Режа: Мактабгача ёшдаги болалар нутқини ривожлантириш қонуниятлари. «Болажон» таянч дастурида болалар нутқини ривожлантиришнинг илмий асоси. Мактабгача ёшдаги болалар нутқини ривожлантириш қонуниятлари

«Болажон» таянч дастури янги такомиллаштирилган дастурнинг мақсад, вазифаси бугунги Давлат ва жамият бошқарувининг эркинлашуви шароитида, фуқаролик жамиятининг бўлғуси шахсларини баркамол қилиб камолга етказишга бўлган талаб ва эҳтиёжини қондириш, амалдаги «Учинчи мингйилликнинг боласи» таянч дастурининг самарали мазмун-моҳиятини сақлаб қолган ҳолда, мактабгача ёшдаги болаларни янги Давлат талаблари асосида тарбиялашга қаратилган.
Дастур мазмуни болаларда илк бора миллий ўзликни англаш туйғусини шакллантириш, миллий урф-одатлар, миллий ва умуммиллий қадриятларга ҳурмат-эҳтиромни кучайтириш мақсадини кўзда тутади.
Ушбу дастур Ўзбекистон Халқ таълими вазирлиги ЮНИСЕФ халқаро ташкилоти билан ҳамкорликда ўтказган уч босқичлик тажриба-валидатсия синовларидан самарали ўтган.
«Болажон» таянч дастури бугунги кунда мактабгача таълим соҳасининг барча йўналишлари ушбу меъёрий ҳужжатлар билан таъминланганлиги ва улар ХТВнинг электрон сайтларида ёритилганлиги боис, янги тайёрланган такомиллаштирилган нашрга ушбу ҳужжатлар киритилмади.
«Болажон» янги таянч дастури яхлит ҳолатда, тўлдириш ва қўшимчалар билан 12 босма табоқни ташкил этади.
«Болажон» янги таомиллаштирилган таянч дастури мактабгача ёшдаги болаларга 4 йўналиш 3 босқичда таълим-тарбия бериш мақсадини кўзда тутган:

1. 
   Жисмоний ривожлантириш, ўз-ўзига хизмат ва гигиена;
   
2. 
   Ижтимоий-ҳиссий ривожлантириш;
   
3. 
   Нутқ, ўқиш, саводга тайёргарлик;
   
4. 
   Билиш жараёни, атроф-олам тўғрисидаги билимларга эга бўлиш ва уни англаш
   

Мисол. Болага тавсия этилган эртак ёки ҳикояни қайта ҳикоя қилиб бера олишини аниқлаш. «Зумрад ва Қиммат», «Бўғирсоқ», «Икки эчки», «Ур, тўқмоқ», «Ечки болалари», «Тошбақа билан чаён» каби эртак ва ҳикоятлардан учтасини таклиф этилади. Бола эртакни эслай олмаса, шу эртакларга ишланган расмлар ҳавола қилинади.
Болалар ҳикояси қуйидаги кўрсаткичлар асосида таҳлил қилинади:

• 
  ҳикояни мустақил баён қилиш (катталарнинг ёрдамисиз).
  
• 
  матн мазмунининг тўлиқлиги;
  
• 
  матнни баён қилишда изчиллик;
  
• 
  ифода воситаларидан фойдаланиш кўникмаси; - нутқнинг равонлиги.