Режа: Кончилик ҳуқуқи тушунчаси. Кончилик ҳуқуқи предмети. Кончилик ҳуқуқи тизими

1-мавзу: Кончилик ҳуқуқифанининг асосий тушунчалари.
Режа:

1. 
   Кончилик ҳуқуқи тушунчаси.
   
2. 
   Кончилик ҳуқуқи предмети.
   
3. 
   Кончилик ҳуқуқи тизими.
   
4. 
   Кончилик ҳуқуқи манбалари.
   
5. 
   Кончилик ишлари ривожланиш тарихи.
   

Қўлланиладиган таълим технологиялари:

Кончилик ҳуқуқи тушунчасидан

“Ер қаъри” ва “Ер ости бойликлари” атамаларининг асосий тушунчаларидан узоқ йиллардан буён қонунчиликда фойдаланиб келинмоқда.

Ер ости бойликлари тўғрисидаги қонунлар тарихи.

1. 
   1920 йилда ХКС (Халқ комиссарлари совети) томонидан “ер ости бойликлари тўғрисида”ги қонун қабул қилинган.
   

2. 
   1975 йилда “Ер ости бойликлари ҳақидаги қонунчилик асослари тўғрисида”ги қонун қабул қилинган.
   

3. 
   1994 йил 23-сентябрда илк бора “Ер ости бойликлари ҳақидаги қонунчилик асослари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикасининг қонуни қабул қилинган.
   

4. 
   2002 йил 13-декабрда №444 “Ер ости бойликлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикасининг қонуни янги таҳрири қабул қилинди.
   

(5-боб, 52 моддадан иборат )

Ҳуқуқнинг у ёки бу тармоқлари “ Ер қаъри” атмасига тегишли бўлган ижтимоий муносабатларни тартибга солади.

Фуқаролик ҳуқуқий муносабатларида Ер қаъри Мулк обьекти
Сифатида номоён бўлади.
Маъмурий –ҳуқуқий муносабатларда давлат бошқаруви обьекти сифатида чиқади.
Ер қаъри атамаси қонунда белгиланган ҳолатларда жиноят, ер ва солиқ қонунчилигида ҳам учрайди.

Ер қаъри атамаси нима маънони англатади ?

1. 
   Таъриф Ер қаъри – бу унинг таркиби ва мазмуни бўлиб ҳисобланади.
   

(19 асрда А.А.Боровиковский таърифи)
2-таъиф Ер қобиғи остида жойлашган табиий муҳит, шунингдек, ер қобиғида мавжуд бўлган минераллар, элементлар ва кон қатламлари киради. (Профессор Н.А. Сиродаев таърифи)

Ер қаъри – деганда мамлакат ҳудуди доирасида ер қобиғи остида жойлашган табиий муҳит, шунингдек, ер юза қисмидаги фойдали қазилмалар конлари киради.
Кенг маънода – қуруқлик юзасидан дунё океанининг чуқур қисми чегараларигача-геологик ўрганиш ва ўзлаштиришга имконияти мавжуд қисми ҳисобланади.

Ер қаърининг ҳуқуқий режими кончилик ҳуқуқи билан тартибга солинади.

Ўзбекистон Республикасининг ҳозирги вақтдаги “ер ости бойликлари тўғрисида”ги қонунчилиги “Ер қаъри атамасига” қуйдагича таъриф беради:

“Ер-қаъри – ер қобиғининг тупроқ қатламидан қуйида жойлашган, тупроқ қатлами бўлмаганда эса ер юзасидан ёки сув обьектлари тубидан қуйида жойлашган, геологик жиҳатдан ўрганиш ва ўзлаштириш мумкин бўлган чуқурликкача ястанган қисми”


Тоғ-кон саноати Ўзбекистон республикасининг иқтисодиётида етакчи ўрин тутади ва ҳукумат томонидан ривожланишнинг устувор тармоғи деб белгиланди.
Кончилик ҳуқуқи таркибини қуйдагилар ташкил этади

1. кончилик ҳуқуқи кичик тармоқлари,

2. кончилик ҳуқуқи инстутлари

3. кончилик ҳуқуқи нормалари ташкил этади.

Кончилик ҳуқуқи – Ер қаърини ўрганиш, фойдаланиш ва муҳофаза қилиш соҳасидаги ижтимоий муносабатларни тартибга соладиган, давлат томонидан ўрнатилган ҳуқуқий нормаларининг жамиси ҳисобланади.

Кончилик ҳуқуқи билан тартибга солинадиган ҳуқуқий муносабатлар кончилик ҳуқуқий муносабатлари дейилади.

Кончилик ҳуқуқи –ер қаъридан фойдаланиш муносабатларини тартибга соладиган ҳуқуқ тармоғи ҳисобланади.