Ечим вариантларини ишлаб чиқиш.
Муаммо аниқланиб, муаммоли вазият ўрганилгандан кейин, ушбу муаммони қандай қилиб ечиб бўлади деган савол туғилади. Вазиятнинг ностандартлиги муаммони ечишда эски, мавжуд тажрибани ишлатишни қийинлаштиради, хатто йўққа чиқаради. Вазият биздан муаммога янгича назар ташлашга, янги ечимини қидиришга, унумли ижодий фикрлашга мажбур этади. Амалиётда муаммо бўйича бўлажак ҳаракатни аниқлашнинг эвристик услубларидан муаммони декомпозиция қилиш, паралел вазифаларни илгари суриш, асосий вазифаларни аниқлаш, илгари сурилган вазифалар орасидаги муносабатларни ўрганиш, аналогия, вазиятнинг ривожланишини олдиндан айтиш (прогнозлаштириш), гипотезалар (бўлиши мумкинлик) оқибатини аниқлаш ва хисобга олиш каби усул ва услублар қўлланилади.
1. Муаммони декомпозиция қилиш, уни мажмуавий ёндашув асосида кичик вазифаларга бўлиш. Бунда биз муаммонинг ичидаги муаммочалар, улар орасидаги муносабатларни ўрганамиз, қайси вазифани олдин, қайси бирини кейин кейин ечиш кераклигини аниқлаймиз.
2. Параллел вазифаларни илгари суриш, яъни муаммонинг ечимини бошқа, шунга ўхшаш вазиятларни ҳал қилишда ишлатса бўладими деган саволга жавоб беришимиз лозим. Шу билан биз куч ва воситаларимизни тежаган бўламиз.
3. Муаммонинг асосий вазифаларини аниқлаш, муаммонинг ичида шундай вазифаларни топишни кўрсатадики, уларнинг ечими бутун муаммонинг ечимини яқинлаштиради.
4. Илгари сурилган вазифалар ичидаги ўзаро муносабатларни аниқлаш, муаммо бўйича қарор ишлаб чиқаришнинг асосий услубларидан бири бўлиб, муаммони хал қилиш учун керак ресурсларни аниқлаб беради. Муаммонинг ечми учун қандай куч ва воситалар кераклигини аниқлайди.
5. Аналогия - шунга ўхшаш муаммоларни хал қилиш тажрибасидан фойдаланишни англатади. Муаммонинг ўзи ечиш жараёни илгари ўз ечимини топган муаммо билан солиштириб борилади. Ўхшашликлар топилади. Лекин хеч қачон иккита бир хил нарса бўлмагандек ва ўзгаришлар бўлиши мумкинлигини инобатга олиб,муаммога яраша янги, унга мос ечим қидириш эсдан чиқмаслиги зарур.
6. Вазият ривожини прогноз қилиш (олдиндан айтиб бериш) қабул қилинадиган қарор қандай бўлишидан қатъий назар, келажакда бўлиши мумкин бўлган ўзгаришларни инобатга олиш кераклигини кўрсатади. Гипотезалар қанча кўп бўлса, уларни текширишга қаратилган харакатлар ҳам шунча кўп бўлади. Демак хато ҳам шунча кўп бўлиши мумкин.ё
7. Ҳаракатларимизнинг бўлажак натижаси бўйича гипотеза қилиш, харакатларимиз нимага, қандай оқибатларга олиб келишини олдиндан аниқлаш дегани.
Шундай қилиб, келтирилган барча усуллар ечим вариантларини ишлаб чиқаришга ўз хиссасини қўша олди.
Do'stlaringiz bilan baham: |