Reja: Pedagogika fani, uning maqsadi

Qobiliyatlarning miqdoriy va sifat tavsifi.
Qobiliyatlar sifat va miqdor jihatidan ko‘p bo‘lishi mumkin. O‘quvchining qobiliyatlari nimaga namoyon bo‘lishini va binobarin, o‘quvchi shaxsini qanday individual-psixologik xususiyatlari faoliyat tomonidan qo‘yilgan talablarni qay darajada, bajarish qobiliyatiga ega ekanligi, yaʼni o‘quvchining boshqalarga nisbatan malaka va bilimlarning qanchalik tez, yengil va mustahkam egallay olishini bilish pedagog uchun muhimdir.
Qobiliyat xususiyatlarining sifat tomonidan qaralishi-maqsadga xar turli yo‘llar bilan borishga imkon beruvchi "o‘zgaruvchan miqdor" to‘plami sifatida faoliyat muvaffaqiyatini taminlovchi inson psixologik xususiyatlarini murakkab yig‘indisi sifatida ko‘rinadi. Bir xususiyatlarni o‘rnini ikkinchi bir xususiyatlar bilan bosishning keng imkoniyatlari bor, buni odam o‘zida chidam va qatʼiylik bilan ishlash orqali rivojlantirish mumkin.
Pedagog va psixolog Olga Skoroxodovada faqat ilmiy xodimlik qobiliyati emas, balki adabiy qobiliyat ham namoyon bo‘lishiga erishgan. Bir qobiliyatni boshqa bir qobiliyat bilan boshqarish yordami bilan to‘ldirish xususiyati xar bir odam oldida kasb tanlash va uni takomillashtirishning nihoyatda keng imkoniyatlarini ochib beradi.
Qobiliyatlarning sifat jihatdan tavsifi odam mehnat faoliyatining qaysi soxada (pedagogik, sport, savdo va boshqalar) yengillik bilan "o‘zini topa oladi" va qanday qilib katta yutuq va natijalarga erisha oladi degan savolga javob berish imkoniyatini beradi. Qobiliyatlarni miqdor tavsifi na ularni o‘lchash muammosi bilan ko‘proq chet el psixologlari (Kyettel, Termen ) va boshqalar shug‘ullanganlar. O‘sha paytlarda qobiliyatlarni o‘lchash usuli sifatida aqliy isteʼdod testlaridan foydalanganlar. Bolaning aqliy isteʼdod koeffitsenti bolaning xaqiqiy yoshi, bu yosh odamning aqliy qobiliyatlari emas, balki odamda qobiliyatlar bilan aralashtirib bo‘lmaydigan biror bir xildagi maʼlumotlar, ko‘nikma va malakalar borligini namoyon qiladi.
L.S. Vыgotskiy bu usulni tanqid qilib o‘zining kelajak taraqqiy zonasini belgilash «metodi” deb ataladigan usulini taklif qildi. Qobiliyatlar odamning aniq faoliyatidan tashqarida mavjud bo‘lmaydi. Qobiliyatlarning tarkib topishi esa taʼlim va tarbiya jarayonida bolaning yutuqlari tezligida namoyon qilishdir.