Режа: Бозор иқтисодиёти шароитида нарх тизими

Ягона район бирлик қийматлари (ЕРЕР)-бино ва иншоотлар қурилишининг смета қийматининг аниқлаш, смета қийматининг йириклаштирилган нормативларини, бино ва иншоотлар қурилиши прейскурантларини ишлаб чиқиш ва бажарилган ишлар учун ҳисоблашишга хизмат қилади.

Ялпифойда – корхонаялпидаромадинингбарчамажбурийтўловларничиқарибташлагандансўнгкорхонаихтиёридақолувчиқисми.

Ҳуқуқийшахс – фуқароликсубъектисифатидафаолиятюритувчи, мустақилбаланс, герблимуҳрвабанкдаҳисобрақамигаэга, Низомасосидафаолиятюритувчиҳамдабакнротгаучрагандаўзмулкибиланжавобберувчикорхона.

Қайтатиклаш – мавжудишлабчиқаришнитехникваташкилиштакомиллаштириш, асосийфондларникомплексравишдаянгилашвазамонавийлаштиришасосидатўлиққайтақуришжараёни.

Тест саволлари
1.Ишлаб чиқариш қуввати бу:

1. 
   *маълум бир вақт давомида ва шароитларида корхонанинг ишлаб чиқариши мумкин бўлган маҳсулотларнинг максимал даражаси;
   
2. 
   корхонанинг энергия ресурсларига бўлган талаби;
   
3. 
   корхонанинг жиҳозлари қуввати;
   
4. 
   корхонада ишловчи ходимларнинг салоҳияти.
   

2. Капитал қўйилмаларига кўра корхоналар қуйидаги турларга бўлинади

1. 
   миллий, хориж, аралаш;
   
2. 
   хусусий , давлат;
   
3. 
   қўшма, хориж ва хусусий;
   
4. 
   монопол, муниципал.
   

3. Корхоналар ишлаб чиқарган маҳсулот турларига қандай турларга бўлинади

1. 
   *моддий ва номоддий;
   
2. 
   саноат, қишлоқ хўжалиги,транспорт;
   
3. 
   доимий ва ўзгарувчан;
   
4. 
   янги маҳсулот ишлаб чиқарувчи , қайта ишловчи.
   

4.Қандай муҳит корхонанинг технологиядан фойдаланилганлик даражасини кўрсатади?

А.*Техник ва технологик;
В. Молиявий, иқтисодий;
С. Ижтимоий,руҳий;
С. Инновация,янгилик.

5. Бир бирлик қурилиш иш хажми учун харажатларни алоҳида элементлари миқдорининг натурал кўринишидаги ифодаси бу

А. Норматив;
В. Норма;
С. Нарх;
Д. Коэффициент.

6.Иқтисодий ривожланганлик даражаси кўрсаткичига нималар киради?

А.*иқтисодий самарадорлик кўрсаткичи;
В. асосий турдаги маҳсулотни ишлаб чиқариш ҳажми;
Д.ишлаб чиқариш сифати, самарадорлиги;
С.корхона структураси.

7. Асосий фондларнинг қайта тикланишини режалаштириш ва амортизация ажратмаларининг миқдорини аниқлаш учун:

А.*асосий фондларнинг тўғри баҳоланган бўлиши;
В. асосий ресурсларни миқдорини аниқлаш;
Д. маҳсус техника сонини билиш;
С. меҳнат ресурсиниҳисобга олиш.

8. Тўғридан- тўғри харажатлар элементлари натурал миқдор ва қиймат кўрсаткичлари мажмуи бу

А. Норма ;.
В. Норматив;
Д. Нарх;
С. Коэффициент.

9. Корхонанинг нормал молиявий холати нималарга боғлиқ?

А.*даромадга;
В. ҳаражат, фойдага.;
Д .ташиш учун сарфланадиган харажатлар пасайтирилиши;
С. фойда ва рентабелликка боғлиқ.

10. Муассавий шахарсозлик нормалари бу

А. МШН;
В. ШНҚ;
С. ҚМҚ;
Д; МҚН.

11. Ишлаб чиқариш хажми ортишининг энг яхши усули қайси?

А. *ишлаб чиқариш унумдорлигини ошириш щисобланади;.
В. кунлик иш вақтини ўзгартириш.;
Д. ишларни жадаллаштириш.;
С.давлат томонидан назоратни кучайтириш.

12. Бозор шароитида корхоналарларда самарали мехнатни шарт-шароитлари.

А.*Давлатнинг хукукий химояси, ташкилот фаолиятига таъсир этмаслик;
В. Фаолият натижасига тулик жавобгарлик, эркин нарх белгилаш,узини коплаш ва хужалик хисоби;
Д. Хужалик хисоби, оптимал ташкилий тузилма, якка холлик;
С. Хужалик фаолиятида эркин харакат;

13. Шахарсозлик нормалари ва қоидалари бу

А. МШН;
В. ҚМҚ;
С. ШНҚ;
Д. МҚН.

14. Фаолият юритаётган ЙХКорхона учун қайси бўлим бизнес режа сруктурасига кирмайди?

А. *Резюме;
В. Молиявий режа;
Д.Бухгалтерлик хисоботи;
С . шартномалар папкаси.

15. Муассавий қурилиш нормалари бу

А. МШН;
В. ИҚН;
С. ШНҚ;
Д. МҚН.

16. Корхоналарда айланма фондлар қандай фондлар?

А.*Ўз қийматини ишлаб чиқарилган маҳсулотга тўла ўтказади;
В. Ишлаб чиқаришда иштирок этмайдиган,эскирмайдиган фондлар;
Д. Сотишга тайёр маҳсулотлар суммаси;
С. Вақтида янгиланиб турадиган фондлар.

17. Корхоналарда асосий фондлар қандай фондлар?

А.*Ишлаб чиқариш жараёнида қайта-қайта иштирок этади;
В. Корхонанинг барча умумий фондлари;
Д. Вақтида янгиланиб турадиган фондлар;
С. Сотилмай қолган маҳсулотлар суммаси.

18. Жисмоний шахсларнинг жами даромади таркиби нималардан иборат?

А. *Мехнат хаки, мулкий даромад ва моддий куринишдаги олинадиган даромад;
В. Ойлик маоши, нафака пули;
Д. Мехнат хаки, нафака жамгармаси;
С. Мулкий даромад, моддий куринишдаги олинадиган даромад.

19. Рақобатбардошлик бу-

А. *Бирор турдаги молнинг истеъмол қиймати мос келадиган бошқа товарга солиштириш таққослаш;
В. Транспорт хизматлар бозорида бундай тушунчалар йўқ;
Д. Сотувчининг харид имкони бор харидорга маълум шартлар асосида мол тўпламини сотиш;
С. Корхонанинг банкротлик даражасини белгиловчи кўрсаткич хисобланади.

20.Меҳнатга ҳақ тўлаш турлари

А. *Ишбай, вақтбай, аккорт, щамда мукофотли;
В. Келишилган холатда;
Д. Меҳнат шартномасида белгиланган бўйича;
С. Раҳбарнинг хулосаси асос қилинади.

21. Нарх нима?

А. *Товар қийматининг шакли;
В. Ишчилар маоши;
Д. Раҳбарнинг маоши;
С. Маҳсулотга кетган хом ашё.

22. Корхона фаолиятининг иқтисодий мохияти.

А. * бозорни махсулот билан бойитиш;
В. бозорга кириб бориш;
Д. бозорни эгаллаш;
С. вазирлик буйруқларини бажариш.

23. Бино, иншоот ва иморатлар корхонани кайси фондини ташкил этади?

А. *асосий фондини;
В. айланма фондини;
Д. қўшимча фондини;
С. қолдиқ фондини.

24. Асосий воситаларнинг қолдиқ қиймати?

А. *Жамланган амортизатсия суммасини чегирган щолда асосий воситаларнинг ўртача қиймати;
В. Жамланган амортизатсия суммасини чегирган щолда асосий воситаларнинг бошлан?ич қиймати;
Д. Жамланган амортизатсия суммасини чегирган щолда айланма воситаларнинг ўртача қиймати;
С. Жамланган амортизатсия суммасини чегирмаган щолда асосий воситаларнинг қолдиқ қиймати.

25.Корхонанинг соф фойдаси нима?

А. *Фойдадан солиқлар чегиргандан сўнг қолган қисми;
В. Даромаддан щаражатни айиргандан қолган қисми;
Д. Даромаддан ишлаб чиқариш щаражатларни айиргандан қолган қисми;
С. Даромаддан щаражатни айиргандан қолган қисми, даромаддан ишлаб чиқариш щаражатларни айиргандан қолган қисми

26. Корхонада мащсулот таннархи қандай топилади?

А.*1 сўмлик мащсулот ишлаб чиқариш учун кетган щаражатлар йиғиндиси;
В. Хизматлар йиғиндиси;
Д. Даромаддан харажатларни айирганда;
С. Хизматлар ва ишлар йиғиндиси.

27. Асосий ишлаб чиқариш фондлари кайси турларга ажратилади…

А. *актив ва пассив;
В. актив ва минимал;
Д. пассив ва максимал;
С. минимал ва максимал.

28. Корхонани айланма фондлари - бу ...

А. *Ишлаб чиқариш жараёнида бир маротиба қатнашиб, ўзининг тўлиқ қийматини ишлаб чиқарилган маҳсулотни таннархига ўтказиб юборадиган ишлаб чиқариш воситаларининг бир қисми;
В. Ишлаб чиқариш жараёнида бир неча марта қатнашиб, уз қийматини ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг таннархига ўтказиб борадиган меҳнат буюмлари;
Д. Асосий ва ёрдамчи материаллар, корхонада ишлаб чиқарилган ярим фабрикатлар, бутловчи буюмлар;
С. Ишлаб чиқариш жараёнида бир йил иштироқ этадиган меҳнат буюмлари.

29. Корхонанинг айланма маблағлари таркибига қуйидагилар киритилади...

А. *Ишлаб чиқариш запаслари, тугалланмаган ишлаб чиқариш, келажакдаги харажатлар ва муомила фонди;
В. Тугалланмаган ишлаб чиқариш, омбордаги тайёр маҳсулот;
Д. Айланма маблағлар ва муомила фонди;
С. Пул маблағлари.

30. Асосий воситаларнинг қолдиқ қиймати?

А. *Жамланган амортизация суммасини чегирган щолда асосий воситаларнинг қолдиқ қиймати, жамланган амортизация суммасини чегирган щолда асосий воситаларнинг ўртача қиймати;
В. Жамланган амортизация суммасини чегирган щолда асосий воситаларнинг бошланғич қиймати;
Д. Жамланган амортизация суммасини чегирган щолда асосий воситаларнинг о’ртача қиймати;
С. Жамланган амортизация суммасини чегирмаган щолда асосий воситаларнинг қолдиқ қиймати.

31. Корхонанинг соф фойдаси нима?

А. *Фойдадан солиқлар чегиргандан сўнг қолган қисми;
В. Даромаддан ҳаражатни айиргандан қолган қисми;
Д. Даромаддан ишлаб чиқариш ҳаражатларни айиргандан қолган қисми;
С. Даромаддан ҳаражатни айиргандан қолган қисми, даромаддан ишлаб чиқариш ҳаражатларни айиргандан қолган қисми.

32. Корхонада маҳсулот таннархи қандай топилади?

А, *1 со’млик маҳсулот ишлаб чиқариш учун кетган ҳаражатлар йиғиндиси;
В. Хизматлар йиғиндиси;
Д. Даромадда харажатларни айирганда;
С. Хизматлар ва ишлар йиғиндиси.

32. Корхонанинг фавқулоддаги фойдаси нима?

А. *Кўзда тутилмаган, тасодифий тусга эга бўлган ҳодиса ёки хўжалик юритувчи суб’ектнинг одатдаги фаолияти доирасидан четга чиқадиган тусдаги операциялар натижасида пайдо бўладиган ва олиниши кутилмаган фойдадир;
В. Кутилмаган фойдаси тасодифий тусга эга бўлган ҳодиса ёки хўжалик юритувчи суб’ектнинг одатдаги фаолиятидаги мабла?и;
Д. Инвестиция киритишдан олинган фойда;
С. Фонд биржаси савдосидан олинган фойда.

33. Корхонанинг фавқулоддаги зарари нима?

А. *Хо’жалик юритувчи суб’ектларининг одатдаги фаолиятидан четга чиқувчи щодисалар ёки операциялар натижасида вужудга келадиган ва ро’й бериши кутилмаган щодисалар.
В. Кутилмаган зарар миқдори;
Д. Ишчи щодимлар келтирган зарарлар;
С. Фонд биржасида кўрилган зарар.

34. Меҳнат унумдорлиги бу

А. *меҳнат жараёнининг самарадорлигини ҳарактерлайди ва иш вақтига нисбатан ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдорида аниқланади
В. иш хақига нисбатан иш унумдорлиги;
Д. меҳнат жараёнига хақ тўлаш;
С. меҳнат жараёнининг самарадорлигини ҳарактерлайди.

35. Меҳнатга ҳақ тўлаш тариф тизимининг асосий элементларини айтинг

А. *тариф цавкалари, тариф сеткаси, тариф квалификатсияси;
В. иш хақи, тариф ставкалари, иш хажми;
Д. тариф ставкалари, тариф сеткаси;
С. тариф ставкалари, тариф сеткаси, иш хақи.

36. Меҳнатга ҳақ тўлашнинг ишбай турларини кўрсатинг

А. *вақтбай, аккорд ва мукофотли аккорд
В. тўғридан тўғри ишбай, мукофотли ишбай, аккорд ва мукофотли аккорд
Д. оддий вақтбай, тўғридан тўғри ишбай, мукофотли аккорд
С. тўғидан тўғри ишбай.

37. Тўғридан-тўғри харажатлар деб

А.*маълум бир маҳсулотни ишлаб чиқариш, қурилиш ишлаб чиқариши технологияси билан бевосита боғлиқ бўлган харажатларга айтилади
В. смета қийматидаги барча харажатлар ва амортизация харажатлари;
Д. маълум бир маҳсулотни ишлаб чиқариш билан бўлган харажатларга айтилади;
С. смета қийматидаги барча харажатлар ва амортизация харажатлари.

38. Корхонанинг рақобатлашуви нима?

А. *Корхоналар ўртасида маҳсулотни сотиш ва ишлаб чиқариш бўйича тортишуви ва кураши;
В. Бошқа корхоналар билан иқтисодий кураши;
Д. Корхоналарнинг ўз ҳуқуқларини талаб қилиши;
С. Корхонани маҳсулотига талабгор кўпайиши борасидаги натижалар.

39. Корхона маҳсулотига талаб қачон кўпаяди?

А. *Корхона яхши, сифатли маҳсулот ишлаб чиқарса ва маҳсулотнинг таннархи пасайса;
В. Корхона яхши хизмат кўрсатса;
Д. Корхона сифатли мащсулот ишлаб чиқарса;
С. Корхона маҳсулотининг таннархи пасайса.

40. Корхона фаолияти фойдалилигининг нисбий кўрсаткичи бу

А. *рентабеллик;
В. Фойда;
Д. Даромадлик;
С. Харажатлар.

41. Корхона маҳсулотига қачон талаб пасаяди?

А. *Корхона сифатсиз мащсулот ишлаб чиқарса;
В. Корхона хизмати қониқарсиз бо’лса;
Д. Корхона бошқарув тизими оқилона ташкил этилмаса;
С. Корхонада кадрлар қо’нимсизлиги юзага келса.

42. Корхонанинг ишлаб чиқариш ва хизмат ко’рсатиш фаолияти нимада намоён бо’лади?

А.*Мащсулот ва хизматларда;
В. Рекламада;
Д. Сотувда;
С. Ишлаб чиқаришда.

43. Корхонада меҳнатга ҳақ тўлаш қандай шаклда амалга оширилади?

А. *Ишбай-вақтбай;
В. Киши-соат;
Д. Мещнат-соат;
С. Яратилган мащсулотга нисбатан.

44. Корхонанинг асосий ишлаб чиқариш фондларига қуйидагилар киритилади...

А. *Бино иншоотлар узатиш мосламалари, машина ва ускуналар, транспорт воситалари асбоб ва мосламалар, хужалик ва ишлаб чиқариш инвентарлари;
В. Бино, иншоотлар, узатиш мосламалари, машина ва ускуналар, тугалланмаган ишлаб чиқариш, асбоблар ва мосламалар, транспорт воситалари;
Д. Бино, иншоотлар, узатиш мосламалари, машина ва ускуналар, транспорт воситалари, хом ашё материаллари, ишлаб чиқариш ва хужалик инвентари;
С. Бино, иншоотлар, узатиш мосламалари, машина ва ускуналар, транспорт воситалари, асбоб ускуналар, ишлаб чиқариш ва хо’жалик инвентари, тайёр маҳсулот.

45. Корхонанинг дебитор қарзи кўпайишига нима сабаб бўлади?

А.*Сотилган маҳсулот ва кўрсатилган хизматларнинг маблағи ўз вақтида тўланмаслиги;
В. Сотилган маҳсулотларнинг ўз вақтида пулини тўламаслиги;
Д. Корхона ишининг тўхтаб қолиши;
С. Корхона банкротга учраши.

46. Корхонадаги айланма маблағлар ҳажми қачон кўпаяди?

А. *Корхонага дебитор қарзлар қайтганда, инвестор маблағлари улуши кўпайганди;
В. Корхонага дебитор қарзлар қайтганда;
Д. Корхона фаолияти барқарорлашганда;
С. Инвестор маблағлари улуши кўпайганда.

47. Корхона қандай ҳолатда инвесторга айланади?

А. *Ички ва ташқи инвециция киритганда, сармоядор ўз хиссасини пасайтирганда;
В. Ички ва ташқи инветсиция киритганда;
Д. Сармоядор ўз хиссасини пасайтирганда;
С. Ички имкониятлар ошганди.

48. Корхона фаолиятини башорат қилиш нима?

А. *Ишлаб чиқариш режалари асосида келажакни башорат қилиш;
В. Ишлаб чиқариш режалари асосида башорат қилиш;
Д. Келажакни кўзлаш;
С. Истиқболни ўйлаб башорат қилиш;

49. Таннарх тушунчаси қайси жавобда тўғри берилган?

А. *махсулот ишлаб чиқариш ва сотиш учун кетган харажатларнинг пулдаги ифодаси;
В. махсулот қийматининг пулдаги ифодаси;
Д. капитал сарфлар умумий қиймати;
С. махсулот ишлаб чиқариш ва сотиш учун кетган харажатларнинг.

50. Нарх тушунчаси қайси жавобда тўғри берилган?

А. *махсулот қийматининг пулдаги ифодаси;
В. капитал сарфлар умумий қиймати;
Д. махсулот ишлаб чиқариш ва сотиш учун кетган харажатларнинг;
С. махсулот ишлаб чиқариш ва сотиш учун кетган харажатларнинг пулдаги ифодаси.