Reja: Bilishda haqiqat va amaliyot uyg‘unligi

Bilish metodologiyasi: asosiy tushunchalar
1. Insoniyat tarixida faylasuflar о‘z ta’limotlarini о‘zlari kashf qilgan antiqa metodlar yordamida izhor qilganlar. Masalan: Suqrotning mayevtika metodi, Forobiyning fikriy eksperiment metodi, Beruniyning tajriba metodi, Dekartning umumiy shubhalanish metodi, Spinozaning geometrik metodi, Kantning tanqidiylik metodi, Gegelning tushunchalar dialektikasi metodi, Marksning dialektika metodi, Bergsonning intuitivlik metodi, Vitgenshteynning tilning mantiqiy tahlili metodi, Gusserlning fenomenologik reduksiya metodi, Yaspersning inson mohiyatini tushunishga yо‘naltirilgan transsendenlash metodi, Gadamerning germenevtika metodi kabilar. Shu metodlarning mohiyati, о‘zaro aloqadorligi va farqi nimalarda namoyon bо‘ladi?
Javob: Metodlar umumiylik darajasi va amal qilish doirasiga ko‗ra bir necha guruhga bo‗linadi.
Ular:fan metodlari (xususiy ilmiy metodlar umumilmiy tadqiqot metodlari Fanlararo tadqiqot


Metodlar)i, falsafa metodlari, Ijtimoiy-gumanitar fanlar metodlari kabilardir
Falsafa metodlarga - Suqrotning mayevtika metodi, Forobiyning fikriy eksperiment metodi, Beruniyning tajriba metodi, Dekartning umumiy shubhalanish metodi, Kantning tanqidiylik metodi, Gegelning tushunchalar dialektikasi metodi, Marksning dialektika metodi ,Gusserlning fenomenologik reduksiya

Fan metodga - Spinozaning geometrik metod,Bergsonning intuitivlik metodi, Vitgenshteynning tilning mantiqiy tahlili metodi,

Suqrotning mayevtika metodi-(yun.-ishontirish san’ati)-ishontirish natijasida ko’pincha suhbat yuritish orqali maqsadga erishish san’ati.Suqrot suhbat yuritish va har doim yangi va yangi savolarlni qo’yish bilan boshqalarni haqiqatini topishga qiaiqtiligan .Suqrot fikricha bu insondagi tog’ri bilimning yashiringan tomonlarini aniqlash uchun mohirlik bilan berilgan savollar yordamida ro’yobga chiqarish san’atidir. Gegelning tushunchalar dialektikasi metodi- Dialektika(yunon. dialektika — bahs, suhbat) tabiat, jamiyat va bilish taraqqiyoti qonuniyatlari hamda ularning asosida shakllanadigan umumiy tafakkur uslubi va amaliy faoliyat haqidagi ta'limotdir. Gegel mutloq va nisbiy haqiqat qealiktikasini ishlab chiqdi Gegel dialiktikasini o’rganish bilish nazariyasiga oid bilimlarni bouitadi , nazariy,ijodiy fikrlash qobilyatining rivojlanishiga yo’l ochadi , mustaqil go’yalani yaratishga yo’l ochadi.