Reja: 10. Professiografiya va professiоgramma tushunchasi, ularning tavsifi

E.A.Klimov qarashlariga binoan professigramma bu:
1) Sensor kanallarni yuklamalash, ustuvor signallarning turlari faoliyat 
jarayonidagi axborotlar ko`lami va umumiy xususiyati (ko`rish, eshitish va 
boshqalar); 
2) Axborotlarni saqlash va qayta ishlash bilan bog`liq aqliy faoliyatning 
xususiyati;
3) Xotira, tafakkur va nutqning qatnashuvi 
ayrim harakatlarning tavsifi
; 
4) Ishda, mehnat faoliyatida asab — psixologik zo`riqish, tanglikning 
mavjudligi;
5. Diqqatni boshqarish zarurati;
6. Ishda muvaffaqiyatga elituvchi shaxs sifatlari, fazilatlari;
7) Mehnat 
faoliyati 
tuzilishini tavsiflovchi 
integral psixofiziologik 
ko`rsatkichlar.
Yildan-yil yangi kasblar paydo bo`layotganligiga e`tiboringizni qarating. 
Doimiy malakani oshirish, qo`shma kasblarni egallashga to`g`ri kelishiga 
tayyor bo`ling. Hozirgi kunda, Siz maktabni tugatayotgan paytda kasb 
tanlashingiz, Sizning taqdiringizni butunlay hal qiladi deb qo`rqmang. 
Keyinroqdagi tanlovdagi o`zgarishlar, yangi mutaxassislikni o`zlashtirish, Sizni 
fanlararo faoliyat bo`yicha qimmatli mutaxassis qiladi. 

---

Birinchi kasb, garchand Siz keyinroq undan voz kechishingiz va o`zingiz 
uchun qiziqrog`ini topsangiz ham hayotning turli kutilmagan holatlarida Sizga 
asqotadi. Bundan tashqari, e`tibor qiling-ki, har bir erkak uchun uyda chilangar 
ham, sartarosh ham, elektrchi ham, haydovchi ham bo`lishga to`g`ri keladi. 
Ayollar uchun esa
, tikuvchi, oshpaz, kir yuvish va boshqa maishiy mashinalar 
“operatori” bo`lishga to`g`ri keladi. 
Albatta, kasbning nufuzliligi u yoki bu holda Siz tomoningizdan inobatga 
olinadi, lekin buni o`zingizning qiziqishlaringiz va qobiliyatlaringiz, 
sog`lig`ingizning holatini hisobga olgandan so`ng amalga oshiring. Mehnat 
birjasidagi bo`sh o`rinlar to`g`risidagi gazetalarni tahlil qilish juda foydali (u 
yerda odatda har bir bo`sh o`rin uchun qaysi ta`lim lozimligi ko`rsatiladi).
Shunday kasblar borki, ular Sizga mos kelmaydi, chunki ular sizning 
sog`lig`ingizni yomonlashtirishi mumkin. Bunday kasblar ko`p emas va ular 
asosan u yoki bu jismoniy tizimlarning uzoq muddatli zo`riqishini talab etadi.
O`zingiz tanlamoqchi bo`lgan kasbning mohiyat va mazmunini o`rganib 
chiqing. Shu kasb bilan kunma-kun uzoq yillar davomida shug`ullanishingiz 
lozimligini ko`z oldingizga keltiring. 
Kasb tanlashda va hayot tarziga aniqlovchi ta`sir ko`rsatishda, ya`ni 
lavozimga erishishda har bir inson o`zining kelajakdagi kasbiy mehnatini 
fuqarolik majburiyati sifatida anglashi, o`z mamlakatining va o`z oilasining 
manfaatlari yo`lidagi hissasi, davlatning va ota-onalarning bizning o`sib 
ulg`ayishimizga va o`qishimizga sarflagan harajatlarini qaytarish sifatida 
anglashimiz lozim. Kasbiy faoliyatning pedagogik jihatlari esa xodimlar 
xulqidagi mavjud axloqiy - siyosiy xususiyatlarda aks etib, axloqiy prinsiplar va 
me’yorlarning shaxs ongida qanday hosil bo'lishi bilan belgilanadi.