Режа Компьютер турлари. Замонавий компьютерларнинг архитектураси ва структураси, киритиш ва чиқариш қурилмалари

Эгилувчан дисклар (дискеталар)га маълумотларни ёзиш ва улардан маълумотларни ўқиш учун диск юритувчи (дисковод) қурилмаси ишлатилади.
Ҳозирги пайтда компьютерларда, асосан, 3,5 дюймли (89 мм), сиғими 1,44 Мбайт бўлган дискеталар ишлатилиб келинмоқда. Бу дискеталар қаттиқ пластмасса қолибга ўралган бўлиб, бу уларнинг ишончлилигини ва ишлаш муддатини оширади.
3,5 дюймли дискеталарда ёзишни тақиқловчи ёки имкон берувчи махсус ўтказгичи мавжуд. Агар тешикча бекилган бўлса маълумотлар ёзиш мумкин, акс холда эса, мумкин эмас. Дискетадан биринчи бор фойдаланганда уни албатта махсус равишда бичимлаш, инициализация қилиш керак. Бунинг учун WINDOWSнинг махсус дастури керак бўлади.
Қаттиқ дисклардаги жамлагичлар (винчестерлар) компьютер билан ишлаганда фойдаланиладиган ахборотни доимий сақлашга мўлжалланган. Масалан, операцион тизим дастурлари, кўп ишлатиладиган дастурлар пакетлари, хужжатлар тахрирлагичлари, дастурлаш тиллари учун трансляторлар ва бошқалар.
Компьютерда қаттиқ дискнинг мавжудлиги у билан ишлашда қулайликни оширади. Фойдаланувчи учун қаттиқ дискдаги жамлагичлар бир-биридан, яъни дискка қанча ахборот сиғиши билан фарқ килади. Ҳозирги пайтда компьютерлар асосан сиғими 20 Гбайт ва ундан кўп бўлган винчестерлар билан жихозланмокда. Файл серверлар нафақат катта сиғимли, балки тезкор бўлган бир нечта винчестерлар билан жихозланиши мумкин.
Дискнинг иш тезлиги икки кўрсаткич билан аниқланади:
1. Дискнинг секундига айланишлар сони.
2. Дискдан маълумотларни ўқиш ва ўнга маълумотлар ёзиш тезлиги.
Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, маълумотларга кириш вақти ва ўқиш-ёзиш тезлиги фақат дисководнинг ўзигагина боғлиқ эмас, балки диск билан ахборот алмашиш канали параметрларига, диск контролерининг тури ва компьютер микропроцессорининг тезлигига хам боғлик.
Контролерлар (махсус электрон схемалар) компьютер таркибига кирувчи турли қурилмалар (монитор, клавиатура ва бошқалар) ишини бошқаради.
Киритиш-чиқариш портлари оркали процессор ташқи қурилмалар билан маълумот алмашади.
Ички қурилмалар билан маълумот алмашуви учун махсус портлар ҳамда умумий портлар мавжуд.
Умумий портларга принтер, «сичқонча» уланиши мумкин. Умумий портлар 2 хил бўлади: параллел — LPT1—LPT4 деб белгиланади ва кетма-кет — COM1—COM3. Параллел портлар кириш-чиқишни кетма-кет портларга нисбатан тезроқ бажаради.