Reja: 1 Xudoyberdi To’taboyevning hayoti va ijodi 2

Xudoyberdi To’taboyevning
“Jannati odamlar” romani
1811-guruh talabasi
Pardayeva Dilora
Reja:
1
Xudoyberdi To’taboyevning hayoti va ijodi
2
Asarning janriy xususiyatlariga ko’ra tahlili
3
Xulosa
Xudoyberdi Toʻxtaboyev (1932-yil 17-dekabr, Oʻzbekiston tumani — 2021-yil 21-mart) — Oʻzbekiston xalq yozuvchisi (1991). Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi (1982). Qoʻqon pedagogika bilim yurtini (1949), Oʻrta Osiyo universitetini tugatgan (1955). Oʻrta maktabda oʻqituvchi va direktor (1955— 58), „Toshkent haqiqati“ gazetasida adabiy xodim, boʻlim mudiri (1958— 1962), „Sovet Oʻzbekistoni“ (1962—1970) gazetasida, „Guliston“ jurnalida (1970—1972), „Yosh gvardiya“ nashriyotida (1972) boʻlim mudiri va bosh muharrir oʻrinbosari (1974— 1976), „Gulxan“, „Yosh kuch“ jurnallarida bosh muharrir (1977- 1980), „Oltin meros“ xalqaro xayriya jamgʻarmasi boshqaruvi raisi (1980—1998). Dastlab jurnalist sifatida tanilgan, felyetonlar yozgan. Badiiy ijod bn XX asr 50-yillarida shugʻullana boshlagan. Ilk hikoyalar toʻplami — „Shoshqaloq“ (1961). „Felyetondan keyin“ (1962), „Sir ochildi“ (1963), „Sehrli qalpoqcha“ (1964) singari qissalari, „Muhabbat qoʻshigʻi“ (1967), „Jonginam, shartingni ayt“ (1969), „Konizar yulduzlari“ (1978), „Omonboy bilan Davronboy sarguzashti“ (1974) va boshqa asarlar muallifi.
“Jannati odamlar” romani
Voqealarni hikoya qilishdek ustuvorlik asosiga qurilgan barcha asarlarning jami epik turni vujudga keltirgan. Shu sababli epos, doston, ballada, masal, ertak, hikoya, qissa, povest, roman, novella, poema, ocherk feleton, pamphlet, esse , mif, rivoyat, afsona, sayohatnoma, muhabbatnoma, safarnoma, “xamsa”, hikmatli so’z, cho’pchak, marsiya, madhiya, metal, aforizm kabi janrlar eposning mulki sanaladi. Ularni bir necha guruhlarga ajratish mumkin: Eposning kata janrlar (Epopeya, roman), Qissa, Ballada, Poema, Povest, Masal, Matal, Latifa
Xudoyberdi To’xtaboyev qalamiga mansub bo’lgan “Jannati odamlar” asarini o’qishdan oldin uning adabiy janriga murojaat qildim. Roman (frans. roman) — nasriy asar janr, muayyan shaxs yoki bir necha shaxsning shakllanish va kamol topish jarayoni badiiy makon va zamonda tasvirlangan asar. Romanda shaxs va jamiyat hayoti bir-birini inkor etmaydigan maʼlum maʼnoda mustaqil olam sifatida tahlil va talqin etiladi. Xuddi shu narsa roman janri mundarijasining uziga xosligini belgilab beradi. Muayyan shaxs taqdirining oilaviy-maishiy, milliy, ijtimoiy, madaniy va tarixiy muhit bilan o’zaro uzviy aloqada tasvirlanishi roman janrining ko’lami va gʻoyaviy-badiiy qimmatini namoyish etadi. Bu janr markazida bosh qahramon obrazi turadi. Bu bosh qahramon taqdiri uning jamiyatda tutgan mavqei bilan har doim ham bog’liq bo’lavermaydi. Aksincha, inson o’z taqdiriga nisbatan katta yoki insoniy fazilatlariga koʻra kichik boʻlishi mumkin.