Reja: Aholi geografiyasi va demografiya asoslari fanining ob’yekti, predmeti

Tо‘rtinchi davr (1970 yillarning о‘rtalaridan to hozirgi davrgacha). Bu davrda Yevropa mamlakatlarida ayniqsa, Sobiq ittifoqdan kо‘chib boruvchilar uchun migratsiyani qiyinlashtiradigan qonunlar qabul qilindi. 1994 yilga Yevropa Ittifoqidagi davlatlar 1992 yilga qaraganda immigrantlarga ikki barobar kam ruxsatnomalar bergan. Osiyoning sanoati rivojlangan mamlakatlarida ham hozirgi kunda malakasiz ishchilarning kelishini qiyinlashtiradigan qonunlar qabul qilinmoqda.

Ma’lumki, Sobiq ittifoq parchalanib, uning о‘rnida paydo bо‘lgan mustaqil suveren davlatlarda 25 mln. rus millatiga mansub aholi bor edi, hozirgacha ularning kо‘pchiligi Rossiyaga kо‘chib о‘tdi. Rossiya hozirgi kunda MDH davlatlari orasida ishchi migrantlar oqimi qaratilgan davlat bо‘lib qolmoqda va kelajakda ham shunday bо‘ladi. Bunga quyidagi omillar sabab bо‘lmoqda:

Birinchidan, Rossiyadagi demografik vaziyat. 2003 yil Rossiyada tug‘ilish koeffitsiyenti har 1000 kishiga 9,0%, о‘lim esa 15% ni, tabiiy kо‘payish manfiy –6,0% ni tashkil etgan.

Ikkinchidan, Rossiyaning bepoyon hududidagi tabiiy resurslarning о‘zlashtirilishi.

Uchinchidan, MDH davlatlaridagi aholining kо‘pchiligi rus tilida gaplasha bilishidir.

Rossiya uchun hozir ham, kelajakda ham Markaziy Osiyo respublikalari asosiy ishchi kuchi bilan ta’minlaydigan mamlakatlar bо‘lib qoladi, chunki ushbu respublikalarda hali ham tug‘ilish darajasi ancha yuqori.

Xalqaro migratsiyaning yana bir turiga Xitoy Xalq Respublikasidagi migrantlar va ularga davlat tomonidan kо‘rsatilayotgan yordam va chet mamlakatlarda ishlab kelib, Xitoy iqtisodiyotiga, ilm-faniga, katta hissa qо‘shayotgan immigrantlar misol bо‘la oladi. Masalan, hozir chet mamlakatlarda 30 mln. xitoyliklar bor, ularni «Xuatsyao» deyiladi. Hozirgi о‘z iutaxassisliklari bо‘yicha malakalarini oshirib vataniga qaytib, professor va dotsent bо‘lib ishlayotganlar Xitoy oliygohlarida 30% dan ortig‘ini tashkil qiladi.

Kо‘rinib turibdiki, xalqaro migratsiyaga iqtisodiy, siyosiy, ekologik sharoit, tillarni bilish bevosita ta’sir kо‘rsatdi. Demak, insoniyat tarixi bu migratsiya tarixi bilan ham chambarchas bog‘liq.