Reja: Mehnatni muhofaza qilish tushunchasi va uning ahamiyati

Birinchidan, korxonada unumli va samarali ishlash uchun zarur tashkiliy va iqtisodiy
shart-sharoitlar yaratib berish;
Ikkinchidan, halol mehnatni rag`batlantirish va mukofotlash usullarini takomillashtirish bilan;
Uchinchidan, mehnat intizomiga rioya qilmaydigan xodimlarga nisbatan jazo choralarini qo`llash orqali.
Korxonada zarur tashkiliy va iqtisodiy shart-sharoitlarini ta`min etish Mehnat
kodeksining 177-moddasida nazarda tutilgan va ish beruvchining burchlaridan biri sifatida belgilab qo`yilgan. Bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiy shart-sharoitlarining yaratib berilishi ish beruvchi uchun ham, xodimlar uchun ham katta ahamiyat kasb etadi. Zero, korxonaning barqaror iqtisodiyot holati, samarali mehnat qilish uchun tegishli shart-sharoitlarning yaratilganligi, mehnat unumdorligining muttasil o`sishini ta`minlash va pirovard natijada ish beruvchi hamda xodimlar talab-extiyojlari va manfaatlarini qondirish vositasidir. Bu o`z navbatida mehnat intizomining mustahkamlanishiga, ish unumi va sifatining yaxshilanishiga, korxonadagi barcha xodimlarning moddiy ahvoli va turmush darajasining yuksalishiga xizmat qiladi. Ichki mehnat tartibini huquqiy jihatdan tartibga solish.
O`zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 174-moddasiga muvofiq, korxonalarda mehnat tartibi ichki mehnat tartibi qoidalari bilan belgilanadi. Mazkur qoidalar ishlab chiqarish ishtirokchilarining birgalikdagi mehnatini tartibga soladigan asosiy normativ hujjat hisoblanadi.
Amaliyotda ichki mehnat tartibi qoidalarining uchta turi qo`llaniladi.
Korxona, muassasa va tashkilotlarning namunaviy ichki mehnat tartibi qoidalari shular jumlasidandir. Shu bilan bir qatorda, halq xo`jaligining ba`zi tarmoqlarida ayrim toifa xodimlar uchun intizom to`g`risidagi ustav va nizomlar amal qiladi. Ichki mehnat tartibi qoidalarining asosiy maqsadi-xodimlarni mehnatga ongli munosabatda bo`lish ruhida tarbiyalash, mehnat intizomini yanada mutahkamlash, mehnatni ilmiy asosda tashkil etish, ish va dam olish vaqtidan oqilona foydalanish, yuqori ish sifatiga erishish, mehnat unumdorligi va ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligini oshirishdan iborat.
Namunaviy qoidalar besh bo`limdan iborat: birinchi bo`lim-umumiy qoidalar;