Reja: Ko’chish, tezlik va tezlanishlar

Burchak tezlikning birligi. Burchak tezlikning SI da birligi quyidagicha aniqlanadi:

3- rasm
Bu yerda ko'pincha radianning o'rniga bir qo'yilishi c'tiborga olingan. Shunday qilib, SI da burchak tezlikning birligi sifatida 1 sekundda 1 radian burchakka buriladigan moddiy nuqtaning aylanma harakat burchak tezligi qabul qilingan.

Chiziqli va burchak tezliklar orasidagi bog'Ianishni aniqlash maq-sadida 1- rasmdan ni aniqlab olaylik. Matematika kursidan ma'lumki, yoyning uzunligi burilish burchagi va radiusi R ning ko'paytmasiga teng, ya'ni

Unda chiziqli tezlikning aniqlanish ta'rifiga asosan





Burchak tezlanishi. Burchak tezlanishi deb burchak tezlikdan olingan birinchi tartibli hosiladek aniqlanadigan vektor kattalikka aytiladi:

Burchak tezlanishning yo'nalishi burchak tezlik yotgan o'q bilan mos keladi. Tezlanish ortganda va vektorlarning yo'nalishlari bir xil, tezlanish kamayganda esa qarama-qarshi bo'ladi (16-rasm).

Burchak tezlanishning o'rtacha qiymati

ifoda yordamida topiladi.
Tezlanishning tangensial tashkil etuvchisi a_t ni chiziqli v va bur­chak tezlik orasidagi bog'lanishdan foydalanib aniqlaymiz. Bu yerda aylananing radiusi R - o'zgarmas kattalikdir:

Shuningdek, tezlanishning normal tashkil etuvchisi

To'g'ri chiziqli va egri chiziqli harakat xarakteristikalari orasidagi bog'Ianishlar: to'g'ri chiziqli harakatdagi yo'l s va egri chiziqli harakatdagi burilish burchagi orasidagi bog'lanish:

chiziqli tezlik v va burchak tezlik orasidagi bog'lanish:

tangensial va normal tezlanishlar uchun ifodalar:
(2-3)
(3-3)
Shuningdek, moddiy nuqtaning aylana bo'ylab tekis o'zgaruvchan harakatida quyidagi munosabatlar o'rinli:

bu yerda — boshlang'ich burchak tezlik, burchak tezlanish esa yo'nalishiga qarab musbat yoki manfiy qiymatlarni qabul qilishi mumkin.