Reja integratsiyalashgan axborot tizimlari toʻgʻrisidada tushuncha

 

To‘rtinchidan,respublikamizda 

telefon xizmatlarining muhim ahamiyatga 

molikligi  tufayli   ularni  istiqbolli    rivojlantirishga  davlat    dasturlarida  alohida

 

urg‘u erilgan. Respublikamiz Vazirlar mahkamasi tomonidan 2016 yil 26 fevralda  

qabul  qilingan  55-son  qarori asosida 

tasdiqlangan“2016-2020 yillarda xizmatlar

 

sohasini rivojlantirish dasturi”ga 

muvofiq aloqa va  axborotlashtirish 

xizmatlarining YAIMdagi ulushini 2020 yilga kelib, 2,5 %gacha oshirish, mobil 

aloqasidan foydalanuvchilar sonini 27 million  kishiga  etkazish rejalashtirilgan

3

.   

 

Davlat dasturida nazarda tutilgan aloqa va axborotlashtirish   xizmatlarining 

yaratiladigan YAIMdagi ulushi  ortishi asosan aholini telekommunikatsiya tarmoqlariga 

ulanish  texnik imkoniyatlari ta’minlanishi,  shu asosda ularga sifatli xizmatlarni 

ko‘rsatish,  to‘liq raqamli telefon aloqasi va televidenie tizimiga o‘tish evaziga 

ta’minlanadi. 

 Beshinchidan,

 

telefon aloqa xizmatlari boshqa  xizmat  turlariga nisbatan kam 

xarajatli, mos ravishda, ular ko‘p foyda keltiruvchi, ya’ni yuqori rentabelli biznes turi 

hisoblanadi. 

Yuqorida sanab o‘tilgan va boshqa omillar telefon aloqa xizmatlarini kelajagi parloq 

bo‘lgan xizmat turlaridan biri ekanligidan, bu xizmat turi bilan shug‘ullanuvchi 

sub’ektlarni kelajakda yanada ravnaq topishi muqarrar bo‘lgan iqtisodiy birliklar 

ekanligidan darak beradi. 

Telefon aloqa xizmatlari boshqa xizmat turlaridan turli xususiyatlari bilan farqlanadi. 

Ushbu xizmatlarning o‘ziga xos xususiyatlari, chunonchi quyidagilar hisoblanadi: 

 

xizmatlarning moddiy ko‘rinishga ega emasligi; 

 

ko‘p  sonli  ovoz  va  signallarni  payoni  yo‘q  masofalarga  parallel  ravishda  sim 

orqali va simsiz uzatilishi; 

 

suhbatlar va so‘zlashuvlarni rasmsiz va rasmli amalga oshirilishi; 

  mijozlarga  xizmatlarni  real  vaqt  rejimida,  turli  aksiyalar  va  chegirmalarni 

qo‘llash asosida ko‘rsatish; 

  mijozlarga turli-tuman interfaol xizmatlarni taqdim etish; 

 

ko‘rsatilgan  xizmatlar  to‘g‘risida  mijozlarga  vaqt  sarfi,  tarifi,  qiymati,  abonent 

schyotida pul mablag‘lari holati va harakati to‘g‘risida axborotlarni taqdim etish. 

Telefon aloqa xizmatlarining boshqa xizmat turlaridan tubdan farq qiluvchi yana bir 

jihati shundaki, ularni yuqori texnologiyalarsiz, chunonchi zamonaviy billing 

tizimlarisiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Aynan billing tizimlari telefon aloqa xizmatlarini 

amalga oshirish, ko‘p sonli mijozlar (abonentlar) bilan yuzaga keladigan moliyaviy 

munosabatlar, ular bilan individual hisob-kitoblarni boshqarish hamda nazorat qilish 

                                                 

2

 

O‘zbekiston  Respublikasining  Birinchi  Prezidenti  Islom  Karimovning  mamlakatimizni  2014  yilda  ijtimoiy-iqtisodiy 

rivojlantirish yakunlari va 2015 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan 

Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. //Xalq so‘zi, 2015 yil 17 yanvar, 11-son.

 

3

 

«O programme razvitiya sferы uslug na 2016 — 2020 godы». Postanovlenie KabMina R.Uz za № 55 ot 26 fevralya 

2016 goda. 

 

---

imkonini beradi. Telefon xizmatlarini amalga oshirish va boshqarishni yuqori 

texonologiyalar sirasiga kiruvchi billing tizimlari asosida amalga oshirish ushbu 

tizimlar imkoniyatlaridan buxgalteriya hisobini yuritishda ham keng foydalanishni 

ob’ektiv zarurat ham qilib qo‘yadi. 

Inglizcha «Billing» so‘zi rus tilida «vыpisыvanie scheta» mazmunida tarjima qilingan. 

O‘zbek tilida uni «hisob-kitobni qilish» yoki «hisob- kitobni taqdim etish» mazmunida 

tarjima qilish mumkin. 

Hisob-kitob qilish, hisob-kitobni taqdim etish mazmunini angatuvchi billing 

foydalanish ko‘lamiga ko‘ra cheklanmagan tizimdir. SHu bois, bu tizimning 

nomlanishi ham turlichadir. Chunonchi, manbalarda billing va billing tizimlariga 

quyidagicha nomlanishlar va ta’riflar berilgan: