Reja: Pedagogik diagnostikaning o’ziga xosligi

Pedagogik diagnostikaning bosh funksiyasi Ta’lim-tarbiya jarayonida qayta aloqa funksiyasidir.

Ta’lim-tarbiyaning maolum eta’larida tarbiyalanganlik va bilimdonlik haqida olingan axborotlarni tahlil etish, kelgusida Ta’lim-tarbiya jarayonini konstruksiyalashga, avvalgiga nisbatan o’zgarishlarni solishtirsh imkonini beradi.

Olingan axborotlarning to’liqligi va oboektivligi diagnostikaning boshlang’ich eta’ida Ta’lim-tarbiya ishlarini rejalashtirishda maksimal darajada real talablarga yaqinlashtiradi, uni o’timal rivojlantirishga olib keladi. Ta’lim-tarbiya ishlarini amalga oshirishda real olingan axborot o’quvchi-talabalarda ularning to’liq ichki imkoniyatlarini ishga solish orqali DTS talablarini to’la o’zlashtirishga olib keladi.

Agar Ta’lim-tarbiya natijasi bo’yicha zaruriy informatsiyalardan o’z vaqtida aniq va to’la holda har bir o’quvchi-talaba, o’qituvchi xabardor etib borilsa, o’z vaqtida korrektirovkalar kiritib borilsagina, kutilganpedagogik maqsadlarga erishishimiz mumkin.

Baholash funksiyasi hampedagogik diagnostikaning asosiy vazifalaridandir. Har tomonlama va kom’leks asosda baholash o’zining bir qancha as’ektlariga ega:

– qadriyatli-yo’naltirilgan;

– doimiy-korreksiyalovchi;

– rag’batlantiruvchi;

– o’lchab beruvchi va h.

Qadriyatli-yo’naltiruvchi baho o’quvchi-talabaga insonlar haqida, o’zi haqida tushunchalar berib, unga o’zining aqliy, axloqiy, mehnat, estetik qarashlarini ijtimoiy talablarga moslashtiradi, o’stiradi, o’quvchi-talabada o’z qarashlarini qadriyatlar asosida ijobiy tomonga o’zgartirib boradi.

Doimiy-korrektiv as’ektdagipedagogik baholash o’quvchi-talabani jamoat, ijtimoiy normalar asosida o’zining xatti-harakatlarini, turmush tarzini boshqalar bilan muloqotlarini ularga mos ravishda rivojlantirishga, harakat qilishiga yordam beradi.

Rag’batlantiruvchi baho o’quvchi-talabaning rivojlanishiga, xulqiga mos ravishda qo’yilganda unga ijobiy taosir etib, uni yangiliklarga intilish sari ruhlantiradi.

O’lchovli baholashda o’quvchi-talaba boshqalar bilan o’zini solishtirish asosida undagi muvaffaqiyatlar yanada shaxsiy o’sishiga ijobiy taosir ko’rsatadi. Bunday holat o’quvchi(talaba)ning yanada intilishi, qiziqishlariga sabab bo’ladi. U endi o’zini-o’zi rivojlantirish sari yetaklaydi. Mustaqil izlanish, mustaqil mutolaa qilishga intiladi. Bunday hollarda o’quvchi-talabaning o’ziga, o’z kuchiga ishonishi ortadi. Demak, o’quvchi-talaba o’z kuchiga ishondimi, u mantiqiy erkin fikrlashga, o’zini anglashga kirishadi. – bupedagogik diagnostikaning oliy maqsadidir.

Pedagogik diagnostikaning uchinchi funksiyasi boshqaruv funksiyasi bo’lib, u o’quvchi-talabalar jamoasi va ular shaxsining rivojlanishini hamda tarbiya to’ganligini boshqarishdir. Bunday boshqaruv uch eta’da olib boriladi: boshlang’ich, korreksiyalovchi (joriy), umumlashtirilgan (yakuniy).

Boshlang’ich diagnostika sinf jamoasining ishini rejalashtirish va boshqarishdir. Tarbiyaviy vazifalarni rejalashtirishdan avval hafta, chorak, yarim yillik, butun o’quv yili davomida o’qituvchi o’quvchi-talabaning tarbiyalanganlik darajasini o’rganib boradi. O’quvchi-talabalardagi ijobiy, salbiy holatlarning o’zgarish dinamikasini kundalik kuzatuv asosida qayd etib boradi. SHu o’zgarishlarga asosan o’zining rejalarini korrektirovka etib boradi. Olingan axborotlar asosida tezda, o’z vaqtida ish uslubiga tuzatishlar kiritadi. Ular asosida o’quvchi-talabalarning intizomi, o’quv jarayoniga masouliyati, faolligi, mustaqil fikrlashini, mustaqilligini, sinf faoliyatiga ijodiy yondoshishini nazorat eta oladi.