|
O'zbekistonning o'z istiqlol va taraqqiyot yo'li
Reja:
1. O'zbekistonning o'z istiqlol va demokratik taraqqiyot yo'lining besh tamoyili hamda ularning amaliy samaralari.
2. O'zbekistonda demokratik jamiyat qurishning milliy-tarixiy, ma'naviy- axloqiy asos-manbalari.
3. O'zbekistonda jamiyat rivoji va demokratik tsivilizatsiya.
O'zbekistonning o'z istiqlol va demokratik taraqqiyot yo'lining besh tamoyili
hamda ularning amaliy samaralari.
O'zbekiston 1991 yil 31 avgustda siyosiy mustaqilligini to'la qo'lga kiritgandan so'ng respublikada iqtisodiy rivojlanish uchun keng yo'llar ochildi. “Biz uchun mustaqillik, - deb qayd etadi Yurtboshimiz Islom Karimov, - eng avvalo, o'z taqdirimizni qo'limizga olish, o'zligimizni anglash, milliy qadriyatlarni, urf- datlarimizni tiklash, hammamiz uchun muxtabar shu zaminda. Har bir xonadonda tinglash-osoyishtalikni, barqarorlikni saqlashdir. Aziz Vatanimizda adolat, insof, dinu-diyonat, mehru-oqibatni qaror toptirishdir”.
1991 yil 31 avgustda O'zbekistonning davlat mustaqilligi e'lon qilindi. “O'zbekiston – suveren demokratik respublika”. Xuddi shu kuni xalqimiz ongida “O'zbekiston davlati”, “O'zbek davlatchiligi” kabi tushunchalar yangidan paydo bo'ldi. Zero, 130 yillik mustamlaka davrida o'zbek xalqi “Milliy davlat”, “Milliy davlatchilik” tushunchasini unutib qo'ygan edi. Zotan, o'sha muddat mobaynida milliy davlatchilikdan asar ham qolmagan edi. Shu jihatdan qaraganda O'zbekiston Oliy Kengashining “O'zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligini e'lon qilish to'g'risida” 1991 yil 31 avgustda qabul qilgan qarori hamda u tasdiqlagan “O'zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi asoslari to'g'risida”gi Qonunda ilk bor rasman qayd etilgan “davlat mustaqilligi” tushunchasi naqadar tarixiy-amaliy ahamiyatga ega bo'lgani oydinlashadi.
1924 yilda “O'zSSR”ning tashkil topishi munosabati bilan qabul qilingan murojaatnomada “O'zbek xalqi Ulug' Oktyabr inqilobi g'alabasi natijasida ilk bor o'zining milliy o'zbek davlatchiligini ko'rish imkoniyatiga ega”, deya qayd etilgan bu ko'rsatma o'zbek zaminida kechgan davlatchilik tarixini bir yoqlama o'rganib, ommalashtirishga asos bo'ldi. Bunda imperiyaparastlik, shovinizm, kommunistik mafkura talablari ustalik bilan uyg'unlashtirildi.
Davlatchilikning tiklanishi, shubhasiz, buyuk hodisa. Shu bilan birga, davlat yuzaga kelishi bilan jamiyat zimmasiga muayyan maqsad va vazifalarni yuklashi ham tabiiy. Biz mustaqillikka erishganimizdan keyin jamiyatimiz kelgusi taraqqiyotini belgilab beruvchi bosh yo'l xuddi mana shu maqsad va vazifalarning mohiyatiga bog'liq bo'lib qolgan edi.
SSSR parchalanib ketgandan so'ng, sobiq ittifoq hududida paydo bo'lgan ko'plab mustaqil davlatlarda, chunonchi, Rossiya Federatsiyasi, Ukraina, Belorussiya, Gruziya, Ozarbayjonda demokratiya, demokratik taraqqiyot yo'li qattiq qarshilikka uchradi. Bu mamlakatlarning ba'zilari fuqarolik urushi maydoniga aylandi.
Tojikistonda esa begunoh aholi boshiga sitamlar yog'ildi. O'zbekistonda esa osoyishtalik saqlanib qoldi. Chunonchi, 1991 yil dekabrda o'tkazilgan muqobillik asosidagi prezidentlik saylovlarida xalqimiz muxolifat liderini emas, balki Islom Karimovni sayladi. Zero, I.Karimov biz yashayotgan jamiyatni, uning past-balandini, dard-hasratini, haqiqiy holatini, ayniqsa, davlat va xo'jalik rahbarlari hayot tarzini ongi, tafakkurini, yaxshi bilardi. Uning o'zi eski tuzum, partiya, davlat, xo'jalik boshqaruv tizimi mexanizmining hamma pog'onalarida, jumladan, oliy pog'onasida ham ko'p yillar mehnat qilgan, toblangan, kurashlarda chiniqqan mamlakat ijtiomiy-iqtisodiy hayotining barcha qarorlarini chuqur bilgan arbob edi.
I.A.Karimov demokratik taraqqiyot yo'lini mamlakatga, xalqqa taklif etar ekan, M.Gorbachev yoki B.Eltsin variantlaridagi demokratik siyosat bizning mamlakatimizga umuman to'g'ri kelmasligini butun dunyoga oshkor aytgan edi.
Jazavaga tushgan «demokratlar», chunonchi, Rossiya matbuoti ham Prezidentni ortodoksal kommunistlikda yoki nokommunistlikda, ya'ni sovet jamiyatiga xos bo'lgan totalitar tuzumni O'zbekistonda saqlab qolishga urinishmoqda, deb ayb qo'ydilar. Lekin bunday ayblar uydirma, haqiqatdan nihoyatda yiroq ekanligini hayotning o'zi ko'rsatdi.
Birinchidan, eski tuzumda mansabdor bo'lgan, kommunistik hayot va boshqaruv tarziga mukkasidan ketgan, egallab turgan kreslosini asosiy boquvchisi, deb bilgan va bu kresloda turish uchun hech narsadan qaytmaydigan partiya va davlat nomenklaturasining qarshiligini sindirish, ularni vaqtincha tinchitish zarur edi. Bu muammolarni Prezident nihoyatda ustakorlik va vazminlik, ayni paytda, shiddat bilan tsivilizatsion tarzda hal etdi: uyushgan, yakka hukmronlikka ega bo'lgan, xalq, jamiyat hayotining barcha sohalarini nazorat qilishga ko'nikkan O'zbekiston kommunistik partiyasini parlament tipidagi, demokratik g'oyalarni targ'ib etadigan xalq demokratik partiyasiga aylantirdi. Uning asosiy rahbar hodimlarini mamlakatda tashkil qilingan yangi davlat boshqaruv organlariga, hokimliklarga tayinladi. Shu bilan birga Prezident Toshkent viloyati noiblari sessiyasida qilgan nutqida ochiqcha uqtirganidek, kimki demokratik siyosatga islohotlarni olib borishga tayyor bo'lmasa yoki qarshilik qilsa undaylarning rahbarlikda uzoq turmasligi ayon bo'ldi. Islom Karimov mamlakatning dastlabki yillaridagi rivojlanish jarayonlarini
chuqur tahlil qilib, O'zbekiston davlat va jamiyat qurilishi, iqtisodiyotni isloh qilish dasturining o'zagi sifatida quyidagi beshta asosiy qoidani o'rtaga tashladi:
Birinchidan, iqtisodiy islohotlar hech qachon siyosat ortida qolmasligi kerak, u biror mafkuraga bo'ysunishi mumkin emas. Buning ma'nosi shuki, iqtisodiyot siyosatdan ustun turishi kerak. Ham ichki, ham tashqi iqtisodiy munosabatlarni mafkuradan xoli qilish kerak.
Ikkinchidan, o'tish davrida davlat bosh islohotchi bo'lishi lozim. U islohotlarning ustuvor yo'nalishlarini belgilab berishi, o'zgartishlar va siyosatni ishlab chiqishi va uni izchillik bilan o'tkazishi shart.
Uchinchidan, qonun, qonunlarga rioya etish – ustuvor bo'lishi lozim. Buning ma'nosi shuki, demokratik yo'l bilan qabul qilingan yangi Konstitutsiya va qonunlarni hech istisnosiz, hamma hurmat qilishi va ularga og'ishmay rioya etishi shart.
Do'stlaringiz bilan baham: |
