Reja: Umumiy tushunchalar. Sof siljishdagi kuchlanganlik holati. Siljishdagi deformastiya. 4 Siljishdagi potenstial energiya. Umumiy tushunchalar

Mavzu: Kuchlanishlar va deformatsiya.

REJA:
1. Umumiy tushunchalar.
2. Sof siljishdagi kuchlanganlik holati.
3. Siljishdagi deformastiya.
4 Siljishdagi potenstial energiya.


1.Umumiy tushunchalar



1 - shakl.


.2 - shakl.
Cho’zilish - siqilishdagi kuchlanganlik holatining tahlili shuni ko’rsatdiki, sterjendan ajratilgan to’rtburchak element tomonlarida normal va Urinma kuchlanishlar ta’sir etadi. Bunda normal kuchlanishlarning qiymati va yo’nalishlaridan qat’iy nazar Urinma kuchlanishlar juftlik qonuniga bo’ysunadi.
Aytaylik, shunday kuchlanish holati mavjud bo’lsinki, ajratilgan element tomonlariga faqat Urinma kuchlanishlar ta’sir etsinlar (8.1 - shakl).
Tomonlariga faqat Urinma kuchlanishlar ta’sir qiladigan elementning kuchlanganlik holati sof siljish deb ataladi. Element tomonlari sof siljish yuzachalari deb yuritiladi.
Bir jinsli sof siljish kuchlanganlik holatiga misollar sifatida sharnirli biriktirilgan taxtakachlar orasiga joylashtirilgan plastinkaning (8.2 - shakl) va yupqa devorli stilindrsimon trubaning (8.3 - shakl) kuchlanganlik hollatlarini ko’rsatish mumkin.


2 - shakl.
Shuni aytish kerakki, amalda siljish deformastiyasi sof holda deyarli uchramaydi. U boshqa deformastiyalar bilan, ayniqsa, egilish deformastiyasi bilan birgalikda hosil bo’ladi. Shuning uchun siljishga, boshqacha qilib aytganda qirqilishga, hisoblarda qator soddalashtirishlarni qabul qilishga to’gri keladi.


2. Sof siljishdagi kuchlanganlik holati

Sof siljish holatidagi elementni kesuvchi yuzachalar joylashishiga qarab kuchlanishlarning o’zgarishini ko’rib chiqamiz. Buning uchun sof siljish holatidagi plastinkadan uch qirrali AVS elementar prizma ajratamiz (8.4 - shakl,a).

Prizmaga ta’sir etayotgan barcha kuchlarni n va t yo’nalishlarga proekstiyalab hosil qilingan muvozanat tenglamalarini ifodalaymiz (8.4 - shakl,b):
s_a×AS=t×AV×Sina+t×VS×sosa;
t_a×AS=t×AV×sosa+t×VS×Sina;
Bu erda AV=AS×sosa va VS=AS×Sina.
Unda
s_a×AS=t×AS×sosa×Sina+t×AS×Sina×sosa.
t_a×AS=t×AS×sos²a-t×AS×Sin²a.
Endi
s_a=t×Sin2a, (8.1)
t_a=t×sos2a. (8.2)
Turlicha joylashgan ogma yuzachalardagi kuchlanishlarni topamiz: