Режа I. Кириш ҳамду сано II. Ассий қисм а қуръони Карим нозил бўлишининг бошланиши. Б саҳобаларнинг тафсир қилиш усуллари. В саҳобалардан чиққан муфассирлар. Г оятларнинг тушиш сабаблари. III. Хулоса IV. Фойдаланган манбаълар 1 кириш

(Эй Муҳаммад), қачонки Аллоҳнинг нусрати ва ғалабаси келса», деган ояти ҳақида қандай фикрдасизлар? - деб сўрадилар. Ўтирганларнинг баъзилари: «Аллоҳ таоло бизга, агар ғалаба ва нусратга эришсак, унга ҳамд ва сано айтишимизни буюряпди» - дедилар. Баъзилар эса сукут сакладилар. Шунда Ҳазрат Умар менга қараб:
«Эй Ибн Аббос, сен қандай фикрдасан?» - деб савол қилдилар. Мен: «Аллоҳ таоло бу оят билан Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ажаллари яқинлашганини хабарини бермоқда» - дедим. Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу менинг жавобимни тасдиқ қилиб: «Мен ҳам шундай деб ўйлаган эдим» - дедилар.
Ибн Аббос ўз тафсир ва таъвилларида зарурат бўлганда аҳли китобларнинг ривоят ва нақлийётларидан фойдаланардилар. Қуръон оятллрида келган баъзи ғариб (камёб) сўзларнинг маьносиии очишда жоҳилийят шоирларининг шеърларидан ҳам жуда кўп ўринда фойдаланганлар. Чунки, шеър халқ шевасини, урф-одатини, сўз қочириқларини ўзида мужассам этган ифода усулидир. Қуръони каримни эса Аллоҳ таоло ана шу халқ тилида, улар осон тушунсинлар, деб нозил қилди. Қуръон оятида:

إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ

«Биз Қуръонни араб тилида нозил қилдик, шояд уни тушуниб, фикр қилсангизлар» - дейилган. Шунинг учун Қуръон оятларининг тафсирида Ибн Аббос шеърларга кўп мурожат қилганликлари бежиз эмас, қачон у кишидан бирор оятнинг тафсири сўралса, у киши ўша ондаёқ бирор шеърни хониш қилар эканлар. Ибн Аббоснинг тафсирни шеър ёрдамида баён қилиб бериш ҳоллари икки юз мартадан ортиқроқ ривоят қилинган.
Ибн Ал-Анборий ўзининг «Ал-вақф вал-ибтидо» номли китобида, Табароний «Ал-мўъжам ал-кабир» китобида, Имом Суютий «Ал-Итқон» китобида Ибн Аббоснинг Нофиъ ибн Ал-Азрақ билан бўлган ана шундай суҳбатларини батафсил келтирган:
«Бир куни Абдуллоҳ ибн Аббос Каъбанинг соясида ўтириб, одамларнинг саволларига жавоб бераётган эдилар. Шу ерда айланиб юрган Нофиъ ибн Ал-Азрақ шериги Нажда ибн Уваймирга: «Эй Уваймир, юр мен билан, ўзини тафсирчи олим қилиб кўрсатиб мақтанаётган Ибн Аббоснинг олдига борамиз, уни саволлар билан шарманда киламиз» - деди. Иккови Ибн Аббоснинг ёнларига келишди ва: «Эй Ибн Аббос, биз сенга Қуръондан савол берамиз. Сен уни тафсир килиш билан бирга шеърлардан мисол келтириб, сўзингни тасдиқлайсан» - дейишди. Ибн Аббос хотиржам оҳангда: «Нимани хоҳласанг шуни сўра!» - дедилар. Нофиъ деди: «Аллоҳнинг

عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ