Reja: O`zbekistonda va xorijiy davlatlarda ammiak ishlab chiqarish texnologiyalari

Ammiak ishlab chiqarish sxemasi.

• Ammiak ishlab chiqarish sxemasi.

• Ammiak sintezi jarayoni 01 – R – 501 ammiak sintezi reaktoriga sodir bo’ladi va quyidagi reaksiyaga muvofiq amalga oshiriladi:
• 3H2 + N2 = 2NH3 +Q(issiqlik)
• Bu qaytar reaksiya va gaz katalizator qatlamidan o’tganda N2 va H2 ning faqat bir qismi ammiakga aylanadi. Yuqori bosim va past harorat ammiakning yuqori muvozanatli konsentratsiyasiga yordam beradi.
• 01 – R – 501 ammiak sintezi reaktoriga KM1 va KM1R katalizatorlaridan foydalaniladi. Ushbu reaktorda katalizatorlar 3 ta polkada joylashtirilgan.
• I polkada – KM1R katalizator: 22,2 m3 sig’im
• II polkada – KM1 katalizatori: 23,0 m3 sig’im
• III polkada – KM1 katalizator: 36,6 m3 sig’im

O’rta bosimda ammiak ishlab chiqarish.

• O’rta bosimda ammiak ishlab chiqarish.
• Toza va aylanma gazlar aralashmasi ko‘p pog'onali turbokompressorda (bug‘, havo, gazlar bilan ishlovchi motorga turbine deyiladi, kompressor havoni yoki gazlami siquvchi apparat). 30-22 MPa gacha siqilib ammiak sintezi kalonasiga beriladi, qaysiki, unda ammiak sintezlanadi. Sintez kalonasida (kalona-ustun) chiqqan tarkibida hajm jihatdan 20% gacha NH3 saqlovchi gaz (harorati 4000C ) avval bug’ hosil qiluvchi qozon orqali o‘tib suvli sovitgichga boradi. So‘ngra 30-400C haroratgacha soviydi va speratorga (ajratuvchi apparat) boradi. Separatorda ammiakning bir qismi gazlardan ajraladi, kondensatlanadi. Reaksiyaga kirishmay qolgan aylanma gazlar sirkulyatsiyasi gazlari deyilib, kompressorda so'rib olinadi. Ammiak hosil bo‘lishiga sarflangan gaz miqdoriga teng miqdordagi toza azot vodorodli gazlar aralashmasi bilan qo'shilib, ammiakli gazlar aralashmasidan to'liqroq ajratish uchun kondensatsiya kalonasiga yuboriladi. Bunday qilish toza azot vodorodli gazlar aralashmasini suyuq ammiak bug‘lantirgichda va kondensatorda aralashgan suyuq ammiak bilan bevosita to‘qnashuvi natijasida -10°C gacha sovitish orqali CO2 va CO lardan yanada qo'shimcha ravishda tozalash hamda ammiakni to‘liqroq ajratish imkonini beradi. Gaz kondensatsiya kalonasidagi issiq almashtirgichning tashqi tomonidan — quvurlararo bo'shliqdan (a) hamda gaz ajratgichdan (v) nasadka (b) (tomchilami ushlab qoladi) orqali o‘tib (gazni issiqligidan ammiak bug‘lanadi, gaz esa soviydi) sovigan gaz yana kondensatsiya kolonnasiga kiradi va suyuq ammiakdan ajralib nasatka orqali issiq almashtirgichning ichidan o‘tadi va o‘z issiqligining bir qismini kirayotgan gazga berib sintez kalonasining yuqori qismidan kiradi.

• Аmmiak sintezi kolonnasi.
• 1- kolonna korpusi; 2- ichki devor; 3- oralig‘idagi aylanma bo‘shliq; 4- katalizator qutisi; 5- issiqalmashgich; 6- boshoqsimon panjara; 7- markaziy quvur; 8- ikkinchi issiqalmashgich;
• 9- qo'shimcha azot-vodordli aralashma berish uchun kuvur (baypas).