Reja: Suyuqlik to’g’risida asosiy tushunchalar



Download 337,5 Kb.
bet1/4
Sana09.02.2023
Hajmi337,5 Kb.
#909669
  1   2   3   4
Bog'liq
Suyuqliklarning asosiy xossalari


Suyuqliklarning asosiy xossalari

Reja:
1.Suyuqlik to’g’risida asosiy tushunchalar


2.Suyuqliklarga ta‘sir qiluvchi kuchlar
3.Suyuqliklarning fizik xossalari
4.Suyuqliklardagi ishqalanish kuchi. Nyuton qonuni. Qovushqoqlik
5.Gazlarning suyuqliklarda erishi. Kavitasiya hodisasi


1.Suyuqlik to’g’risida asosiy tushunchalar



  1. Juda kichik miqdordagi kuchlar ta‘sirida o’z shaklini o’zgartiruvchi fizik jismlar suyuqliklar deb ataladi. Suyuqliklar tomchilanuvchi va gazsimon suyuqliklarga bo’linadi. Suyuqliklar deganda tomchilanuvchan suyuqliklarni tushunamiz, ular suv, spirt, neft, simob, turli moylar va tabiatda va texnikada uchrab turuvchi boshqa har xil suyuqliklardir.

  2. Tomchilanuvchi suyuqliklar bir qancha xususiyatlarga ega:

  3. Hajmi bosim ta‘sirida juda kam o’zgaradi va siqilishga qarshiligi juda katta;

  4. Harorat o’zgarishi bilan hajmi oz miqdorda o’zgaradi;

  5. Cho’zuvchi kuchlarga deyarli qarshilik ko’rsatmaydi.

Sirtida molekulalararo o’zaro qovushqoqlik kuchi yuzaga keladi va u sirt taranglik kuchini vujudga keltiradi. Gazlar tomchilanuvchi suyuqliklarga qaraganda ham tezroq harakatlanuvchi zarrachalardan tashkil topgan bo’lib, ular bosim va harorat ta‘sirida o’z hajmini tez o’zgartiradi. Ularda cho’zuvchi kuchga qarshi va qovushqoqlik kuchi tomchilanuvchan suyuqliklarga nisbatan juda kam.
Suyuqliklar tutash jismlar qatoriga kiradi va muvozanat ham harakat hollarida doimo qattiq jismlar bilan chegaralangan bo’ladi. Suyuqliklar gazlar bilan ham ma‘lum chegara bilan ajralishi mumkin. Bu chegara erkin sirt deb ataladi.
Suyuqliklar siljituvchi kuchlarga sezilarli ta‘sir ko’rsatadi. Ularni aniqlash suyuqlik holatini tekshirishda muhim ahamiyatga egadir.


2.Suyuqliklarga ta‘sir qiluvchi kuchlar

Suyuqliklarga ta‘sir qiluvchi kuchlar quyilish usuliga ko’ra ichki va tashqi kuchlarga ajraladi:


Ichki kuchlar-suyuqlik zarralarining o’zaro ta‘siri natijasida vujudga keladi.
Tashqi kuchlar-suyuqlikka boshqa jismlarning ta‘sirini ifodalaydi (masalan, suyuqlik solingan idish devorlarining ta‘siri, ochiq yuzaga ta‘sir qilayotgan havo bosimi va h.k.)
Ichki kuchlar siljituvchi kuchlarga qarshilik sifatida namoyon bo’ladi va ichki ishqalanish kuchi deyiladi.
Tashqi kuchlarni yuza bo’yicha va hajm bo’yicha ta‘sir qiluvchi kuchlar sifatida ko’rish mumkin. Shuning uchun suyuqliklarga ta‘sir qiluvchi kuchlar yuza bo’yicha yoki hajm bo’yicha ta‘sir qilinishiga qarab yuzaki va massa kuchlariga bo’linadi.
Yuzaki kuchlar-suyuqlik hajmining sirtlariga ta‘sir qiluvchi kuchlardir. Ularga bosim kuchi, sirt taranglik kuchi, suyuqlik solingan idish devorining reaksiya kuchlari, ichki ishqalanish kuchi kiradi.
Ichki ishqalanish kuchlari suyuqlik harakat qilgan vaqt da yuzaga keladi va qovushqoqlik xususiyatini yuzaga keltiradi.
Massa kuchlar- suyuqlik hajmining har bir zarrasiga ta‘sir qiladi va uning massasiga proporsional bo’ladi. Ularga og’irlik va inersiya kuchlari kiradi.
Suyuqliklarga ta‘sir qiluvchi asosiy kuchlardan biri gidrostatik bosimdir. Yuza birligiga ta‘sir qiluvchi bosim kuchi gidrostatik bosim kuchi yoki qisqacha gidrostatik kuch deyiladi.



Download 337,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish