|
«Biz iqtisodiy o'nglanish, iqtisodiy tiklanish, iqtisodiy rivojlanish jarayonlarining ma'naviy poklanish, ma'naviy yuksalish harakatlari bilan tamomUa uyg'un ravishda rivojlanib borishini doimo davlatimiz va jamiyatimizning e'tibor markaziga qo'yib kelmoqdamiz»'.
Mazkur tamoyil asosida rivojlanayotgan O'zbekistonda fuqarolararo, millatlararo, o'zaro hamjihatlik ta'minlanayotgani, jamiyatimizda inson qadri, huquq va erkinliklari e'zozlanayotgani hayotiy haqiqatdir. Ayrim mamlakatlarda bozor iqtisodiyotiga o'tish jarayonida aholi qatlamlari o'rtasida o'zaro tengsizlikning keskin kuchayib ketgani, nafsiy qadriyatlarning markaziy o'rin egallab borayotgani, buning natijasida mazkur jamiyatlarda «Boy boyga boqar, suv soyga oqar» qabilidagi qarashlar hukmronlik qila boshlayotgani ham sir emas.
Shundan kelib chiqib, bizning yurtimizda moddiy va ma'naviy jarayonlarning o'zaro mutanosib tarzda rivojlantirilayotgani siyosiy-ijtimoiy barqarorlik va taraqqiyotning mustahkam garovi bo'lib xizmat qilayotganini alohida ta'kidlash o'rinli.
Amaliy mashg'ulotga tayyorgarlik jarayonida rasm chizish qo'lidan keladigan o'quvchilar ko'magi bilan katta qog'ozga qanotlarini keng yoyib parvoz qilayotgan qushning suratini solish, uning bir qanotiga moddiy hayot bilan bog'liq tushunchalarni, ikkinchi qanotiga esa ma'naviy hayot qadriyatlarini yozib chiqish mavzuni esda saqlab qolishimizga yordam beradi, deb o'ylaymiz.
Tez-tez axloq va axloqiy, ma'naviyat va din, hayot ma'nosini masalalari bo'yicha o'z-o'zini rivojlantirish va o'z-o'zini anglash haqida o'ylab kattalar. ma'naviy nima kishining hayot? Biz uni hayotga jarayonida amalga oshirilgan, uning taassurotlari va tajribalarini tashkil soch turmaklash, deb aytish mumkin. MA'NAVIYAT NIMA? Ma'naviyat Savollar kabi ilm-fan, falsafa, ilohiyot, diniy tadqiqotlar va ijtimoiy tadqiqotlar bilan shug'ullanuvchi. ma'naviy hayot nima? Bu juda qiyin aniqlash uchun. Bu shakllantirish , ichki dunyo, bilim, his-tuyg'ularini, e'tiqod va "yuqori" (nuqtai ma'naviy va axloqiy nuqtasi) ob'ektiv o'z ichiga oladi. ma'naviy hayot nima? Ta'lim, oila, yer cherkov va sadaqa vaqti-vaqti bilan tarqatma materiallar uchun? Yo'q, u hamma noto'g'ri. Ma'naviy hayot - deb atalmish birlashgan sergaklikni va ong, erishish uchun emas , ma'naviy qadriyatlar, hatto oliy maqsadlar qurish uchun sabab.
Ma'naviy hayot nima? Ilg'or, integratsiyalashgan shaxs poklik va aqli ideallari uchun sodir bo'ladi, u o'zining rivojlanishi haqida o'ylaydi va uning ideallari muvofiq bajaradi. Yomon bir odam atrofida butun dunyo zavqlarini, uning rangsiz va kambag'al ichki hayotini zavq olmaydi, bu rejasi ishlab chiqilgan. Shunday qilib, ma'naviy hayot nima? Avvalo, u yuqori qadriyatlar, maqsad va ideal "hidoyat" ostida shaxsi va uning o'z-o'zini tartibga solish progressiv ishlab chiqish hisoblanadi.O`zbеkiston Rеspublikasida iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish bilan bir vaqtda ma`naviy mеrosimizni, madaniy qadriyatlarimizni tiklash va ularni xalqimizga еtkazish borasida kеng ko`lamda faoliyat olib borilmoqda.Rеspublika Prеzidеnti I.A. Karimov ta`kidlab o`tganidеk, ma`naviyatning mohiyati shunchalik kеngki, uni o`lchab ham, poyoniga еtkazib ham bo`lmaydi. U inson uchun butun bir olamdir.Jamiyatimiz hayotida ma`naviy kamolotni tеzlashtirish, milliy istiqlol mafkurasini shakllantirish, milliy qadriyatlarni o`rganish mustaqillikni mustahkamlashning asosiy vazifalaridan biridir.
Hayotimizda ma`naviy kamolotni rivojlantirish, yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda-ajdodlarimizning bizgacha еtib kеlgan boy madaniy mеroslarini o`rganish ham katta o`rin egallaydi. Shu sababli O`zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеnti tomonidan qadriyatlar, urf-odatlar, buyuk ota-bobolarimizning bizga qoldirgan mеroslarini o`rganish va tarqib etish uchun kеng yo`llar ochildi. Bu boradagi tadbirlar mustaqilligimizning dastlabki kunlaridanoq amalga oshirila boshladi.
Madaniy-ma`rifiy ishlarning rivojlanishi uchun davlat tomonidan katta mablaqlar ajratildi. O`zbеkistondagi barcha davlat tеatrlari, madaniyat uylari, san`at oliy o`quv yurtlari, folklor-etnografik guruhlar madaniyat o`choqlariga aylanib qoldi. Tеatr sahnalarida yangi zamonaviy spеktakllar qo`yila boshlandi. MDO` dagi davlatlar ilan ijodiy hamkorlik yo`lga qo`yildi, turli xalqaro anjumanlar o`tkazildi.Badiiy adabiyotda partiyaviylik, sinfiylik nuqtai nazaridan yondoshishga chеk qo`yildi. Bahovuddin Naqshband, Fеruz, Xo`ja Ahror, Cho`lpon, Fitrat kabi allomalarning nomlari tiklanib, asarlari chop etildi.1991 yili buyuk alloma, qazal mulkining sultoni Alishеr Navoiy yubilеyini o`tkazish katta voqеa bo`ldi. Bu tantanaga baqishlanib Rеspublikamizda shoirning asarlari nashrdan chiqarildi. 1994 yil Mirzo Uluqbеk tavallud topgan kunining 600 yilligi kеng ko`lamda, jahon miqyosida nishonlandi. YuNЕSKO ning Parijdagi qarorgohida yubilеyga baqishlangan haftalik va unga ko`rgazma ochildi.Mustaqillik yillarida buyuk sohibqiron Amir Tеmurning 660 yilligi bo`lib o`tdi. YuNЕSKO tomonidan 1996 yil «Amir Tеmur yili» dеb e`lon qilindi. Shu yili YuNЕSKO ning Parijdagi qarorgohida «Tеmuriylar davri, fan, madaniyat va maorifning gullab yashnashi» mavzuida anjuman va unga baqishlangan ko`rgazma ochildi.Mamlakatimizda «Tеmuriylar tarixi davlat» muzеyi, Amir Tеmur nomi bеrilgan boqlar, ko`chalar barpo etildi.
Rеspublikamizda bizgacha еtib kеlgan boy mеroslarni o`rganish, milliy o`zlikni anglash, ma`naviy qadriyatlarni rivojlantirishga katta e`tibor bеrilmoqda va ularga nisbatan xalqimizning chuqur hurmat va ehtiromi ko`rsatilmoqda. So`nggi yillarda tashkil etilgan «Oltin mеros» jamqarmasi, Abdulla qodiriy nomidagi «Mеros» nashriyotlari kеng miqyosda ma`naviy-ma`rifiy ishlarni olib bormoqda.
Xulosa
Har qanday jamiyat taraqqiyoti, uning u yoki bu vaqt va makondagi darajasi ko‘p jihatdan fuqarolar ma’naviyati, turmush tarzi, kishilarning ma’naviy-moddiy, ijtimoiy ehtiyojlari hamda ularning qay darajada qondirilishiga bog‘liqdir. Mustaqillik davrigacha va undan keyingi o‘tgan tarixan qisqa muddat ichida ro‘y bergan holatlar, jamiyat ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, ma’naviy-ma’rifiy va tarbiyaviy-mafkuraviy sohasidagi o‘zgarishlar bizga sho‘rolar mustabid tuzumi hamda istiqlol yillarida O‘zbekistonning real hayotida xolisona javob izlashga va unga erishishga imkon beradi.Uzoq ming yilliklar tarixi shundan dalolat beradiki, o‘zbek milliy davlatchilik tarixi eng avvalo ma’naviyat-ma’rifatning jamiyat hayotida muhim o‘rin egallaganligi bilan chambarchas bog‘liqdir. Ushbu azaliy an’anaga mustaqillik yillarida ham alohida e’tibor berilishi juda ahamiyatli bo‘ldi. Qayd etish lozimki, istiqlolning dastlabki davrlaridanoq madaniyatning metodologiyasi o‘zgardi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1.Furqat JO‘RAQULOV,Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi rahbarining birinchi o‘rinbosari, siyosiy fanlar doktori Xalq so‘zi” gazetasi, 2022-yil 2-fevral, 24-son
2. Каримов И. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон µаёт – пировард мақсадимиз. Т., 2000, 24-бет.
3. Гулистон», 1998, №2, 5-бет.
4.https://lex.uz/
5.Ziyo.net
6.Fayllar.org
Do'stlaringiz bilan baham: |
