Reja: Muloqot haqida tushuncha

Mustaqil ish	2022
Nutqli va Nutqsiz muomala		Akromova Farangiz

Reja:

1. Muloqot haqida tushuncha.
2. Muloqot turlari va vazifalari.
3. Muomalaning nutqli va nutqsiz vositalari.
4. Muloqot - shaxslararo ozaro tasir etish.
5. Muloqot insonlarning bir - birini tushunishi.
6. Muloqot texnikasi va usullari


MAVZU BOYICHA TAYANCH TUSHUNCHALAR:

Afaziya — bosh miya postloq qismidagi markazlar faoliyatining shikastlanishi natijasida nutqning buzilishi.

Dialogik nutq — ikki yoki undan ortiq ishtiroqchilar birday faol bolgan nutq turi.
Ichki nutq — insonning tovushsiz nutq faoliyatining oziga xos turi, tafakkurning asosiy quroli.
Identifikatsiya — ozini boshqa kishining orniga qoyish orqali unga tenglashtirish.
Kommunikatsiya (psixologiyada) — til yoki boshqa belgilar vositasida axborot berish.
Muloqot — ikki yoki undan ortiq kishilar ortasidagi axborot ayirboshlash, ozaro tasir va bir - birini tushunishdan iborot jarayon.
Monologik nutq — bir kishining oziga yoki boshqalarga yonaltirilgan nutqi.
Refleksiya — subektning u bilan munosabatga kirishgan sherigi tomonidan qay tarzda idrok etilishini anglab etish.
Stereotiplashtirish — xulq - atvor shakllarini tasniflash va ularni hozirgacha malum va mashhur deb sanalgan, yani ijtimoiy qoliplarga mos keladigan hodisalar jumlasiga kiritish yoli bilan ularning sabablarini izohlash.
Til — soz belgilari yigindisi.
1. MULOQOT HAQIDA TUSHUNCHA

Insonning uning orab turgan olamga ozaro tasiri ob’ektiv munosabatlar tizimida namoyon boladi, obektiv munosabat va aloqalar sozsiz har qanday real guruhlarda paydo boladi. Guruh azolarining bu obektiv ozaro munosabatlari subektiv shaxslararo munosabatlarda aks etadi. Har qanday ishlab chiqarish odamlarning ozaro birlashishini talab qiladi. Hech bir kishilik jamiyati agar unda odamlar bilan munosabat ornatilmasa, ular bir - birini togri tushunmasdan tolaqonli, birgalikdagi faoliyatni tashqil eta olmaydi. Masalan, oqituvchi oquvchilarga biror narsani orgatish uchun ular bilan munosabatga kirishishi kerak.

Muloqot kishilarning hamkorlikdagi faoliyati ehtiyojlari asosida tugiladigan ular ortasidagi aloqa rivojlanishining kop qirrali jarayonidir. Muloqot hamkorlikdagi faoliyat qatnashchilari ortasida axborot almashinishni oz ichiga oladi, bu muloqotning kommunikativ tomonini ifodalaydi. Odamlar bir - biri bilan munosabatga kirishishda tildan muomala vositasi sifatida foydalanadilar. Muloqotning ikkinchi tomoni muomalaga kirishuvchilarning ozaro tasiridir. Bunda faqat sozlar emas, balki harakat va holatlar ham almashinadi. Masalan, sotuvchi bilan haridor ortasida biror soz aytmasdan muomalaga kirishish mumkin. Muloqotning uchinchi tomoni muomalaga kirishuvchilarning bir - birini idrok qilishidir. Muomalaga kirishuvchilarning bir -birini togri tushunishi muhim ahamiyatga ega. SHunday qilib, muloqotning shartli uch tomonini ajratish mumkin: kommunikativ (axborot berish), interaktiv (ozaro tasir) va pertseptiv (ozaro idrok qilish). Muloqotning bu uch tomonining birligi muomalaga kirishuvchi kishilarning ozaro munosabati va hamkorlikdagi faoliyatining tashqil etish usuli sifatida namoyon boladi. Muloqotning qonuniyatlarini, malaka va qobiliyatlarining shakllanishi bilish pedagog uchun goyat muhimdir. Bu tolaqonli pedagogik muloqotni yoki muomalani yolga qoyishini taminlaydi. Pedagogik muloqot-pedagog va oquvchilarning ozaro tasir etish usullari yigindisidir. Muloqotning mazmuni - axborot almashish, oqituvchi tomonidan turli kommunikativ vositalar yordamida oquvchilar bilan ozaro tushunish va ozaro munosabatlarni tashqil etishdir. Pedagoglarning tarbiyaviy va didaktik vazifalarni oqituvchi hamda oquvchilar jamoasi ortasida munosabatlarni taminlamay turib amalga oshirib bolmaydi