Режа. Давлат бюджетининг моҳияти. Давлат бюджетининг функциялари. Давлат бюджетининг аҳамияти



Download 181,5 Kb.
bet3/6
Sana21.02.2022
Hajmi181,5 Kb.
#35830
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
davlat byudzheti

3. Давлат бюджетининг аҳамияти.
Давлат бюджети мамлакат-нинг молия тизимида марказий ўринни эгаллайди. Марказлаш-тирилган пул фондини шакллантириш орқали унинг ёрдамида катта ҳажмдаги молиявий ресурслар давлатнинг қўлида тўпланади ва улар умумдавлат эҳтиёжларини қондиришга сарф этилади. Давлат бюджети умумдавлат манфаатларини инобатга олган ҳолда усту-вор йўналишлар учун молиявий ресурсларни концентрация қилиш-да асосий инструмент бўлиб хизмат қилади.
Устувор йўналишларга Давлат бюджети ёрдамида молиявий ресурсларни концентрация қилиш бир неча усуллар ёрдамида амал-га оширилиши мумкин. Айрим ҳолларда, иқтисодиёт етакчи тар-моқларининг жадал суръатлар билан ривожланишини таъминлаш мақсадида бюджет ассигнованияларининг ҳажми оширилади. Бош-қа ҳолларда эса, ўша секторлардан маблағларни Давлат бюджетига олишда қулай режим (шароит) яратилади.
Давлат бюджети иқтисодиёт алоҳида тармоқларининг ривож-ланишида асосий манба ролини ҳам ўйнаши мумкин. Масалан, илмий-техника тараққиёти асосида миллий иқтисодиётда янги тар-моқ вужудга келаётган бўлса, унинг пайдо бўлишини ҳозирги ша-роитда бюджетдан молиялаштиришсиз тасаввур этиб бўлмайди.
Фаолият кўрсатаётган субъектларнинг молиявий барқарорли-гини таъминлашда бюджет катта аҳамият касб этади. Турли объек-тив ва субъектив омилларнинг таъсири остида айрим субъектлар-нинг ўз молиявий ресурслари уларнинг соғлом фаолият кўрсатиши учун етарли бўлмай қолганда четдан маблағ жалб қилишга эҳтиёж туғилади. Бундай шароитда Давлат бюджети тартибга солувчи ман-ба сифатида майдонга чиқиши мумкин. Албатта, бундай ҳоллар-нинг барчасида Давлат бюджетининг маблағлари субъектларнинг ўз манбалари, тармоқ ичидаги ресурслар, банк кредитларидан сўнг охирги тартибга солувчи манба сифатида фойдаланилади.
Субъектларнинг фаолиятини молиявий ресурслар билан таъ-минлашда Давлат бюджетининг тартибга солувчи роли қуйидаги шаклларда бўлиши мумкин:
– молиявий ресурсларга бўлган янги талабни келгуси бюджет йилида бюджетнинг харажатлари таркибига киритиш;
– молиявий ресурсларга бўлган қўшимча эҳтиёжни мавжуд бўлган бюджет ресурсларини манёвр қилиш, яъни бюджет кредит-ларини бир объектдан иккинчисига ўтказиш. Бундай имкониятнинг мавжуд эканлиги амалиётда айрим субъектларнинг ўзларига тақдим этилган молиявий ресурсларни тўлиқ ўзлаштиришнинг уддасидан чиқа олмаслиги билан белгиланади;
– қўшимча эҳтиёжни ҳукуматнинг захира фондлари ҳисоби-дан қоплаш ва бошқалар.
Давлат бюджети миллий иқтисодиёт корхоналарини техни-кавий жиҳатдан қайта қуроллантиришда алоҳида аҳамиятга эга. Бюджетдан иқтисодиётга қилинаётган харажатлар ва марказлашти-рилган инвестицияларни молиялаштириш, энг аввало, ана шу мақсадларга хизмат қилади.
Айниқса, ижтимоий соҳа (маориф, соғлиқни сақлаш, маданият ва спорт, фан, ижтимоий таъминот) харажатларини молиялашти-риш, оилаларга ижтимоий нафақа бериш, аҳоли учун ижтимоий аҳамият касб этган хизматлар баҳосидаги фарқларни бюджетдан қоплаш, давлат ҳокимияти органлари, бошқарув ва суд органлари-ни сақлаш, фуқароларнинг ўз-ўзини бошқариш органларини молия-лаштириш, мамлакатнинг мудофаа қобилиятини мустаҳкамлаш ка-би вазифаларнинг ўз вақтида бажарилишини таъминлашда Давлат бюджетининг аҳамияти жуда беқиёсдир.

Download 181,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish