdan beri yatrogeniya kontseptsiyasi turli xil klinik profil mutaxassislari tomonidan faol o'rganilmoqda. Ya Z.ni ekspansiyali talqin qilishning barqaror tendentsiyasi mavjud. Ko'pgina mutaxassislar, ayniqsa chet ellarda, ularni nafaqat deontologik xatolar (tibbiy tibbiyot deontologiyasiga qarang), balki har qanday vrach harakatlarining (noto'g'ri bajarilgan manipulyatsiya yoki protseduraning asoratlaridan kelib chiqqan holda) paydo bo'ladigan patologiya deb atashadi. giyohvandlik kasalligi), ya'ni ... tibbiy aralashuvning har qanday salbiy oqibatlari. Ba'zi tadqiqotchilar iatropatiya yoki somatik yatrogeniyalar kabi shartlarni belgilaydilar.
Ya ni rivojlantirish uchun. (an'anaviy talqinda) ham shifokorning xulq-atvori, ham bemorning o'ziga xos xususiyatlari (hissiylik darajasi, shubhali va boshqalar) muhimdir. Bemorlarning aksariyati nafaqat kasallikdan, balki u tomonidan paydo bo'lgan tashvish, qo'rquv, qo'rquvdan ham aziyat chekmoqda. Bu bemorning shifokorning so'zlariga va uning xatti-harakatlariga, intonatsiyalariga, yuz ifodalariga alohida e'tiborini tushuntiradi. Shu bilan birga, asabiy faoliyat turiga, shaxs tuzilishi va aqliy xususiyatlariga qarab, turli xil bemorlar tibbiyot xodimining ayrim so'zlari va xatti-harakatlariga turlicha munosabatda bo'lishadi, ba'zan esa teskari tarzda. Nafaqat noto'g'ri o'ylangan so'zlar ("Sizning yurak xurujingiz - bu birinchi chaqiriq"; "... yurakning asosiy tomiridan qon 30% ga oqib chiqadi" va boshqalar) yoki ba'zi so'zlar va iboralarning tushunarsiz ma'nosi ("qarmoqqa oshqozon") "," Miyokardiy distrofiya "va boshqalar), ammo ba'zida hatto bemorning inter'ektsiyalari yoki uzoq vaqt sukut saqlashi mumkin, bu bemor tomonidan uning kasalligini tashxislash yoki davolashda muayyan qiyinchilik belgilari, prognozning umidsizligi sifatida talqin qilinishi mumkin.
Yatrogeniya turlari
Tib amaliyotida yatrogen kasalliklarga sabab bo 'ladigan 4 asosiy omilni nazarda tutish kerak:
Bemorning anamnezini y’ig'ish.
Bemorning ichki holatini o'rganish.
Laborator tahliliga baho berish.
Tashxis va kasallik oqibatini aniqlash.
O'zaro muloqot chog'ida bemorning oldin boshidan kechirgan kasalliklariga ham katta ahamiyat berish zarur, shuningdek, kasallik etiologiyasini va patogenezini o'rganishda bemorni ta'sirlab qo'yishdan ehtiyot bo'lish kerak. Ayniqsa, xavfii o'sma, yurak xastaligi va uyida, yaqinlarida ruhiy kasalligi mavjud bo'lgan bemorlarga nisbatan nihoyatda ehtiyotkorlik va muloyimlik bilan muomala qilish talab etiladi.
Har qanday tibbiyot xodimi doimo o'z malakasini oshirishi, mahoratini oshirishi va bilim bazasini to'ldirishi kerak. Jarrohlik aralashuvni amalga oshirayotganda, diqqatni chalg'itmaslik va barcha manipulyatsiyani diqqat bilan bajarish juda muhimdir. Bundan tashqari, bemorlar bilan muloqot qilishda axloq qoidalarini va bemor haqida ma'lumotni ochib berish, uning holati asabiylashish va og'irlikni keltirib chiqarishi mumkinligi kabi tushunchani unutmaslik kerak.
Yatrogen kasalliklar
Bu shuningdek kasalliklarning juda keng guruhidir. Ba'zan ular nozokomial infektsiyalar deb ataladi, ammo aslida bunday holatlar asosan tibbiy manipulyatsiya tufayli yuzaga keladi. Shikastlanish joyiga qarab qonda yotrogenizm, yaralarni yuqtirish, genitoüriner, yurak tizimlari, nafas olish tizimining, terining shikastlanishi va boshqalar ajralib chiqadi.Qo'zg'atuvchisi bakteriyalar, zamburug'lar va viruslar bo'lishi mumkin. Yuqumli yatrogeniya aseptika, dezinfektsiya va bemorlarga noto'g'ri g'amxo'rlik qilishning boshlang'ich qoidalarini buzish natijasidir. Yaralarni bog'lash materiallariga alohida e'tibor berilishi kerak. Ushbu holat tibbiyot xodimlarida ham kuzatilishi mumkin (gigienaga rioya qilmaslik, bemorlar bilan ishlashda himoya vositalarini e'tiborsiz qoldirish natijasida). Ta'sir eta olmaydigan omillarga eski jihozlar, kadrlar etishmasligi kiradi. Afsuski, operatsiya paytida yaraga mikroorganizmlarning kirib borishini butunlay chiqarib tashlash kerak.
Har qanday tibbiyot xodimi doimo o'z malakasini oshirishi, mahoratini oshirishi va bilim bazasini to'ldirishi kerak. Jarrohlik aralashuvni amalga oshirayotganda, diqqatni chalg'itmaslik va barcha manipulyatsiyani diqqat bilan bajarish juda muhimdir. Bundan tashqari, bemorlar bilan muloqot qilishda axloq qoidalarini va bemor haqida ma'lumotni ochib berish, uning holati asabiylashish va og'irlikni keltirib chiqarishi mumkinligi kabi tushunchani unutmaslik kerak.
EVTANAZIYA
REJA:
1.Evtanaziya nima
2.Evtanaziya turlari
3 Evtanaziyaning huquqiy jihatlari
Evtanaziya (grekcha: ευ- „yaxshi“ + θάνατος „oʻlim)“ — Har xil harakatlar yoki dorilar bilan, bemor hayotini sunʼiy yoʻl bilan ushlab turgan asboblarni ishini toʻxtatish yoʻli bilan beʼmorning oʻz oʻlimini tezlatish haqidagi iltimosini qanoatlantirish evtanaziya deyiladi
Evtanaziyaning ikki xil: faol va sust turlari farqlanadi
Sust evtanaziya - bu davoni to'xtatish orqali o'limni tezlatish. Masalan sun'iy nafasni o'tkazmaslik.
Faol evtanaziya - ahvoli og'ir, uzoq vaqt surunkali kasallik bilan og'rib kelayotgan bemorlarga, masalan MNS shikastlangan, tug'ma majruh va xavfli o'sma kasalligi bo’lgan bemorlarga ma’lum vosita va harakatlar orqali o'limni tezlatish. Bundan tashqari, ixtiyoriy va majburiy evtanaziya ham mavjud. Ixtiyoriy evtanaziya bemorning talabi va roziligi bilan bajariladi. Binobarin, o'lim muqarrar va undan qochib bo'lmaydi, u hayotning so'nggi bosqichi hisoblanadi. Majburiy evtanaziyada bemorning fikri e'tiborga olinmaydi. Yana «antievtanaziya» atamasi ham mavjud. Bu holatda barcha vositalardan foydalanib, qanday bo’masin bemorning hayotini saqlab qolish nazarda tutiladi.
Tasavvur qilaylik, ertaga evtanaziyani tan olishni ruxsat etuvchi qonun chiqdi. Shu zahoti qator muammolar paydo bo'la boshlaydi. Ya'ni:
Evtanaziyani kim o'tkazadi? Bu ish uni amalga oshirishni istamaydigan shifokor zimmasiga yuklatilsachi?
Kasallikning erta bosqichlarida, uni davolash uchun kurash va bemorning hayotini saqlab qoluvchi faol izlanishlar susayib ketish holatlari ko'rina boshlaydi.
Shu bilan birga, qarindoshlarning befarqligi, bemorga uy sharoitida qaray olmasliklari sababli yoki har qanday to’lovga rozi bo'luvchi. uning o'limidan manfaat topuvchilar uchun yo'l ochiladi. Tibbiyot xodimlarining evtanaziyadan o'z manfaatlari uchun foydalanish holatlari paydo bo'la boshlaydi. Evtanaziya yordamida ba'zi jinoyatchi guruhlar o'zlariga xalaqit berayotgan odamdan qutulish imkoniyatini qo'lga kiritadilar. Shuningdek, transplantatsiya maqsadida (organlar kerak bo'lib qolganda) evtanaziya yordamida odamdan qutulishning qo'shimcha imkoniyatlari paydo bo’ladi.
Qiziq, hozirgi sharoitda evtanaziya muammosini qanday yechish mumkin? Qachonki, bemorlar dori vositalari va davolash asboblari yo'qligi natijasida o'lib ketayotgan bo'lsa. Aftidan shu sabab bo'yicha ham evtanaziyani tez-tez qo'llashga imkoniyat yaratilganga o'xshaydi. Natijada quyidagi ikki savol paydo bo'Iadi:
Lekin bunga shifokorlar-hamshiralar ma'naviy jihatdan haqlimi?
Bungungi kunda evtanaziyani amaliy tibbiyotga kiritish lozimmi?
Bu savollarga javob bermoq uchun boshqa mamlakatlarning tajribalarini o’rganish, tib an'analarini ko'zda tutish, tib bioetikasi masalasini, deontologiya, yuridik huquqlar, psixologiya va nihoyat, bemorlar, ularning qarndoshlari va jamoat fikrlarini bilish, ularni izchil o'rganish zarur. Shulardan keyingina ehtiyotkorlik, sinchkovlik bilan evtanaziya muammosini baholash mumkin. Lekin nima bo’lganda ham shifokor qasamiga sodiq qolishi va bemorning hayotini saqlashga, uning ahvolini yengillashtirishga harakat qilishi kerak.
Bemorning hayotdan ongli ravishda ko'z yumishi hech qachon rahm-shafqat yuzasidan qilingan ish deb baholanmaydi. 1950 yilda AQShda: «Bemorning xohishi va qarindoshlari ruxsatiga ko'ra og'riqsiz vositalar bilan o'limni tezlatish kerakmi?» - degan savolga 36%, 1973 yilda esa 50% ijobiy javob olingan. Bugun Gollandiya dunyo bo’yicha «evtanaziya muolajasini» qonunlashtirgan birinchi mamlakat hisoblanadi. Ma'lumotlarga qaraganda, har yili 4 mingga yaqin bemor evtanaziyani tanlar ekan.
Bizningcha, qaltis va nozik masalaga shifokorlik deonotologiyasi nuqtai nazaridan rad javobini berish kerak. Buqrot asarlaridan biriga «O’ldirma» degan naqlni epigraf qilib olgan. U: «Men shifokorlik faoliyatimda bemorning o'limiga sabab bo'ladigan biron bir dorini ishlatmaslikka qasam ichaman», -degan. Xuddi shu orinda hazrat Alisher Navoiyning «Tabib jallod emas», degan iborasini eslash kifoyadir.
ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT