Reja: Ko`priklar va yo`l otkazgichlar Tunellrni loyihalash va qurush Tunellar qurushning yutuqlari va kelajagi

bosh to’sinlar (yoki fermalar) oraliq qurilmaning asosidir. Ularning konstruksiyasi oraliqlar ortib borgan sayin sezilarli darajada og’irlashib boradi. Ferma tugunlarda birikuvchi sterjenlar ko’rinishidagi elementlardan yig’iladi. Elementlar fermaning tepa hamda pastki belbog’i, shuningdek belbog’lar orasidagi panjarani tashkil qiladi. Panjaraga egaligi bilan ferma to’sindan farq qiladi, chunki to’sinda ikkala belbog’lar panjara bilan emas, balki sidra yaxlit devor bilan biriktirilgandir. Oraliq qurilmadagi ikkala ferma (yoki to’sin) fazoviy geometrik o’zgarmaydigan konstruksiyaga: belbog’lar bo’ylab bo’ylama, hamda oraliqning butun uzunligi bo’yicha har 5…11 m oralatib ko’ndalang bog’ichlar bilan birlashtirilgandir.

Ustiga rels izli ko’prik polotnosi yotqizilgan oraliq qurilmalar bosh to’sin (yoki ferma) lardan tashqari, ko’ndalang va bo’ylama to’sin, ba’zan esa – ballast koritosi plitasi ko’rinishidagi qatnov qismiga ega. Faqatgina kichik (33 m gacha) oraliq qurilmalarda rels izlari odatda ko’prik chorqirralari yoki ko’ndalang to’sinlari orqali bosh to’sin (ferma)larning tepa belbog’lariga bevosita tayanadi, bu qatnov qismini yaratish zaruriyatini istisno qiladi (1.17-rasm).

Qatnovning o’rnashishiga shuningdek