Reja: 10. Professiografiya va professiоgramma tushunchasi, ularning tavsifi

10. 2. Psixogramma - Professiogrammaning muhim tarkibiy qismi sifatida. 
Psixogramma – kasbning psixolgik portreti bo’lib, u aniq kasbda dolzarb 
bo’lgan psixologik funktsiyalar gurhi bilan namoyon bo’ladi.
 
Psixogramma 
- faoliyatning psixologik xarakteristikalari tasnifi bo‘lib, 
mazmunan kasb egasi bo‘lmish shaxsdan talab
qilinadigan xususiyatlarni
ifodalaydi. Ushbu atama fanga XX asr boshlarida nemis psixologi V.Shtern 
tomonidan kiritilgan. V.Shtern o‘z vaqtida shaxsning barcha psixologik qirralari, 

---

xususiyatlarini emas, balki faoliyatga yo‘naltirilgan muhim tomonlarini qamrab
oluvchi psixogrammaning qisman (boshlang‘ich) tuzilishini o‘rganishni taklif 
etgan.
Demak, psixogramma haqida gap ketganda, kasb egasining psixologik
portretini o‘rganish nazarda tutiladi. Professiografik tadqiqotlarning keyingi 
yo’nalishi – toliqish monotoniya boshqa yomon holatlarni oldini olish 
travmatizm bilan ko’rishi kasalligining pasayishi maqsadida mehnat sharoitlari 
va tartibinin o’rganishdir. Tadqiqotlarning asosiy maqsadi – mehnat sharoitlar 
va tartibini o’rganishi va shu bilan birga normal va patologik xolatlar, 
shuningdek, shaxsning kasbiy muhim va faoliyatiga bo’lgan reaktsiyasini 
tashxis etadi. Bu kompleksga professiografik usullardan gigienik, tabiiy, 
psixologk va fiziologik usullar kiradi.
Kasb tanlashga yo`naltirish davlatning tadbir choralari tizimidan iborat bo`lib 
inson tomonidan tanlanadi, o`z hayot yo`lining ilmiy asoslanganligini 
ta`minlashga xizmat qiladi, u turmushda o`z o`rninn aniqlaydi va quyidagi 
shakllarda amalga oshiriladi: 
1. maktabda kasbiy ma`lumotlar berish;
2. kasb — hunar maorifi bilan shug`ullanish:
3. radio, televideniye, kino, matbuotda tashviqot qilish;
4. kasb yuzasidan maslahatlar;
5. kasbga saralash (qobiliyatiga binoan);
6. kasbga moslashish (adaptatsiyalash).