|
Reja:
Kirish
Tekislikdagi egri chiziq haqida tushuncha
Algebraic va transctendent chiziq
Algebraik chiziq va uning tartibi
Tekis egri chiziq
Savol va masalalar
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
KIRISH
Matematika hamma aniq fanlarga asos. Bu fanni yaxshi bilgan bola aqlli, keng tafakkurli bo‘lib o‘sadi, istalgan sohada muvaffaqiyatli ishlab ketadi. Shavkat Mirziyoyev.
Masalaning predmeti va obekti: Ushbu kurs ishi “Algebraik va transctendent chiziqlar ” nazariyasiga bag’ishlangan bo’lib, unda asosan algebraic va transctendent chichiq farqi na algebraic chiziq tartibini o’rganishga qaratilgan.
Kurs ishining dolzarbligi: O’quvchilarni analitik geometriya fanidan tayyorgarligini rivojlantirishda Algebraik va transctendent chiziqlarning umumiy masalalar muhim ahamiyatga ega. Yechilish uslubiga ko’ra bunday masalalar o’quvchilarda Algebraik va transctendent chiziqlar masalalar shakllantirish va rivojlantirishga hamda geometrik figuralarning elementlari orasida fikran bog’lanishlar o’rnata olish ko’nikmalari shakllanadi. Shuningdek, geometrik masalalar o’quvchilarda geometrik intuitsiyani, mantiqiy tasavvurni rivojlantiradi.
Kurs ishining maqsad va vazifalari: Algebraik va transctendent chiziqlar orasidagi farq qanday nima uchun kelib chiqqanligi va qaysi sohalarda ishlatiladi, qanday turlari bor, qanday obektlar bilan birga qo’llaniladi, uning xarakteristikasi haiqda batafsil ma’lumot beradi.
Kurs ishining tarkibi: Ushbu kurs ishi kirish qism, bir bobdan iborat hamda xulosa va adabiyotlar ro’yhatini o’z ichiga oladi.
Kurs ishining ahamiyati: Ushbu kurs ishi referat harakterga ega.
O'quvchining hayotiy ta'savvurlari bilan amaliy faoliyatlarini umumlashtirib borib, matematik tushuncha va munosabatlarni ular tomonidan
ongli o'zlashtirishda hamda hayotga tadbiq eta olishga intilishni; O'quvchilarda izchil mantiqiy fikrlashni shakillantirib borish natijasida ularning aql-zakovati rivojiga, ta'biat va jamiyatdagi muammolarini hal etishning maqbul yo'llarini topa olishlariga ko'maklashishni;
Insoniyat kamoloti, hayotining rivoji, texnika va texnalogiyaning takomillashib borishi asosida fanlarning o'qitishga bo'lgan talablarni hisobga olgan holda maktab matematika kurslarining zamonaviy rivoji bilan uyg'unlashtirishni;
Vatanparvarlik, milliy g'ururni tarkib topdirish, rivojlantirish, matematikarivojiga qomusiy olimlarimiz qo'shgan ulkan xissalardan o'quvchlarni xabardorqilish;
Jamiyat taraqqiyotida matematikaning ahamiyatini his qilgan holda umuminsoniy madaniyatning tarkibiy qismi sifatida matematika to'g'risidagi tasavvurlarni shakllantirishni;
Xisoblashning amaliy ko'nikmalari va xisoblash madaniyatini shakllantirishni;
Algebraik amallarni bajarish va ko'nikmalarni shakillantirish va ularning matematika va boshqa sohadagi masalalarni yechishda qo'llashni;
O'rganilayotgan tushuncha va uslublar hayotda va tabiatda ro'y berayotgan hodisalarni matematik modellashtirish vositasi ekanligi to'grisidagi tasavvurlarni shakillantirishniamalga oshirishga hizmat qiladi. Akademik litsey va kasb-hunar kollejlarida matematikani o'qitishda ko'zda tutilgan asosiy maqsad quyidagidaniborat;
Uzluksiz ta'lim tizimining umumtalim va o'rta maxsus kasb-hunar ta'limi majburiy etib belgilanishi va bu ta'lim boshqichlarida o'rgatiladigan fanlarni
Davlat ta'lim standartlarining yaratilishi, ularning mazmunini qayta taxlildan o'tkazib, yangi avlod o'quv adabiyotlari yaratiladi. Darsliklar va o'quv qo'llanmalarni yaratishda ularning ta'lim bosqichlari bo'yicha uzluksizligi va ta'lim mazmuni bo'yicha uzviyligini taminlashga katta e'tibor beriladi.
Bizga malumki matematika hayotimizni ajiralmas qisimiga aylaninib qoldi matematika kirib bormagan biror yonalish yoki biror soha yoq matematika bor joy doyim rivoj topib kelgan chunki matematika hech qachon aldamaydi. Biz ham matematikani o’rganar ekanmiz uni qanchalar hayotga muhim ekanligini bilib boramiz. Ammo biz bilgan lekin hali hayotga tadbiq qilinmagan ko’plab mavzular mavjud meni bir domlam aytgandi matematika real hayortan besh yuz yil oldinda yuradi deb biz ishonamiz va harakat qilamiz hozirda o’rganayotgan narsalarimizni hayotga tadbiq qilishga.
Chiziq haqida dastlabki tushunchalar qadim zamonlarda paydo bo‘lgan bo‘lsada,u matematikada eng qiyin tushunchalardan biri bo‘lib qolmoqda. Uning ta’rifini birinchi bo’lib 1923 yilda rus matematigi P.S Urison berishga muvoffaq bo'ldi. Hozirda chiziq tushunchasi matematik fan topologiyada o‘rganiladi.
Egri chiziqlar fan va texnikaning turli sohalarida foydalaniladi. Ular modellash amaliyotida, belgilash ishlarida, teng qiymatli ko‘p komponentli tizim va boshqalarda keng qo‘llanadi.
Chizma geometriyada egri chiziqlar yasovchi sifatida ahamiyatlidir.
Egri chiziqlar bilan sirtning karkasi tashkil qilinadi, shuningdek, sirt ustida to‘r hosil qilinadi. Chizma geometriyada egri chiziqlar kinematik nuqtai nazardan qaralib harakatlanayotgan nuqtaning izi, traektoriyasi sifatida qabul qilinadi. Shuningdek,
egri chiziqni sirtning chegarasi (konturi) yoki ikki sirtning o‘zaro kesishuvi natijasi sifatida ham qarash mumkin.
Egri chiziqni hosil qilish turlari turlicha. Ba’zi chiziqlar ma’lum qonun bo’yicha hosil qilinadi va bunday chiziqlar qonuniy chiziqlar deb ataladi. Boshqa bir chiziqlarning hosil bo‘lishi empirik harakterga ega bo‘lib ular qonunsiz egri chiziqlar deyiladi .
Qonuniy egri chiziqlar algebraik va transcendent egri chiziqlarga ajraladi. Dekart koordinata tizimida algebraik tenglamalar bilan ifodalangan egri chiziqlar algebraik va transcendent funksiyalar bilan ifodalangan egri chiziqlar transcendent egri chiziqlar deb ataladi.
Algebraic va transctendent chiziqlar
Do'stlaringiz bilan baham: |
