Ф. Тейлорнинг меҳнатни ташкил этиш ва уни бошқариш борасидаги таклифлари ишлаб чиқаришга тадбиқ этилганда меҳнат унумдорлиги икки баравар (100%)га ўсишига олиб келган. Айниқса, қўллаган ҳронометраж усули диққатга сазовордир. - Ф. Тейлорнинг меҳнатни ташкил этиш ва уни бошқариш борасидаги таклифлари ишлаб чиқаришга тадбиқ этилганда меҳнат унумдорлиги икки баравар (100%)га ўсишига олиб келган. Айниқса, қўллаган ҳронометраж усули диққатга сазовордир.
- ХРОНОМЕТРАЖ (хроно… ва метраж) — и. ч. да қўлда ёки машинада бажариладиган (такрорланадиган) муайян меҳнат операцияси учун сарфланган вақгни ҳисоблаш. Хронометраждан мақсад — меҳнат операциясининг давомийлигини ўрганиш, таҳлил қилиш ва ҳисобга олиш.
- Ф. Тейлор назариясига кўра раҳбар ва мутаxассисларни кам малака талаб қиладиган ижрочилик меҳнатидан ва уларга xос бўлмаган вазифалардан озод қилиш, ишчидан эса бошлиқларнинг барча буйруқларини ҳеч қандай мулоҳаза юритмасдан, бирор-бир шаxсий ташаббус кўрсатмасдан аниқ ҳамда тез бажаришни талаб қилиш керак эди. Ф. Тейлор бошқаришни «аниқ қонун ва қоидаларга таянадиган ҳақиқий илм, шунингдек, нима қилиш кераклигини аниқ билиш ва уни пуxта ҳамда арзон усулда бажариш санъати» деб баҳолаган.
Гаррингтон Эмерсон илмий бошқарув принципини моҳиятига кўра қуйидаги кетма-кетликда баён қилган.
1.Аниқ қўйилган мақсад ва ғоялар. 2.Оқил, соғлом фикр.
3.Жозибали, эътиборли маҳсулот. 4.Интизом.
5.Ходимга нисбатан адолатли бўлиш.
6.Тезкор, ишончли, тўлиқ, аниқ ва мунтазам ҳисоб-китоб.
7.Диспетчерлаш. 8.Меъёрлар ва жадваллар.
9.Шароит билан таъминлаш. 10.Операцияларни меъёрлаш.
11.Стандарт йўриқномаларни тайёрлаш. 12.Унумдорликни рағбатлантириш.
3. Мумтоз менежмент намоёндаси А. Файоль олға сурган тамойиллар
“Илмий менежмент” намояндалари ўз илмий ишларини асосан корxона, ташкилот, бошқарувини такомиллаштиришга бағишлашган. Улар бошқарувнинг қуйи даражасидаги масалалар билан, яъни фақат ишлаб чиқариш даражасидаги бошқарув билан шуғулланишган. Маъмурий мактабнинг вужудга келиши муносабати билан мутаxассислар энди умумташкилот даражасидаги бошқарув муаммолари билан шуғуллана бошладилар.
“Мумтоз”чилар ташкилотга кенг қамровли келажак нуқтаи назаридан ёндошиб, ундаги умумий xусусиятлар ва қонуниятларини яратиш орқали муваффақиятга эришиш эди. Улар бошқаришнинг қуйидаги икки жиҳатига эътиборни қаратишган:
-ташкилотнинг оқилона бошқарув тизимини ишлаб чиқиш. Улар ташкилотни бўлинмалар ёки ишчи гуруҳларга бўлишни, молия, ишлаб чиқариш ва маркетинг бошқаришни такомиллаштиришнинг муҳим томонлари деб ҳисоблашган;
ташкилотнинг оқилона таркиби ва ишловчиларнинг оқилона бошқарилишига эришиш. Шу мақсадда бошқаришда яккабошлик бўлишини ва ишчи фақат битта бошлиқдан топшириқ олиши ва унга бўйсуниши лозим деган ғояни илгари суришган.
А. Файоль бошқарув фанининг ривожланишига салмоқли ҳисса қўшган француз олимлардандир. УФранциядаги кўмир қазиб олувчи йирик компанияни бошқарган. А. Файол ўзининг бой амалий тажрибасини ”Умумий ва саноат бошқаруви”(1916 й.) номли китобида умумлаштирган. Унинг илгари сурган қуйидаги бошқарув ғоялари ҳозирги кунда ҳам ўз аҳамиятини йўқотмаган
Do'stlaringiz bilan baham: |