Reja: Geografik sharoiti va tarixiy rivolanishining muhim jihatlari

Tabiiy sharoiti va resurslarining xo‘jalik nuqtai nazaridan bahosi. Hududidan xo‘jalikda foydalanish xarakteri ko‘p jihatdan tabiiy-geografik sharoitlar kompleksiga va jumladan relyefga bog‘liq. Shimoliy Afrika mamlakatlarida dehqonchilik uchun eng qulay, yaxshi o‘zlashtirilgan hududlar dengiz sohilidagi pasttekisliklar, past tog‘lardir.

Shimoliy Afrika mamlakatlarining shimoliy qismi O‘rta dengiz tipidagi iqlim, janubda esa tropik iqlim mintaqasida, Sudan va Somalining janubi esa subekvatorial iqlim mintaqasida joylashgan, bu esa dehqonchilik ihtisosiga ta’sir etgan. Shimoliy Afrika mamlakatlarida Janubiy Yevropada ekiladigan ekinlardan ko‘plari yetishtiriladi. O‘rta dengiz iqlimi sitrus mevalar, zaytun daraxtlari, tok, shuningdek, mo‘tadil mintaqaning g‘alla ekinlari uchun qulaydir. Biroq yozgi haroratlar yig‘indisi Janubiy Yevropadagiga nisbatan ko‘proq, shuning uchun ham mevalar ertaroq pishadi va shirin bo‘ladi. Iqlim quruq bo‘lganidan kanallar qazish katta ahamiyatga ega. Cho‘l tropik iqlim mintaqasida Sahroi Kabirda vohalardagi sug‘oriladigan yerlardagina dehqonchilik qilish mumkin. Subekvatorial iqlim mintaqasida joylashgan mamlakatlarda moyli o‘simliklar, banan, mango, shakarqamish, kunjut yetishtirish juda qulay.

O‘simlik resurslari katta boylikdir. Shimoliy Afrikadagi tipik O‘rta dengizbo‘yi florasi orasida po‘kak emani eksportrda muhim ahamiyatga ega. Alfa o‘ti ham eksport qilinadi, bu o‘tdan eng yaxshi qog‘oz ishlanadi. Savanna o‘tlari chorva mollari uchun yaxshi yem-xashak bazasi xisoblanadi.

Nil daryosi energiyaning potensial manbasi sifatida alohida rol o‘ynaydi. Bundan tashqari Nil suvining yarmisi sug‘orish uchun ketadi. Vohalarda suv artizan quduqlardan olinadi.

Shimoliy Afrikadsagi Liviya, Jazoirda dunyodagi eng katta neft gaz konlari topilgan. Marokashdan Misrgacha boradigan Shimoliy Afrika fosforit zaxirasi umumiy geologik zaxirasiga ko‘ra horij mamlakatlarda birinchi o‘rinda turadi. Rudalardan mis, temir, xrom, surma, marganes konlari bor.

Aholisi. Shimoliy Afrikada joylashgan mamlakatlar aholisi tabiiy o‘sish hisobiga tez ko‘payib bormoqda. Bunga tibbiy xizmatning yaxshilanishi, tug‘ilish katta bo‘lgani bilan bir qatorda o‘limning kamaygani sabab bo‘ldi. Bu esa aholining yosh tarkibiga ham ta’sir ko‘rsatadi, keksalar esa juda kam.

Shimoliy Afrika aholisi, aksari, arab tilida gaplashadi, arab tili somiy-xomiy tillar oilasiga kiradi va bu mamlakatlarda davlat tili hisoblanadi. Marokash, Tunis, Liviya, Misr, Mavritaniya, Sudan, Jazoir, Jibuti, Somali arab mamlakatlaridir. Dini islom.

Millioner shaharlar Qohira, Aleksandriya, Tunis, Al-Jazoir, Kasablanka.

Ko‘pincha dengiz sohillarida aholi zich yashaydi. Bu yerlarda yirik shaharlar, sanoat va hunarmandchilik korxonolari joylashgan. Daryo vodiylarida ham aholi zich yashaydi, chunki daryo vodiylarida qishloq xo‘jaligi va transport uchun sharoit qulay. Nil vodiysida aholi eng zich yashaydi.