Reja: Qishloq xo'jaligi yer fondining tarkibi, ahamiyati va uziga xos xususiyatlari

SFK=; yoki x100;

Bunda: SFK-suvdan foydalanish koeffisienti yoki foizi;

SM-haqiqatda sug’orilgan maydon, ga;

SMM-sug’orilishi mumkin bo’lgan maydoni,ga.

 

Yer fondlaridan foydalanishni ifodalovchi ko’rsatkichlar ikki guruhdan iborat

 

1. 
   gurux – yerdan foydalanishning darajasini ifodalovchi ko’rsatkichlar
   

2.       gurux – yerdan foydalanish iqtisodiy samaradorligi

1. Guruxga quyidagilar kiradi:

a) yerlarning tarkibi. Jami yer maydonida qishloq xo’jaligi yerlarining salmog’i. Bu ko’rsatkich mavjud yerlarning qayta qismi qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishiga yaroqli ekanligini bildiradi.

b) qishloq xo’jaligi yerlarining tarkibi. Bu ko’rsatkich qishloq xo’jaligiga yaroqli yerlarning tarkibini ko’rsatadi. Qishloq xo’jaligi yaroqli yerlarining tarkibiga haydaladigan yerlar, ayniqsa sug’oriladigan yerlarning salmog’i muhimdir. Chunki sug’oriladigan yerlarning hosildorligi lalmikor yerlarga nisbatan yuqori bo’ladi.

v) yerdan necha marta foydalanilganligi. Masalan, ayrim xo’jaliklarda maydonlardan bir yilda ikki marta foydalanadilar, hatto uch marta foydalanganlar ham bo’ladi.

2 gurux – yerdan foydalanishning iqtisodiy samaradorligi.

Bundagi ko’rsatkich har bir gektar yerdan olinadigan yalpi mahsulot bilan va har bir gektar yrdan olinadigan foyda bilan aniqlanadi.

Ekinlarning hosildorligi ham yerdan qanchalik samarali foydalanganligini bildiradi.

O’z-o’zidan ma’lumki yerdan ajratmagan holda suv resurslardan foydalanish ayniqsa tejamkorlik bilan foydalanish qishloq xo’jaligida yetishtirilayotgan mahsulotlarning xarajatlarini kamaytirishga va rentabellik yuqori bo’lishiga olib keluvchi omildir. Shu sababli bir metr kub suv hisobga olingan mahsulot miqdori suvdan foydalanishning samaradorligini bildiradi. bu ko’rsatkich natura va qiymat holida hisoblanadi.

 

1.