Режа: Қарор қабул қилишнинг мазмун моҳияти, тамойиллари ва унга нисбатан бўлган ёндашувлар 2

3. Рационал (бор маълумотни объектив, тўғри таҳлил қилиш асосида) қабул қилинадиган қарорлар.
Маълум бир муаммонинг рационал ечимини топиш қуйидаги босқичларни босиб ўтади:
- муаммонинг диагностикаси;
- қарор қабул қилиш учун чекланганликларни ва мезонларни ифодалаш;
- альтернативаларни топиш;
- альтернативаларни баҳолаш;
- охирги (якуний) танлов).
Муаммо, муаммоли вазият, педагогик вазият: мазмун-мохияти.
Муаммо деганда, кенг маънода мураккаб назарий ёки амалий, ўрганилиши ёки ечилиши зарур бўлган савол тушунилади. Илмда эса бу - ечилиши зарур бўлган бир-бирига зид, қарама қарши ходиса, воқеа. Ҳаётда муаммо одамларга маълум бўлган “нима” ва “қандай” ёки “нималигини биламан, лекин қандай қилишни билмайман” деган саволларга жавоб берадиган вазиятларда учрайди. Биз ушбу предмет жараёнида “муаммо” тушунчасига қуйидагича изох берамиз: “муаммо бу - жавоби бевосита мавжуд билимда бўлмаган ва ечиш усули номалум бўлган савол”.
Инсон учун ҳар қандай муаммонинг мазмуни, уни аниқлаш, таҳлил қилиш, баҳолаш, ечимини қидириб топиш ва амалиётда тасдиқлаш билан ифодаланади. Муаммо деганда одатда юқорида айтганимиздек ҳали ечимга эга бўлмаган ноаниқ савол тушунилади. Шу ноаниқлик муаммони вазифадан ажратиб туради.
Ўрганилаётган бир объект ичидаги бир-бири билан боғлиқ саволлар бирлашмаси – проблематика ёки муаммолар мажмуи деб аталади.
Одатдаги педагогик фаолиятда муаммо икки йўл билан пайдо бўлади.
Биринчидан, у ташқаридан берилади. Масалан, деканат, ректорат ёки вазирликдан ижро учун бирор қарор, кўрсатма ёки буйруқ келганда (уни бажариш учун сиз ўз ўрнингизда конкрет чора-тадбирлар қабул қиласизлар);
сиздан пастки поғонадаги ташкилот, гуруҳ ёки шахс бирор бир амалий масалани кўтариб чиққанда (мисол учун талабалар кўтариб чиқса);
ҳар-хил қўшни ташкилотлардан муаммолар кўтарилган мурожатлар келганда.
Бундай ва шунга ўхшаш ҳолларда уларни тўғри қабул қилиш, муаммолик жойини аниқлаш, ўзингиздаги шунга ўхшаш муаммо билан (агарда сизда шунга ўхшаш муаммо мавжуд бўлса) таққослаш лозим. Айрим пайтларда муаммо ўз ечими билан берилиши мумкин.