Reja: Genlarning birikishi

• Irsiyatning xromosoma nazariyasi.

• Fazliddinova Oyisha

• Reja:
• Genlarning birikishi;
• Genlarning birikkan holatda boʼlishining buzilishi;
• Jins genetikasi (belgilarni jinsga boglik xolda irsiylanishi);
• Jins hosil boʼlishning genetik mexanizmi.

Tomas Gent Morgan (1866-1945)

• Аmerikalik embriolog, genetik. Birinchi bulib belgilarning birikkan xolda irsiylanishini aniklagan. Jins genetikasiga asos solgan. Morgan va uning shogirdlari irsiyatning xromosoma nazariyasini yaratishgan. 1933 yili Nobel mukofotining laureati bo’lgan.

• Irsiyatning xromosoma nazariyasi

• Genlar xromosomada joylashgan.
• Xar bir xromosomada ,birikkan genlar guruxi buladi, bitta xromosomadagi genlar bitta birikkan gen guruhini hosil qiladi.
• Xar bir turning birikkan genlar guruhi, hujayradagi gaploid toʼplamdagi xromosomalar soniga teng buladi.
• Genlar xromosomada bir chiziq boʼylab joylashgan bulib, genning xromosomada joylashgan oʼrni lokus deyiladi.
• Meyoz paytida gomologik xromosomalar oʼrtasida krosingover sodir boʼlib, xromosomalar oʼzaro genlarini almashtirishi mumkin.
• Xromosomalar oʼrtasida boʼladigan krosingoverning soni, genlarning orasidagi masofaga toʼgʼri proportsionaldir.

• Genlarning birikishi

• Mendel boʼyicha tahliliy chatishtirish:
• F1 bbvv x O Bb Vv

• O
• +

• Gametalar : bv BV, Bv, bV, bv

• F2 Bb Vv Bb vv, bb Vv, bb vv

• Kulrang tana uzun qanot 25%

• Kulrang tana kalta qanot 25%

• Qora tana uzun qanot 25%

• Qora tana kalta qanot 25%

• Ya’ni 1:1:1:1 bo’lishi kerak edi

• Lekin Morgan oʼz tajribasida quyidagi natijalarni oldi:

• F1 bbvv x BbVv

• O
• +

• O

• Gametalar bv Bv Vv

• F2 BbVv bbvv

• Kulrang tana uzun qanot 50%

• Qora tana kalta qanot 50%

• Bu natija genlarning bitta xromosomada joylashib, birikkan holda nasldan-naslga oʼtishini koʼrsatadi va toʼliq birikish deyiladi