Reja: Metall qoliplarda quyma olish texnologiyasi asoslari

Cho‘kish bo‘shlig‘i hosil bo‘lmasligi uchun qoliplarda maxsus bo‘shliq- pribil qilinadi. Suyuq metall qolipni suldirib, pribilga o‘tadi va bo‘shliq unda hosil bo‘ladi.
Gaz pufaklari hosil bo‘lmasligi uchun suyuq metallga qolipga qo‘yilishidan oldin maxsus qaytargichlar (ferromorganes, ferrosilisiy va h.k.) qo‘shiladi; gaz chiqish kanallari ko‘paytiriladi.
2. Ichki kuchlanishlar: natijada quyma o‘lchamlari birmuncha o‘zgaradi: quyma tob tashlashi, darz ketishi.
Quymalarda hosil bo‘ladigan ichki kuchlanishlar quymaning erkin kirishuvchi, bir tekisda sovimasliga, faza o‘zgarishlaridan kesib chiqadi va quyidagi xollarda o‘z ta’sirini ko‘rsatadi:
1. Ichki kuchlanishlar kattaligi qotishmaning oquvchanlik jarayonidan ortiq, ammo mustahkamlik chegarasidan kichik bo‘lsa, quyma tob tashlydi.
2. Kuchlanish qotishmaning mustahkamlik chegarasidan katta bo‘lsa, darz ketadi.
3. Ichki kuchlanishlar qiymati qotishmaning oquvchanlik chegarasidan kichik bo‘lsa, quymaga navbatdagi ishlov berishda yoki uni ishlatish davrida ortishi mumkin.
4. Kam quyilishi.
5. Qoliplarni sizishi.
6. Metallning qolip tirqishlaridan oqib chiqishi.
7. Quymaning tob tashlashi.
Sababiga ko‘ra 2 xil bo‘ladi:
1.Issiq darzlar: Qotishmaning qolipga quyishdagi temperaturasi uning suyuqlanish temperaturasiga yaqin bo‘lgan xollarda bo‘ladi. Bu asosan legirlangan po‘lat, mis, aluminiy, magniy qotishmalarida uchraydi. Oldini olish uchun quymaning devorlari bir tekis bo‘lishi va yuzalari bir xil radius bilan bog‘lanishi lozim. Qalin devorli quymalar olishda metall sekin, bir tekis qo‘yilishi kerak.
2.Sovuq darzlar: Issiqlikning yaxshi o‘tkazmaydigan qotishma quymalarida (kam uglerodli po‘latlarda) faza o‘zgarishlari vaqtida ularning hajmi o‘zgarib, sovuq darzlar hosil bo‘lishi mumkin. Oldini olish uchun quyma devorlarini bir kesimli qilib, quymani asta-sekin va bir tekisda sovitish kerak. Ko‘p xollarda ichki kuchlanishlarni yo‘qotish uchun ularni termik ishlanadi.