Reja: Genlarning birikishi

Drozofilada genlarning to'lik birikkan xoldagi irsiylanishi

• b b
• v v

• B b
• V v

• B B
• V V

• b b
• v v

• b b
• v v

• B b
• V v

• P

• F1

• FB

• Genlarning birikkan holatda boʼlishining buzilishi

• F1 Bb Vv x bb vv

• O
• +

• O

• Gametalar : BV, Bv, bV, bv bv

• BbVv Bbvv bbVv bbvv

• Kulrang tana uzun qanot 41,5%

• Kulrang tana kalta qanot 8,5%

• Qora tana uzun qanot 8,5%

• Qora tana kalta qanot 41,5%

• Tajriba natijasida : 83% (41,5+41,5%) ota-ona belgilari, 17% (8,5+8,5%) ota-onalarda boʼlmagan yangi belgi paydo boʼladi. Genlarning birikkan holatini-ng buzilishi xromasomalarning chalkashuviga – krosingoverga bogʼliq.

• V

• v

• V

• V

• v

• v

• B

• b

• b

• b

• B

• B

• Demak genlarning toʼliq birikkan holati, gametalarning yetilishida, gomolo-gik xromosomalar oʼrtasidagi krosingover hisobiga buzilar ekan

Drozofilada xromosomalarning krossingover tufayli belgilarning birikkan xolda irsiylarishining uzgarishi

• b b
• v v

• B B
• V V

• B b
• V v

• b b
• v v

• P

• F1

• FB

• b b
• v v

• B B
• V V

• B b
• v v

• b b
• V v

• 41,5%

• 41,5%

• 8,5%

• 8,5%

Krossingover (gomologik xromosomalarning ayrim qismlarini almashishi)

• A
• B

• A
• b

• a
• B

• A
• b

• a
• B

• a
• b

Genlar orasidagi masofani aniqlash

• 1,5%

• 3,5%

• 5,0%

• 10,0%

Erkak va urgochi drozofilaning xromosoma komplekslari

Drozofilada jinsning sitologik mexanizmi

Jins genetikasi (belgilarni jinsga boglik xolda irsiylanishi)

• XaXa

• XaY

• XАY

• XAXa

• XAXA

• XaY

• XAXa

• XАY

• XAXa

• XAY

• XaXa

• XaY

• XAXA, XAXa

• XAY

• XaY

Odam kariotipi

• Odam kariotipidagi xromosomalarni
• 2 guruxga bulish mumkin:
• Аutosomalar, ularning diploid soni – 44 (22 juft) buladi.
• Jinsiy xromosomalar, ularning diploid soni – 2 (1 juft) buladi. Аyollar gomogametali (XX), erkaklar geterogametali (XY) buladi.

Аyrim organizmlar kariotipi

• Kushlarda, sudralib yuruvchilarda, kapalaklarda (ipak kurti) urgochilari geterogametali (XY), erkaklari esa gomogametali buladi (XX).

• Jins hosil boʼlishning genetik mexanizmi

• Р 2А + хх x 2А + ху

• O
• +

• O

• Gametalar:

• А + y

• А + х

• А + х

• А + х

• 2А+хy

• 2А+хх

• 2А+хy

• 2А+хх

• O
• +

• O
• +

• O

• O

• 1 : 1
• 50% 50%

• Zigota Tug’ilish O’sish va rivojlanish

• Jinslar nisbati

• davrlarida oʼrganiladi

• Jinslarning birlamchi nisbati

• Ayollar

• Erkaklar

• ?

• ?

• Jinslarning ikkilamchi nisbati

• Jinslarning uchlamchi nisbati

• 100 100

• 18 yosh 50 yosh 57 yosh 67 yosh 87 yosh 100 yosh

• 100 95 90 70 50 21

• 100 100 100 100 100 100

Jinslar nisbati

		Qizlar	O’g’illar
Birlamchi nisbat		?	?
Ikkilamchi nisbat		100	106
Uchlamchi nisbat	18 yosh	100	100
	50 yosh	100	95
	57 yosh	100	90
	67 yosh	100	70
	87 yosh	100	50
	100 yosh	100	21

Jinsga bogʼlangan belgilarning nasldan-naslga oʼtishi

• Jinsga bogʼlangan belgilarning nasldan-naslga oʼtishi

Belgi	Gen	Gen joylashgan xromosoma
Sogʼlom (qon normada iviydi)	Н	Х - xromosomada
Gemofiliya (qonning ivimasligi)	h	Х - xromosomada

• Р XH Xh x XH y

• O
• +

• O

• XH

• Xh

• XH

• y

• XH XH

• Gametalar

• O
• +

• O
• +

• XH y

• XH XH

• Xh y

• O

• O

• Sog’lom

• Sog’lom

• Sogʼlom, lekin gen tashuvchi

• kasal, gemofilik

• Eʼtiboringiz uchun
• rahmat !