Reja: Ajratilgan izox bo'laklar xaqida

Ajratilgan bo'laklar va ularning xususiyatlari
 

Reja:

1. Ajratilgan izox bo'laklar xaqida.

2. Ajratilgan to'ldiruvchi.

3. Ajratilgan aniqlovchi.

4. Ajratilgan xol.

5. Ajratilgan izox bo'laklarda tinish belgilari.

1. Ajratilgan izox bo'lakli gaplar haqida.

 

Sodda gaplar tarkibida ba'zan ajratilgan bo'laklar ham qatnashish mumkin. Gapning ajratilgan bo'laklari o'zlari aloqador bo'lgan so'zlarning ma'nosini izoxlab, konkretlashtirib keladi va ular boshqa bo'laklardan maxsus pauza bilan ajratilib, logik urg'u oladi.

Masalan:

1. Biz dam olish kuni ertalab shahardan tashqarida, biz suv bo'yiga chiqdik (O.YO)

2. Konvert ichidagi adresga, tanish va qadrli xusni xatga tikilgancha xayolga cho'mdi.

3. Axir uning, Voxidjonning ham o'ziga yarasha obro'si, yigitlik izzat-nafsi borku! (O.YO) Bu har uchala misolda ajratilgan xol (birinchi gap), ajratilgan to'ldiruvchi (ikkinchi gap), ajratilgan aniqlovchi (uchinchi gap) ifodalangan. Bazan ajratilgan bo'laklar oborot formasida  bo'lishi ham mumkin.

Masalan:

Musoaffo osmondagi yulduzlar singari, bexisob elektr lampochkalari kechani kunduzdek yoritib turibdi. (“Ishonch” gaz.) yoki:

Nargiz Gullar bog'ining hayotbaxsh tongini yaratib, pokiza sevgi haqida kuylaydi. Birinchi gapda ko'makchili kostruksiya formasidagi oborot (musaffo osmondagi yulduzlar singari), ikkinchi gapda ravishdosh oborot (gullar bog'ining hayotbaxsh tongini yangratib) kesimdan anglashilgan ish harakatning qanday holatda bajarilganligini ta'kidlab, aloxida intonasiya yordamida ajratilyapti. Ko'rinadiki ajratilgan bo'laklar, oddiy tgap bo'lagi formasida kelgani kabi turli oborot formasida ham bo'lishi mumkin.

Ajratilgan bo'laklar 3 xil bo'ladi:

1. Ajratilgan to'ldiruvchi.

2. Ajratilgan aniqlovchi.