Reja: Nutqning boyligi. So’z ma’nolari

NUTQ MADANIYATINING O’ZIGA XOS XUSUSIYATLARI

• Nutqning to’g’riligi

• Nutqning tozaligi

• Nutqning ifodaligi

• Nutqning mantiqiyligi

• Nutqning aniqligi

• Omonim, ko`p ma`noli so`zlarni qo’llay bilish

• So`z ma`nosiga e`tibor berish

• Mantiqiy jihatdan voqelikka zid tushadigan so`zlarni aytmaslik

• So`zlar tartibiga rioya qilish (so`zlarni o`z o`rnida qo`llash)

• So`zni to`g’ri tanlash

• Ixcham aniq, lo`nda jumlalar tuzish (sarlavha, rejalar).

• ANIQ NUTQ TUZA OLISH UCHUN QUYIDAGI QOIDALARGA RIOYA QILISH ZARUR:

• TIL USLUBLARI

• So’zlashuv nutqi uslubi

•  

• Ilmiy uslub

• Rasmiy ish qog’ozlari

• Publisistik uslub

•  

•  

• Adabiy-badiiy til uslubi

• Uslubshunoslikka bag’ishlangan asarlarda nutqning quyidagi uslublari ko’rsatiladi. Har bir uslub o’ziga xos sistema bo’lib, boshqa uslublardan ko’pgina belgilari bilan ajralib turadi.

• bor bo’ling

• xirmonga baraka

• salomat bo’ling

•  
• hormang

• Baraka toping

• otangizga rahmat

• umringizga baraka
•  

•  
•  
• yashang

• So’zlashuv uslubi. Bu uslub o’z leksikasi, fonetikasi, morfologiyasi va sintaksisi bilan xalqning oddiy so’zlashuv tilini o’zida aks ettiradi. So’zlashuv uslubi uchun oddiylik, soddalik, betakkaluflik, hayajonlilik xosdir.

• SUHBAT

• Mazmun

• Munosabat

• O’z- o’zini baholash

• Da’vat

• Xalq orasida keng tarqalgan "qosh qorayguncha" "uchchiga chiqqan" kabi frazeologizmlardan: ona, osh, tuz, yer, bola, kun, jo’ra, omon, og’ayni, jonginam, oqshom kabi so’zlardan: - uvdi (boruvdi), -iydi (boriydi), -chi (moshinachi,) - qira(sirqiramoq, oqarinqiramoq) kabi yasovchilardan, gapning dialogik, to’liqsiz, bir tarkibli, so’z-gap kabi shakllaridan foydalanish so’zlashuv uslubida bir qadar ko’proq uchraydi.

•