RЕJА:
Kirish
Asosiy qism
2.1. Ona tili fanining predmeti va vazifalari.
2.2. Boshlang`ich sinflarda ona tili o`qitish metodikasi fanining asosiy bo`limlari.
2.3. O`qituvchi va o`quvchilar o`rtasidagi faollikni oshirishda interfaol o`yinlarning tutgan o`rni.
2.4 3-sinf ona tili darslarida interfaol usullardan foydalanish
III. Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
KIRISH.
“Insonning tafakkuri, aqliy salohiyati ijtimoiy boylik hisoblanadi. Ular har qanday jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini belgilaydi. Shunday farzandlarimiz borki, ular umumiy o`rta ta’lim jarayonida ma’lum yo`nalish bo`yicha o`zlarining iqtidorlarini, iste’dodlarini namoyon etadilar. Bu boylikdan oqilona foydalanish, uni to`g`ri yo`naltirish lozim” , – dedi I.A.Karimov o`zining “Barkamol avlod orzusi” asarida.
Boshlang`ich sinflarda o`tiladigan ona tili, matematika, o`qish, odobnoma, tabiatshunoslik darslari o`z mohiyati, maqsad va vazifalariga ko`ra ta'lim tizimida alohida o`rin tutadi. Negaki ularning zaminida savodxonlik va axloqiy-ta'limiy tarbiya asoslari turadi. Shuning uchun ham boshlang`ich ta'lim darslariga o`quvchilar qiziqishini oshirishga alohida e’tibor berish lozim. Chunki bolalar boshlang`ich sinflardanoq « dars » degan muqaddas so`zdan bezib qolmasliklari lozim. Bugungi kunda o`quvchilarni darsga bo`lgan qiziqishlarini oshirish uchun tajribali o`qituvchilar turli didaktik o`yinlardan foydalanishmoqda. Ushbu mavzuning dolzarbligi ham shundadir.
Bоlаlаrgа tа’lim-tаrbiya bеrish bоshlаng`ich sinflаrdа yaхshi uyushtirilsаginа, yuqоri sinflаrdа ijоbiy nаtijаlаrgа erishilаdi. Shunisi o`rinliki, bоshlаng`ich sinf o`quvchilаrining ish mоbаynidа o`zigа хоs tоmоnlаri bоr. Chunki o`quvchilаrning o`qishgа munоsаbаtlаri bir-birlаridаn fаrq qilаdi. Bu esа tа’lim-tаrbiya ishlаrini uyushtirishdа bir qаtоr qiyinchiliklаrni vujudgа kеltirаdi.
O`quvchilаr аktivligini оshirish, mustаqillikkа undаsh, ijоdiy fаоliyatlаrini o`stirish kаbi vаzifаlаr kichik yoshdаn rivоjlаntirilаdi.
Bоshlаng`ich sinf o`quvchilаrining o`zlаrigа хоs-хususiyatlаridаn biri shuki, ulаr hаr bir ishgа zo`r qiziqish bilаn kirishаdilаr. Lеkin o`z fаоliyatlаridа bir оz qiyinchiliklаrgа duch kеlib, ishning uddаsidаn chiqа оlmаsаlаr yoki tushunmаsаlаr ulаrning qiziqishlаri kеskin susаyib kеtаdi. Buning nаtijаsidа o`z qоbiliyatlаrigа, bilim оlishgа, o`qishgа nisbаtаn sаlbiy qаrаshlаr pаydо bo`lаdi. Shu bоisdаn tа’lim mеtоdlаridаn ustаlik bilаn fоydаlаnish zаrur.
O`zbek tili mustaqil O`zbekiston Respublikasining davlat tili bo`lib, uning o`rta umumta’lim maktablarida o`qitilishi davlat ahamiyatiga molik masala sanaladi. Yoshlarda ijodiy tafakkur, izlanish, ko`pgina imkoniyatlardan eng ma’qulini tanlay olish ko`nikmalarini milliy qadriyatlarimiz uchun va an’analarimiz ruhida tarbiyalashda ona tili fanining tutgan o`rni benihoya kattadir. Ayniqsa, mustaqil respublikamiz uchun tadbirkor va ijodkor insonni tayyorlash masalasi ko`ndalang bo`lib turgan bir sharoitda bu fanning o`qitilishi muhim ahamiyat kasb etadi.
2.1. Ona tili fanining predmeti va vazifalari.
Ona tili – nutq, o`qish va yozish sohasidagi ko`nikma va malakalar o`quvchilar o`quv mehnatining zaruriy sharti va vositasi hisoblanadi. Bola o`qish ko`nikmalarini egallash bilan birinchi navbatda, o`z ona tilini o`rganishi zarur. Chunki ona tili bilimdonlikning, aql-idrokning kalitidir. Ona tili boshqa fanlarni o`qitish vositasi hamdir, jamiyat tarixi ham, tabiiy fanlar ham ona tili yordamida o`rganiladi. Demak, ona tili bolaning umumiy kamol topishida ham, bilim va mehnatga havasini uyg`otishda ham alohida rol o`ynaydi.
Ona tili o`qitish metodikasi – pedagogik va amaliy fan. Chunki u nazariyaga asoslanib o`quvchilarni o`qitish, tarbiyalash, o`stirishning amaliy vazifalarini bajaradi.
Ona tili o`qitish metodikasi fani ta’lim berish sharoitida ona tilini egallash, ya’ni nutqni, o`qish va yozishni, fonetika, grammatika bilib olish jarayoni hisoblanadi.
Ona tilidan ko`nikma va malakalarni shakllantirish, til xaqidagi fanning ilmiy tushunchalar sistemasini o`zlashtirish qonuniyatlarini o`rganadi, til o`rganishning eng qulay metod va usullarini izlaydi.
Ona tili o`qitish metodikasi amaliy fan sifatida uch vazifani bajaradi:
Nimani o`qitish kerak? savoliga javob beradi, ya’ni boshlang`ich sinf uchun dasturlar ishlab chiqadi, darslik va o`quv qo`llanmalarni yaratib beradi. Ularning samaradorligi va muvofiqligini doimiy tekshirib boradi.
Qanday o`qitish kerak? savoliga ta’lim berishning metodlari, metodik usullar, mashqlar sistemasi, qo`llanmani tatbiq etish tavsiyanomalarini, yozma ish, amaliy ishlar sistemasini, dars, uning turlarini ishlab javob beradi.
Nega xuddi mana shunday o`qitish kerak? Bunda ilmiy nuqtai nazardan eng foydali metodlarni o`rganish, tanlash, asoslash, tavsiyalarni eksperimental tekshirish vazifalarini bajaradi.
Ona tili o`qitish metodikasi ta’limning turli bosqichlarida o`quvchilarning bilim, ko`nikma va malakalarini aniqlaydi, o`qitishning muvaffaqiyati va kamchiliklarini belgilaydi, sababini izlaydi, uni bartaraf etish usullarini topadi.
Nutqiy va orfografik tipik xatolarni tekshiradi, uni oldini olish chora tadbirlarini belgilaydi.
Ona tili ta’lim tizimining barcha bosqichlarida o`rgatiladi.
Maktabgacha tarbiya muassasalarida, asosan bolalarning nutqini o`stirish nazarda tutiladi. Boshlang`ich sinfda o`quvchilar nutqini o`stirishdan tashqari, ona tilidan elementar nazariy tushunchalarni amaliy o`zlashtirishlari ham nazarda tutiladi.
2.2. Boshlang`ich sinflarda ona tili o`qitish metodikasi fanining asosiy bo`limlari.
Ona tili o`qitish metodikasi fani to`rt bo`limni o`z ichiga oladi:
1. Savod o`rgatish metodikasi, ya’ni elementar o`qish va yozishga o`rgatish. Bolalarga savod o`rgatish pedagogikadagina emas, balki ijtimoiy hayotda ham juda jiddiy qo`yilgan masalalardandir. CHunki xalqning savodxonligi ozodlik uchun, siyosiy onglilik uchun, madaniyat uchun kurash qurolidir. Mustaqil respublikamizda har bir kishining savodxon bo`lishiga alohida e’tibor berilmoqda. 1-sinfga qadam qo`ygan bolalarga barcha o`quv qurollarining sovg`a qilinishi prezident I. Karimovning kelajak avlodning savodxon, yuksak madaniyat egasi bo`lib etishishlari uchun g`amxo`rlikning bir namunasidir.
2.O`qish metodikasi. Boshlang`ich sinflarda o`qish fanining vazifasi birinchi navbatda bolalarni tez (me’yorida), to`g`ri, ongli va ifodali o`qish malakalari bilan qurollantirish hisoblanadi.
3.Grammatika va imlo metodikasi. Bu bo`lim elementar to`g`ri yozuvga va husnixatga o`rgatishni, grammatik tushunchalarni, boshlang`ich imlo malakasini shakllantirishni o`z ichiga oladi
4.O`quvchilar nutqini o`stirish metodikasi. Bu bo`lim boshlang`ich sinflarda alohida o`rin tutadi. Bolalar birinchi marta tilni, nutqni o`quv fani sifatida anglaydilar. ular xohlagan va qiziqarli narsalarnigina emas, balki zaruriy narsa va hodisalar haqida o`ylab, rejali nutq tuzish zarurligini ham tushuna boshlaydilar. Ular o`zining grafik formasi bilangina emas, balki leksikasi, sintaktik va morfologik formasi bilan ham og`zaki nutqdan farq qiladigan yozma nutqni egallaydilar.
Metodika bolalarning nutqini boyitishni, sintaktik va bog`lanishli nutqini o`stirishni ham ta’minlashi kerak.
Shuni aytib o`tish kerakki, bog`lanishli nutq maktablarda alohida bo`lim sifatida o`rganilmaydi. U til fanining boshqa bo`limlari bilan bog`langan holda o`rganiladi.
Ona tili boshlang`ich sinfda asosiy o`rinni egallar ekan, har bir o`quvchida ona tiliga qiziqish va muhabbatni tarbiyalash zarur.
Boshlang`ich sinflarda ona tili mashg`ulotlari turi va mazmuni quyidagilarni o`z ichiga oladi:
O`qish, yozuv, grammatik materialni o`rganish, kuzatishlar hamda o`quvchilarning ijtimoiy faoliyatlari bilan bog`liq holda ularning og`zaki va yozma nutqini o`stirish.
Birinchi sinfga kelgan bolalarga savod o`rgatish, ya’ni ularni elementar o`qish va yozishga o`rgatish, bu kamchiliklarni malakaga aylantirish.
Adabiy til normalarini, ya’ni imloviy va punktuasiyasi savodli yozuvni, orfoepik to`g`ri talaffuzni o`rganish nutq va uslubiy elementlarni egallash.
Grammatika, fonetika, leksikadan nazariy materiallarni o`rganish, tildan ilmiy tushunchalarni shakllantirish.
O`quvchilarni o`qish va grammatika darslari orqali badiiy, ilmiy-ommabop va boshqa adabiyotlar namunasi bilan tanishtirish, ularda adabiy asarni idrok etish ko`nikmasini hosil qilish.
3.3. O`qituvchi va o`quvchilar o`rtasidagi faollikni oshirishda interfaol o`yinlarning tutgan o`rni.
Interfaol metod – ta’lim jarayonida o`qituvchi va o`quvchilar o`rtasidagi faollikni oshirish orqali ularning o`zaro harakati ta’sir ostida bilimlarni o`zlashtirishni kafolatlash, shaxsiy sifatlarni rivojlanishiga xizmat qiladi.Ushbu usullarni qo`llash dars sifati va samaradorligini oshirishga yordam beradi. Uning asosiy mezonlari– norasmiy bahs– munozaralar o`tkazish, o`quv materialini erkin bayon etish, mustaqil o`qish,o`rganish, seminarlar o`tkazish, o`quvchilarni tashabbus ko`rsatishlariga imkoniyatlar yaratilishi, kichik guruh, katta guruh, sinf jamoasi bo`lib ishlash uchun topshiriq, vazifalar berish, yozma ishlar bajarish va boshqalarda iborat.
Interfaollik, bu – o`zaro ikki kishi faolligi, ya’ni, bundan o`quv- biluv jarayoni o`zaro suhbat tariqasida dialog shaklida (kompyuter aloqasi) yoki o`qituvchi – o`quvchilarning o `zaro muloqotlari asosida kechadi. Interfaollik – o`zaro faollik, harakat, ta’sirchanlik, o`quvchi – o`qituvchi, o`quvchi – o`quvchi (sub’yekti –sub’yekti) suhbatlarida sodir bo`ladi. Interfaol metodlarning bosh maqsadi - o`quv jarayoni uchun eng qulay muhit va vaziyat yaratish orqali o`quvchining faol, erkin, ijodiy fikr yuritish, uni ehtiyoj, qiziqishlari, ichki imkoniyatlarni ishga solishga muhit yaratish. Bunday darslar shunday kechadiki, bu jarayonda bironta ham o`quvchi chetda qolmay, eshitgan, o`qigan, ko`rgan bilgan fikr mulohazalarini ochiq oydin bildirish imkoniyatlariga ega bo`ladilar. O`zaro fikr almashish jarayoni hosil bo`ladi. Bolalarda bilim olishga havas, qiziqish ortadi, o`zaro do`stona munosabatlar shakllanadi .
Interfaol ta’lim o`z xususiyatiga ko`ra didaktik o`yinlar orqali evristik (fikrlash, izlash, topish) suhbat – dars jarayonini loyihalash orqali muammoli vaziyatni hosil qilish va yechish orqali kreativ – ijodkorlik asosida axborot kommunikatsion texnologialar yordamida amalga oshirish metodlarini o`z ichiga oladi .
Axborot kommunikatsion texnologiyalar asosida ta’lim o`z navbatida kompyuter dasturlari yordamida o`qitish, masofadan o`qitish, internet tarmoqlari asosida o`qitish, media – ta’lim metodlaridan iborat.
Boshlang`ich ta’limda o`quvchilarning yosh hususiyatlari, savodxonlik darajalari, shaxsiy tabiyatlariga ko`ra didaktik o`yinlar orqali evristik suhbatlar loyihalashtirish asosidagi metodlar keng qo`llanilmoqda. Agar o`qitish jarayonida har bir o`quvchi o`zining o`zlashtirish imkoniyati darajasida topshiriqlar olib ishlaganida u yuqori sifat va samaradorlikni ta’minlagan bo`lar edi. Bunday holatni faqat tabaqalashtirgan ta’lim orqaligina amalga oshirish mumkin. Endi ta’lim jarayonlarini didaktik o`yinlar orqali amallarga oshirish haqida fikr yuritamiz:
Interfaol o`yinli metodlar o`quvchi faoliyatini faollashtirish va jadallashtirishga asoslangan. Ular o`quvchi shaxsidagi ijodiy imkoniyatlarini ro`yobga chiqarish va rivojlantirishning amaliy yechimlarini aniqlash va amalga oshirishda katta ahamiyatga ega.
Interfaol o`yinlarning asosiy turlari: intellekual (aqlli) va harakatli hamda aralash o`yinlardan iborat. Bular o`quvchilarda aqliy, jismoniy, axloqiy, ma’naviy, ma’rifiy, psixologik, estetik, badiiy, tadbirkorlik, bunyodkorlik, mehnat, kasbiy ko`nikmalarni rivojlanishiga yordam beradi .
Bu metod o`quvchini ichki imkoniyatlarini ishga tushishiga, o`ylashga, erkin fikr yuritishga, muloqotga, ijodkorlikga yetaklaydi. Ayniqsa, unda atrof –muhit, hayotni bilishga qiziqish ortadi, uchragan qiyinchilik, to`siqlarni qanday yengish va tanqidiy fikrlash ko`nikmalarini shakllantiradi .
Ta’lim – tarbiya jarayonida asosan o`quvchilarda ta’lim olish motivlarini, ularni turi yo`lanishlardagi qobiliyat va qiziqishlarini oshiradigan, biror kasbga moyilliklarini ko`rsatadigan, interfaollikkka asoslangan didaktik o`yinlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Interfaol o`yinlar nazariy, amaliy, jismoniy, rolli, ishchanlik va boshqa yo`nalishdagi turlarga ajratiladi. Ular o`quvchilarda talil qilish,hisoblash, o`lchash, yasash, sinash, kuzatish, solishtirish, xulosa chiqarish, mutaqil qaror qaabul qilish, guruh yoki mustaqil jamoa tarkibida ishlash,nutq o`stirish, til o`rgatish yangi bilimlar olish faoliyatlarini rivojlantiradi.
Umumiy o`yinlar nazariyasiga ko`ra, mavjud barcha o`yin turlarini tasniflashga ularni funksional, mavzuli, konstruktiv, didaktik , sport va harbiy o`yinlarga ajratiladi.
Interfaol o`yin turlarini tanlashda quyidagi mezonlarga rioya qilish yaxshi natijalar beradi.
-ishtirokchilarni tarkibi bo`yicha, ya’ni o`g`il bolalar, qiz bolalar yoki arlash guruhlar uchun o`yinlar :
-ishtirokchilarning soni bo`yicha –yakka, juftlikda, kichik guruh, katta guruh, sinf jamoasi, sinflararo va ommaviy tarzdagi o`yinlar :
- o`yin jarayoni bo`yicha fikrlash, o`ylash, topag`onlik, harakatlar asoslangan, musobaqa va boshqalarga yo`naltirilgan;
-vaqt me’yori bo`yicha –dars, mashg`ulot vaqtining reja bo`yicha ajratilgan qismi, o`yin maqsadiga erishguncha, g`oliblar aniqlanguncha davom etadigan o`yinlar.
Bularning bari o`quvchilarga fanlararo bog`liqlikni o`rgatish orqali ularda olam tuzilishini ilmiy asoslarini to`liq idrok etish va ilmiy dunyoqarashlarini shakllantirish, ijodiy tafakkurlarini rivojlantirishga xizmat qiladi.
2.4. 3-sinf ona tili darslarida interfaol usullardan foydalanish.
Darslarni nechog`lik qiziqarli, foydali va samarali tashkil etish o`qituvchilarning ijodkorligi , tashabbuskorligiga bog`liq.
Ona tili fani juda qiziqarli fan. Dars davomida bolalarni jalb etish, qiziqishini oshirish esa, o`qituvchidan juda katta mahorat talab qiladi. O`qituvchi har bir darsni to`g`ri tashkil eta olsa, dars davomida didaktik usullardan to`g`ri, mohirona foydalana olsagina, o`z maqsadiga erishadi.
Ona tili darsida interfaol o`yinlaridan foydalanish o`quvchilarning bilim samaradorligini oshirishda yordam beradi. Buning uchun har bir o`yin o`quvchi yoshiga, dars mavzusiga mos ravishda tuzilishi hamda to`g`ri tashkil rtilishi lozim.
«Guruhni himоya qil» interfaol o`yini
3- sinfda so`z yasovchi, so`z o`zgartuvchi qo`shimchalar mavzusi o`tiladi. Ana shu mavzuni o`tishda ushbu o`yindan foydalanish mumkin. Bu o`yindа guruh ishtirоkchilаri bеrilgаn tоpshiriqni, mа’lum vаqt ichidа bаjаrib bеrishlаri kеrаk. Qаysi guruh shаrtni bеrilgаn vаqt ichidа to`g`ri vа аniq bаjаrib bеrоlsа, o`yin g`оlibi bo`lаdi. Quyidagicha varaqalar har bir guruh a’zolariga tarqatiladi. O`quvchilar so`zlar qaysi turkumga oid bo`lsa (+) ishorasini qo`yib belgilaydilar.
-
№
|
So`zlаr
|
Оt
|
Sоn
|
Оlmоsh
|
Fе’l
|
Sifаt
|
1
|
kеldi
|
|
|
|
+
|
|
2.
|
kitоb
|
+
|
|
|
|
|
3
|
sizlа
|
|
|
|
+
|
|
4
|
mеn
|
|
|
+
|
|
|
5
|
bахtli
|
|
|
|
|
+
|
6
|
quvоnch
|
+
|
|
|
|
|
7
|
suvsirа
|
|
|
|
+
|
|
8
|
оltitа
|
|
+
|
|
|
|
9
|
gulzоr
|
|
|
|
|
+
|
10
|
biz
|
|
|
+
|
|
|
-
№
|
So`zlаr
|
Оt
|
Sоn
|
Оlmоsh
|
Fе’l
|
Sifаt
|
1
|
so`zlа
|
|
|
|
+
|
|
2.
|
siz
|
|
|
+
|
|
|
3
|
bахt
|
+
|
|
|
|
|
4
|
sаkkiz
|
|
+
|
|
|
|
5
|
suvdоn
|
+
|
|
|
|
|
6
|
gulsiz
|
|
|
|
|
+
|
7
|
ishlа
|
|
|
|
+
|
|
8
|
mеndа
|
|
|
+
|
|
|
9
|
quvоnchli
|
|
|
|
|
+
|
10
|
gullа
|
|
|
|
+
|
|
“Biz birinchi?” interfaol o`yini.
Sifаt yasоvchi qo`shimchаlаrni mustаhkаmlаsh (-li, -siz, -dоr)
1-guruh 2-guruh 3-guruh
siz li dоr
ishsiz tuzli guldоr
gulsiz gulli puldоr
tuzsiz nurli hоsildоr
sifаtsiz suvli shохdоr
mаzаsiz zаrbdоr
“Zanjir” interfaol o`yini
“Bingo” interfaol o`yini.
Bu o`yin o`quvchilаr bilаn guruh аsоsidа ishlаsh mаvzuni tеzkоr vа puхtа o`zlаshtirishgа хizmаt qilаdi. O`yinning аfzаlligi quyidаgi jihаtlаr bilаn bеlgilаnаdi:
1. O`quvchilаrdа jаmоа (yoki guruh) bo`lib ishlаsh ko`nikmаsi shаkllаnаdi.
2. Mаvzuni o`zlаshtirishgа sаrflаnаdigаn vаqt tеjаlаdi.
3. O`tilgаn mаvzu o`yin оrqаli o`zlаshtirilаdi.
«Bingо» o`yinini qo`llаsh jаrаyonidа quyidаgi hаrаkаtlаr аmаlgа оshirilаdi:
- sinf o`quvchilаri bir nеchа (5-7 tа) guruhgа bo`linаdi;
- o`tilgаn mаvzu bo`yichа guruhlаrgа bir хil tоpshiriqlаr bеrilаdi;
- o`qituvchi tоpshiriqni guruhlаrgа tаrqаtib, o`yin shаrtini tushuntirаdi;
- bеrilgаn tоpshiriqqа qаysi guruh jаvоb bеrsа, o`qituvchi shu guruhgа аytgаn sаvоlini tоpshirаdi;
- qаysi guruh bеrilgаn tоpshiriqlаrni birinchi bo`lib bаjаrsа o`yin g`оlibi bo`lаdi;
- birinchi bo`lgаn g`оlib guruh o`yindа ishtirоk etmаy turаdi vа o`yin g`оliblаri kеtmа-kеt аniqlаnib bаllаr qo`yib bоrilаdi.
Bu interfaol o`yinidan faqat guruhda ishlash vaqtida emas, o`tgan mavzuni so`rashda, yangi mavzuni mustahkamlashda, umulashtiruvchi, takrorlash darslarida ham foydalanish mumkin.
Mаsаlаn: Оnа tili fаnidаn 3-sinfdа «So`z turkumlаri»ni mustаhkаmlаshgа dоir «Bingо» o`yini o`tkаzish tartibi.
Nаmunа:
1-guruh 2-guruh 3-guruh
-
Оt
|
|
|
Оt
|
|
|
Оt
|
kitоb
|
Sоn
|
|
|
Sоn
|
|
|
Sоn
|
|
Sifаt
|
Qizil
|
|
Sifаt
|
|
|
Sifаt
|
|
Fе’l
|
|
|
Fе’l
|
gullа
|
|
Fе’l
|
|
“So`z yasovchi qo`shimchalar” mavzusini mustаhkаmlаshgа dоir «Bingо» o`yini o`tkаzish tartibi.
1-guruh 2-guruh 3-guruh
-
Оt yasovchi
|
chi
|
|
Оt yasovchi
|
|
|
Оt yasovchi
|
|
Sifаt yasovchi
|
|
|
Sifаt yasovchi
|
dor
|
|
Sifаt yasovchi
|
|
Fе’l yasovchi
|
|
|
Fе’l yasovchi
|
|
|
Fе’l yasovchi
|
la
|
O`qituvchi so`zlаrni аytаdi, qаysi guruh birinchi bo`lib аytilgаn so`z qаysi so`z turkumi bo`lishini аytsа, shu guruhgа bеrilgаn sаvоl tоpshirilаdi. Birinchi bo`lib hаmmа so`z turkumlаrigа jаvоb bеrgаn guruh o`yin g`оlibi bo`lаdi. Аytаylik «guldоr» so`zi аytilаdi, qаysi guruh birinchi bo`lib to`g`ri tоpsа, sifаt dеgаn guruhgа so`z bеrilаdi vа shu so`z turkumi yonigа qo`yilаdi.
Xulosa
Shunday qilib boshlang`ich sinflarda ona tili fanining samaradorligi o`qitish metodini to`g`ri tanlash, ona tili fanining amaliy yo`nalishidan kelib chiqib, ta'lim jarayonida ko`proq o`quvchini o`ylashga, fikrlashga undovchi o`quv topshiriqlarini ishga solish, o`quvchilarda bilish-o`rganish ehtiyojini yuzaga keltiradigan dars shakllaridan foydalanish singarilar bilan bo`g`liq o`quvchini ta'lim jarayonining sub'ektiga aylantirishda ta'limiy o`yinlar hal qiluvchi omillardan sanaladi. Ona tilidan tashkil etiladigan interfaol o`yinlar o`quvchini izlanishga ijadiy faoliyat ko`rsatishga o`rganilayotgan til hodisalarning mohiyatini aniqlab hukm va xulosalar chiqarishga undaydi. Interfaol o`yinlar har bir o`quvchiga o`zini nomoyon etish, fikr-mulohazalarni himoya qilish, topshiriqni shavq-u zavq bilan bajarish imkoniyatini beradi. Har bir shaxsda tarbiyalanish zarur bo`lgan ijodiy sifatlari tezkorlik, sergaklik, qat’iyatlilik, bilimdonlik, mustaqillik, ijodkorlik kabilar ko`pincha ta'limiy o`yinlar orqali rivojlantiradi. Interfaol metodlar ta'lim tizimini, bilimlarni o`zlashtirish va tez anglash uchun xizmat qiladi.
Kelgusida ish faoliyatimda boshlang`ich sinflarni o`qitishda zamonaviy ilg`or texnologiyalardan muntazam foydalanib, yosh avlodga ta'lim va tarbiya berishda foydalanaman. Har bir darsni, har bir mavzuni tushuntirishda shunchaki emas, balki bor imkoniyatimni ishga solib boshlang`ich sinflarni o`qitishni o`z oldimga maqsad qilib qo`ydim. Zero kelajak avlod yoshlarning ta'lim tarbiyasiga bog`liq ekan biz ham o`z burchimizni oz bo`lsada bajarish uchun xizmat qilamiz. Ta'lim sohasini boshlanishi boshlang`ich sinfdan olar ekan bu vazifa biz kabi yosh avlodlar qo`liga topshiriladi. Ona tili darsi emas balki o`qish va matematika darslarini o`qitishda ham zamonaviy ilg`or pedagogik texnologiyalardan foydalanib darsni tashkillashtiraman.
Ushbu ishimda “Kim birinchi?”, “Zanjir”, “Guruhingni himoya qil” “Bingo” kabi interfaol o`yinlardan foydalandim. Kelgusi faoliyatimda ham shu kabi texnologiyalardan ona tili fanini o`tishda foydalanmoqchiman.
Foydalanilgan adabiyotlar.
1. Karimov I.A. - Barkamol avlod O`zbekiston taraqqiyotining poydevori.
- T.: Sharq 1998.
2. Uzviylashtirilgan DTS 2010 yil iyul
3. Maktab va hayot jurnali 2001 yil 1 -son
4. Gaffarova T. va boshqalar. 1-sinf ona tili o`qituvchi kitobi 2011 yil
5. Boshlang`ich ta’lim 2006 yil 6 son
6. Boshlang`ich ta’lim 2010 yil 9 son
7. Ziyokor 2007 yil 8-son
8. Ziyokor 2011 yil 5-son
9. Ziyokor 2011 yil 6-son
10. 3-sinf ona tili kitobi.
Do'stlaringiz bilan baham: |