Intensional bilimlar – obe’ktlarning ayrim sinflarini xarakterlovchi yoki ularga tegishli bо‘lgan bilimlar.
Ekstensional bilimlar – qaysidir bir sinfni konkret obe’ktiga tegishli bо‘lagn bilimlar (faktlar, ma’lumotlar, tasdiqlar).
Qayd etishimiz kerakki, intensional va ekstensional bilimlarning munosabatlari – qardosh – turli munosabatlardir. Masalan, “texnologik operatsiya” – bu interval “payvandlash” (kavsharlash) tushunchasi esa – ekstensionaldir, negaki, “payvandlash” texnologik operatsiyalarning biridir. Ushbu tushunchalar nisbiyligi ochiq kо‘rinib turibdi. Masalan, “payvandlash” tushunchasini, о‘z navbatida “kumush bilan payvandlash” va “qalay bilan payvandlash” tushunchalariga nisbatan intensional deb xisoblash mumkin. Qoidaga kо‘ra bu kabi bilimlar deklarativlilarga tegishli bо‘ladi.
Jismoniy bilimlar – real dunyo tо‘g‘risidagi bilimlar.
Mental bilimlar – obe’ktlarning munosabatlari tо‘g‘risidagi bilimlar.
Masala dunyosi – masalada qо‘llaniladigan bilimlarning majmuasi.
Foydalanuvchi dunyosi – foydalanuvchining bilimlari dunyosi.
Dastur dunyosi – dasturda qо‘llanilayotgan dasturlar majmuasi.
Morfologik va sintetik bilimlar – tasvilanilayotgan voqealar yoki obyekt strukturasining (tuzilishining) qurilish qoidalari tо‘g‘risidagi bilimlar (masalan, xarflar, sо‘zlar, gaplar va x.k.larni yozilish qoidalari).
Semantik bilimlar – tasvirlanayotgan voqealar va obe’ktlarning ma’nosi hamda moxiyati tо‘g‘risidagi bilimlar.
Pragmatik bilimlar – tasvirlanayotgan obe’ktlar va voqealarning konkret vaziyatlardagi amaliy ma’nosi tо‘g‘risidagi bilimlar (masalan, numizmat va filatelist uchun noyob tanga har xil pragmatik qiymatga egadir).
Predmetli bilimlar – predmetli soxa, bu soxa ichidagi obe’ktlar, ular ustida amallarni bajarish va x.k.lar tо‘g‘risidagi bilimlar.
Bilimlarni chaqirib olish uslublarining klassifikatsiyasi (sinflanishi)
Kommunikatsiyalar (muloqotlar);
ID3 – induktiv algoritm;
Bilimlarning saqlanish xonalari (omborlari) о‘zlarining ichiga axborotni saqlash va analiz qilinishiga yо‘naltirilgan ma’lumotlar manbalarini kiritadi. Bunday manbalar bir nechta tranzaksion tizimlardan olingan axborotni olishga qodir va uni ma’lumotlar ichida analiz qilishning zamonaviy dasturiy asbobini qо‘llash bilan bir kopmleksda analiz qilinishiga imkon beradi.
Ma’lumotlarni saqlash xonasi predmetli yо‘naltirilgan, integrallashgan, tо‘g‘rilanmaydigan, boshqarish qarorlarini quvvatlash uchun mо‘ljallangan va vaqtga bog‘liq bо‘lgan ma’lumotlar kolleksiyasidan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: |